Samsun’un Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri hudutlarında bulunan, Kızılırmak’ın denize döküldüğü bölgeyi de içine alan 56 bin hektar alana sahip Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, göçmen kuşların en sık uğradığı alanların başında geliyor. Araç trafiğine kapatılan ve UNESCO Doğal Miras Süreksiz Listesi’nde yer alan 362 kuş çeşidi, 554 bitki, 35 balık, 42 göğüslü, 260 omurgasız, 13 sürüngen ve 12 amfibi tipi için ömür alanı sağlayan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, havaların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle içinde barındırdığı tüm canlıların ömrünü olumsuz etkiliyor.
Dünyanın en ağır göç yollarından Afro-Avrasya Palearktik yolu boyunca güney ve kuzeye göçmeden evvel konakladığı deltadaki kuşların göç hareketlerinin mevsimsel değişikler ile temaslı olduğunu belirten OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yakup Sancar Barış, “Mevsimsel değişiklikleri etkileyen her türlü farklılık buna da ister istemez tesir ediyor. Farklı kuş tiplerinde farklı tesirleri bulunuyor. Bilhassa göçmen kuşların kışlama ve üreme bölgeleri ortasındaki yolu kat etmek ve bu işi de muvaffakiyetle yapabilmeleri için birtakım çevresel faktörlere gereksinimleri var. Uygun hava şartlarının olması lazım. Hakikat yerlerde yanlışsız vakitlerde yakıt ikmali yapmaları, beslenmeleri ve dinlenmeleri lazım. Global iklim değişikliği bütün bunları etkiliyor. Jenerasyonun bulunabilirliğini, kimi yerlerde kar örtüsünün olması ve olmaması üzere durumlar tesir ediyor. Birebir halde mevsim değişikliği ile birlikte yaz ve kış aylarının uzunluğu değişiyor. Buradaki en yüksek ve düşük sıcaklar suyun ve yağışların erişilebilirliğini değiştiriyor. Mesela, bilhassa su kuşları bundan dramatik olarak etkilenebilecek canlılar olarak söylenebilir. Münasebetiyle, göçmen olsun yahut olmasın her tipi canlı global iklim değişikliğinden kesinlikle etkilenecektir” diye konuştu.
“UYUM SAĞLAYAMIYOR”
Tüm bunların çok uzun müddet boyunca etrafta yavaş değişim gösteren faktörlere nazaran evrimleştiğini belirten Prof. Dr. Barış, Hasebiyle her canlının en uygun gelişme aralığı var. Üremek için muhakkak şartlara gereksinimi var. Bunlar uygun olmadığı vakit dinlenmek, saklanmak ve yeni üreme mevsimi için korumak ya da geliştirmek daha sıkıntı oluyor. Bunları çok süratli değiştirirseniz, buna ahenk sağlayamıyor. Buna örnek olarak, kutup ayıları asıl beslenmeyi deniz buzunun donduğu vakit yapıyor. Foklarla avlanıyorlar, onları kolay avlayabildikleri tek yol bu. Deniz buzu çözüldüğü vakit foklar ulaşılamaz hale geliyor. Kutup ayıları yaz aylarını neredeyse aç geçiriyor. Kışın bol ölçüde yağ depoluyorlar. Deniz buzunun çözüldüğü devir ne kadar kısalırsa yaz periyoduna o kadar aç giriyorlar. Bu bu türlü devam ederse muhtemelen jenerasyonu tükenecek dedi.
Bu yıl Türkiyede büyük kuraklık olduğuna değinen Prof. Dr. Barış, Art geriye devam eden bu kuraklıklarda yüksek nem ya da tavan suyunun yüksek olmasına gereksinim duyan bitkilerin ve onlara bağlı olan canlıların hepsi etkilenecektir. Mevsim değişikliği çok süratli olduğundan dolayı canlıların evrimsel olarak ahenk göstermeleri gerekir. Evrim olağan yollarla çalışamadığı vakit ahenk gösterilemeyeceği için yok olan canlılar kesinlikle olacaktır diye konuştu.
DHA
KAYNAK : Sözcü
