[ad_1]
Çağımızın en büyük sıkıntılarından biri olan uykusuzluk pek çok insanın hayat kalitesini etkiliyor. Kimi beşerler başını yastığa koyar koymaz uykuya dalabiliyor ancak kimileri o beşerler kadar şanslı değil. Tıpkı The New York Times’e konuşan Emily üzere…
Emily, yüksek lisans eğitiminden sonra büyük bir hukuk firmasında işe başlamak için New York’a yeni taşınmıştı ve hafif kaygılydı. Kendisini bu halde biraz gergin hissetmenin olağan olduğunu biliyordu fakat bu gerginliğin akabinde gelecek olan kronik uykusuzluğa şimdi hazır değildi.
Yalnızca 3-4 saatlik uykuyla çalıştığı için dertleri gün geçtiköe daha da arttı. 25 yaşındaydı ve kendini daima gergin hissediyordu.
Bir gün çalıştığı firmadaki avukatlardan biri ona bağırınca daha sonra da yaşayacağı panik atakların birincisini yaşadı. Hekiminin tavsiyesi üzerine, uyku döngüsünü sıfırlayacağı ve ruh halini güzelleştireceği umuduyla uyku hapı almaya başladı lakin bir işe yaramadı.
Uyuyamama konusunda o kadar endişeleniyordu ki yatağa dahi girmek istemiyordu lakin sonunda Gregg D. Jacobs’un kitabındaki bilişsel davranışçı terapi yolları sayesinde uyku hakkındaki kanılarını tekrar şekillendirdi.
Olumsuz fikirlerini bir günlüğe yazmaya ve akabinde bunları olumlu fikirlerle değiştirmeye başladı. Örneğin: “Ya bir daha asla uyuyamazsam?” “Vücudunuz uyumak için yaratılmıştır. Şayet bir gece gereğince dinlenmezseniz eninde sonunda dinleneceksiniz.” Bu antrenmanlar ona çok yardımcı oldu. Tekrar uyumaya başladığında kendini çok daha mutlu” hissetti.
Şimdi, 43 yaşında, yani New York’a taşınmasından neredeyse 20 yıl sonra, hâlâ öğrendiği tekniklere güveniyor. Şayet meskenden uzakta âlâ uyuyamıyorsa bunu sorun yapmıyor ve artık bu bahiste çok daha rahat.
Amerikalılar kronik olarak uyku sorunu yaşıyor
Amerika Birleşik Devletleri’nde yetişkinlerin üçte biri 7 saatten az uyuduğunu söylüyor. Gençlerin durumu ise daha da makûs durumda. Lise öğrencilerinin yaklaşık yüzde 70’i hafta içi gereğince uyuyamıyor ve bunun ruh sıhhati üzerinde derin bir tesiri var.
19 çalışmanın tahlili, uyku yoksunluğunun şahısların düşünme yahut muhakkak vazifeleri yerine getirme yeteneğini kötüleştirdiğini, ruh sıhhati üzerinde ise daha büyük bir olumsuz tesire sahip olduğunu buldu.
Ulusal Uyku Vakfı’nın yürüttüğü 2022 tarihli bir ankette, hafta içi her gün 7 saatten az uyuduğunu söyleyenlerin yarısı tıpkı vakitte depresif belirtilere de sahip olduğunu söyledi.
Bazı araştırmalar, doğum sonrası depresyon ve korkuyu önlemeye uykusuzluk sorununun ele alınmasının yardımcı olabileceğini bile gösteriyor.
Peki gereğince uyuyamazsak ruh sıhhatimiz bundan nasıl etkilenir?
San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’nde uykusuzluk sorunu olan hastaları tedavi eden uyku araştırmacısı Aric Prather, insanların uyku sorunu yaşamasının; gerilim ve olumsuz hisleri nasıl deneyimlediğini bile etkilediğini söyledi. Uykusuzluk ayrıyeten birtakım bireylerde geceleri kendini yeterli hissetmeme, niyetli olma, daha gerilimli hissetme üzere hisleri da tetikleyebilir.
