[ad_1]
Kadıköy rıhtımında bulunan Haydarpaşa Garı’nın üretimine, dönemin Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamit’in buyruğuyla 30 Mayıs 1906’da başlandı.
Sultan 2. Abdülhamit’in, “Bunca kilometre demir yolu yaptım memlekete, çelik rayların ucu Haydarpaşa’da. Koca binalarıyla liman yaptım tekrar muhakkak değil. Bana o rayların denize kavuştuğu yere o denli bir bina yapın ki ümmetim baktığında ‘Buradan bindin mi hiç inmeden Mekke’ye kadar gidilir’ desin” buyruğuyla inşası başlayan gar, 19 Ağustos 1908’de hizmete girdi.
Alman mimarlar Otto Ritter ve Helmuth Cuno tarafından kum yer üzerine ahşap kazıklarla inşa edilen gar, 114 yıllık tarihi boyunca birçok şanssız olaya da maruz kaldı.
İstanbul-Bağdat/Hicaz Demir Yolu’nun başlangıç noktası ve Türkiye için değerli bir kültürel miras olan gar, Ulusal Gayret ve 1. Dünya Savaşı devrinde cephanelik olarak kullanıldı. Bu nedenle 6 Eylül 1917’de sabotaja uğradı, cephanelik patlatıldı, gar büyük hasar gördü.
Haydarpaşa Garı, Cumhuriyet’in ilanının 10. yılında birinci haline uygun tekrar inşa edildi. 1976’da kapsamlı bir onarıma alınan garın birtakım kısımları, 1979’da yakıt yüklü bir tanker kazasında hasar gördü.
Talihsizliklerin peşini bırakmadığı Haydarpaşa Garı’nın, 2010’da çıkan yangında çatısının orta ve kuzey kısımları yandı.
2016’da başlatılan onarım çalışmaları kapsamında büyük hasar gören çatı katı ve bekleme salonu aslına uygun halde tamamlandı. Gar binasının dış cephelerinde ve müştemilat yapısında ise çalışmalar devam ediyor.
“Taş imalatları özgün bir tekniğe nazaran yapıldı”
Restoratör-Mimar Şüheda Korkmaz, bir vakitler “İstanbul’un Anadolu’ya açılan kapısı” olarak kabul edilen, sayısız kavuşmaya ve ayrılığa tanıklık etmiş, birçok sinema sahnesinde yer bulan garın onarım süreciyle ilgili bilgi verdi.
Korkmaz, garın onarımının çok ayrıntılı ve titiz bir halde yapıldığının altını çizerek, “Bekleme salonunda tezyinat ve bezemeleri, vitray camları ve çerçeveleri, tarihi saatleri, özgün karosiman döşeme kaplamaları, duvar kaplamaları, altın varaklı aplikleri, ahşap kapı ve pencere işleri tamamlandı” dedi.
Mekanik, elektrik altyapı ve aydınlatma çalışmalarının da hazırlanarak, gar binasına hizmet etmek için gün saydığını aktaran Korkmaz, onarım projesinde dış cephede ihtimamlı ve hassas bir çalışma yürütüldüğünü söyledi.
Korkmaz, yalnızca gar binası onarımı için açılan özel taş ocağından temin edilen kumtaşı olarak da bilinen Lefke taşı ile taş imalatlarının özgün bir tekniğe nazaran yapıldığını belirterek, dış cephede ayrıyeten muhafazaya yönelik konservasyon ve paklık çalışmalarının da gerçekleştirildiğini kaydetti.
“Çatı ahşapları yenilendi”
Korkmaz, bekleme salonundaki vitray camların da gar binası içinde kurulan vitray atölyesinde ustaların ellerinden geçtiğini ve her birinin aslına uygun olarak yenilendiğini aktardı.
Tarihi Haydarpaşa Garı’nın çatı katının 2010’da çıkan yangında büyük hasar gördüğünü hatırlatan Korkmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çatı katı bütünüyle elden geçirildi. Çatı ahşapları yenilendi. Ahşap çatı kaplaması, kollayıcı ve yangın geciktirici uygulaması yapılarak muhafazaya alındı. Çelik çatı makasları perçin ve bulonlu özgün örneğine uygun olarak yapıldı. Ahşap üzerine arduvaz taşlarıyla özgün formuna uygun çatı kaplamaları tamamlandı. Çatı katı taş tamirleri, çatı katı dış cephe konservasyon işleri yapıldı. Kulelerin tamiratı gerçekleştirildi.”
Bekleme salonu kendilerine teslim edildiğinde tabanında traverten kaplama bulunduğunu anlatan Korkmaz, “Garda 1970 yılında çekilen ve Feyzi Tuna’nın yönettiği ‘Cafer Bey’ sinemasının bir sahnesinde, salonun tabanının aslında karosiman yer döşemesi olduğunu gördük. Bunun üzerine şura kararı doğrultusunda traverten kaplama kaldırılarak yerine özgün döşeme yapıldı. Yeniden çatı katında kullandığımız arduvaz taşları da İspanya’dan özel olarak getirildi” tabirlerini kullandı.
“Yangında hasar gören büyük saat aslına uygun restore edildi”
Mimar Fatmanur Harmancı ise ahşap çatı restore edilirken yangın geciktirici ve ahşap gözetici süreçler için “daldırma” olarak isimlendirilen bir metot kullandıklarını belirterek, elektrik ve mekanik sistemlerde de özel tedbirler aldıklarını tabir etti.
Harmancı, toplamda 2 bin 500 metrekarelik bir alanda onarım çalışmasının devam ettiğini vurgulayarak, tarihi garın, aslına uygun bir formda yine hizmet vermesi için çalışmaların titizlikle sürdüğünü kaydetti.
Vapurla önünden geçenlere vakti hatırlatan çatıdaki büyük saatin de yangında ziyan gördüğünü aktaran Harmancı, “Büyük saat başta olmak üzere gardaki tüm saatler aslına uygun formda restore edildi ve artık çalışır durumda.” açıklamasında bulundu. (AA)
Gar,Çatı,Ahşap,Taş,Korkmaz,Restorasyon,Çatı Katı,Kaplama,Yangın,Özgün,Bina,Haydarpaşa,Hasar,Salonu,Çalışmalar,Saat
Haber Kaynak : Sözcü
[ad_2]
