Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Küresel sinema sanayisinin kalbi olarak sayılan Hollywood, bugüne kadar çok sayıda ses getiren kıssayı beyaz perdeye taşıdı. Sadece ABD değil dünyanın birçok ülkesinde gizli kalmış kıssaları büyük yapımlarla birleştiren Hollywood sinemaları pek çok ülkede gişe rekorları kırdı, hatırı sayılır ölçekte popülerlik kazandı. Hollywood sinemalarında rol alan yıldızların görkemli hayatları birçok kişiyi etkilese de vakit zaman kimi itiraflar bu ışıltılı dünyanın kameralara yansımayan yüzünü de ortaya koyuyor. Beyaz perdede milyonları etkileyen birtakım yıldızların aldıkları fiyatlar duyanları şoke edecek cinsten. Bu isimlerden biri de bir periyoda damga vuran ‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı’ sinemasının başrol oyuncusu olan N!xau Toma, ya da başka bir adıyla Gcao Coma.
BÜTÇESİ 5, HASILATI 200 MİLYON DOLAR!
1980 üretimi olan ‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı‘ ya da orjinal ismiyle ‘The Gods Must Be Crazy‘, Güney Afrikalı direktör Jamie Uys tarafından beyaz perdeyeye aktarılmıştı. Yapımcılığını Güney Asya menşeili CAT Films ve Güney Amerika menşeili Weintraub Entertainment Group’un üstlendiği sinema, 80’li yıllara damga vurdu. Kendi devrinde büyük yankı uyandıran güldürü cinsindeki üretim, başta ABD olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerinde tekraren izleyiciye sunuldu.
20th Century Fox’un dağıtıcılığını yapmasının akabinde sinema Hollywood’a taşındı ve 5 milyon dolarlık bütçeye sahip olan sinema bugüne dek tam 200 milyon dolar (3 milyar 716 milyon 720 bin TL) hasılat elde etti. ‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı’ öylesine beğenildi ki sinema kısa vakit içinde bir seriye dönüştü. 4 sinemadan oluşan serinin birinci filmininin üzerinden 42 yıl geçmesine karşın bugün hâlâ en çok izlenen sinemalar listesinde yer alıyor.
KISA MÜDDETTE DEVAM SİNEMALARI GELDİ
‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı’ sinemasının birincisi 1980’de Güney Afrika ve Botsvana tarafından ortak bir yapımdı. Sinema birinci olarak Güney Afrika’da yayınladı ve gişe rekorları kırdı. Gişede herkesin yüzünü güldüren sinema, gişede Güney Afrika tarihindeki en başarılı sinema oldu. Kısa bir mühlet içinde sinemanın başarısı global bir boyuta ulaştı ve ABD üzere ülkelerde büyük beğeni topladı.
1983’te Montreal Sinema Şenliği’nde ‘En Tanınan Film’ ve 1985 Genç Sanatkarlar Ödülleri’nde ‘En Uygun Yabancı Film’ mükafatına layık görüldü. Sinemanın muvaffakiyetini gören üretimciler 1989 yılında devam sineması ‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı 2’yi çekmeye karar verdiler. Akabinde 1991 yılında ‘Ve Rabler Çıldırdı’ ismiyle üçüncü sinema seyirciyle buluştu. 2 yıl ortadan sonra serinin son sineması olan ‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı 4’ vizyona girdi.
GÖKYÜZÜNDEN DÜŞEN KOLA ŞİŞESİYLE HAYATLARI DEĞİŞTİ
80’li yılların başından beri fırtınalar kopartan, Hollywood tarafından sahiplenmesiyle birlikte tanınan kültürde de değerli bir hisse elde eden bu serinin konusu bir kabile kıssasına dayanıyordu. 20’nci yüzyılda yaşayan lakin dünyadaki gelişmelerden haberdar olmayan bir kabileyi anlatan birinci sinema, gökyüzünden düşen bir şişe sonucunda yaşanan olayları ele alıyordu.