Kuzey Carolina’da yaşayan 40 yaşında bir anne olan Carly Demler, bir gece yatağa giitiğinde hiç uyumadığını, o vakitten itibaren haftada birkaç sefer sabaha karşı 3 yahut 4’e kadar uyuyamadığını, bu durumun bir yıldan fazla müddettir devam ettiğini söyledi.
Bir üniversite laboratuvarında yapılan hormon ve kan testleri ile yapılan uyku çalışmasından hiçbir sonuç alamadı. Uyku ilacınına başladı fakat ilaç aldıktan sonra bile gecenin birçoklarını uyanık geçirdi. “Sanki tasam bir formda çitleri aşan ve gecelerime yayılan bir yangın üzereydi. Denetimin benim elimde olmadığını hissettim.” dedi.
Sonunda Demler, uykusuzluk için bilişsel davranışçı terapi sayesinde rahatladı. BDT, uzun vadede uyku ilaçlarından daha tesirli bir tahlildir. Bunu deneyen şahısların yüzde 80’inde uyku sorunlarında düzgünleşme gözlendi.
Artık her sabah daha düzgün dinlenmiş olarak kalkıyorum, bu benim için beklenmedik bir umut ışığıydı.” diyen Demler, yatakta uzanıp uykuya dalmayı beklemek yerine yatak odasını dertle ilişkilendirmemek için kalkıp kitap okuyor, yorulduğunda yatağına geri dönüyor.
Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri’ne nazaran yetişkinlerin gecede 7 ila 9 saat uykuya muhtaçlığı var. Gençlerin ve küçük çocukların daha da fazlasına muhtaçlığı var.
Aslında bu durum yalnızca müddet ile de ilgili değil, uykunun kalitesi de kıymetli. Örneğin uykuya dalmanız 30 dakikadan fazla sürüyorsa yahut sistemli olarak gece yarısı uyanıyorsanız, yatakta geçirdiğiniz mühlete bakılmaksızın kendinizi dinlenmiş hissetmeniz daha sıkıntı olur.
Amerikan Psikoloji Derneği sözcüsü ve klinik psikolog Lynn Bufka, kimi insanların gün içinde uykulu olsalar ya da odaklanmakta zorluk yaşasalar bile yeterli çalıştıklarını düşünme eğiliminde olduklarını düşündüklerini söyledi.
Kendinize gün içinde nasıl hissediyorsunuz?
Gün içerisinde daha mı sabırsızsınız, daha mı çabuk öfkeleniyorsunuz? Daha kaygılı yahut depresif mi hissediyorsunuz? İşinizi verimli bir formda yapmakta zorlanıyor musunuz? Şayet öyleyse, harekete geçmenin tam zamanı…
Uyku hijyeni, sağlıklı uykuyu teşvik eder ve uyku kalitesini artırır. Şayet uyku sorunu yaşıyorsanız, tiroid bozukluğu yahut huzursuz bacak sendromu üzere rastgele bir fizikî sorunu dışlamak için hekiminizle konuşmalısınız lakin bu, uyku sorunun tahlilinin sadece bir kısmı.
Anksiyete, travma sonrası gerilim bozukluğu ve bipolar bozukluk üzere durumlar uykuyu zorlaştırabilir. Antidepresanlar üzere psikiyatrik ilaçlar da dahil olmak üzere kimi ilaçlar uykusuzluğa neden olabilir.
New York Eyalet Üniversitesi Downstate Health’de psikiyatri ve davranış bilimleri profesörü Dr. Ramaswamy Viswanathan, uykusuzluğun sorumlusu bir ilaçsa, farklı bir ilaca geçmek, ilacı günün daha erken saatlerinde almak yahut dozu azaltmak konusunda hekiminizle konuşmanızı tavsiye ediyor.
Endişlerin uykuyu kötüleştirdiği ve uyku eksikliğinin ruh halini kötüleştirdiği bu döngü, zihinsel sıhhat sıkıntıları olmayanları da etkileyebilir.
KAYNAK :Hürriyet
[ad_2]