Filmin başrolündeki Xi ve kabilesi, izole bir hayat sürerken bir gün uçaktan düşen bir cisimle hayatları değişiyor. Kabilenin hayat alanına bir kola şişesi atılıyor. Şişenin İlah tarafından gökyüzünden kendilerine gönderildiğine inanan kabile üyeleri ne işe yaradığını bilmedikleri şişe hakkında fikir üretmeye başlıyor. Şişenin ne işe yaradığıyla ilgili fikri olmayan halk, günlük işlerinde çeşitli alanlarda şişeyi kullanıyor. Vakitle şişe kabile ortasındaki şahıslar tarafından paylaşılamaz bir hale geliyor. Ortalarındaki gerginlik öylesine büyüyor ki kolay bir şişe için birbirlerine düşüp hengame ediyorlar. Sonunda bu şişenin pek de düzgün bir şey olmadığını düşünen kabile üyelerinden Xi, şişeyi kaptığı üzere hayat alanlarından uzaklaşıyor. Dünyanın en ucuna varıp şişeyi dünyadan aşağıya atıp ondan sonsuza dek kurtulmak istiyor. Maksadı dış dünyadan kabilelerine düşen bu şişenin etrafa yaydığı kötülüklerden kurtulmak olan Xi’nin bu seyahatte başına gelmeyen kalmıyor. Sinema, Xi yani Gcao Coma’nın başına gelenleri anlatıyor.
TEKLİF KARŞISINDA ŞOKE OLDU
Filmin başrolünde karşımıza çıkan Gcao Coma, 16 Aralık 1944 yılında Güney Afrika ülkesi Namibya’da dünyaya geldi. İsmini tüm dünyaya duyuran seriden evvel çiftçilikle uğraşıyordu. Ailesiyle birlikte kendi halinde bir hayat süren Gcao Coma, bir gün hayatını baştan sona değiştirecek bir teklif aldı.
Coma’nın yolu hâlâ nasıl olduğu bilinmeyen bir formda ünlü direktör Jamie Uys’la kesişti. Başarılı direktör, Coma’ya hayatının teklifini yaparak bir sinemada oynayıp oynamak istemeyeceğini sordu. O güne kadar çiftçilikle uğraşan Coma, bu şaşırtan teklif karşısında şoke oldu. Daha sonra bunun farklı bir tecrübe olabileceğini düşündü ve direktörün teklifini kabul etti.
YALNIZCA 300 DOLAR KAZANDI
Pek çok sahnede izleyiciyi güldüren fakat bunu yaparken de bol bol düşündüren sinema serisi sayesinde Gcao Coma, oyunculuğuyla bir anda dünya yıldızı haline geldi. Lakin sanılanın tersine Coma, gerçek manada hak ettiğini hiçbir vakit alamadı. Birçok kişi onun artık bir milyonere dönüştüğünü zannediyordu. Lakin gerçekte Coma bu sinemalardan içler acısı olarak sayılacak bir para almıştı. Ülkesinde herkesin tanıdığı, bilhassa Afrika’daki birçok komşu ülkede ismini yavaştan duyuran bu adam aslında sadece 300 dolar (5 bin 575 TL) karşılığında bu sinemalarda oynadı. Milyon dolarlık gişe yapan sinema serisinin başrolüydu lakin sadece 300 dolar kazandı.
‘PARANIN DEĞERİNİ BİLMİYORDU’
Yapım şirketinin, bu kadar ses getiren bir sinemanın başrol oyuncusuna böylesine az bir fiyat vermesi vakit içerisinde birçok soru işaretine sebep oldu. Bu soru vakit içinde direktör Jamie Uys’a da soruldu. Uys, bu soruları “Coma, yaşadığı izole hayat nedeniyle paranın kıymetini bilebilecek bir deneyime sahip değildi” halinde yanıtladı. Coma, sinemada rol almadan evvel Namibya Çölü’nün dışındaki ömür hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyordu. Dünyadan izole bir formda yaşamasına karşın üç lisanı akıcı bir halde konuşuyordu. Üstelik oyunculuğa karşı doğal bir yeteneği vardı. Lakin bütün bunlar ismini tüm dünyaya duyuran sinemalardan hak ettiği parayı almasına yetmedi. Coma’ya yüklü bir fiyat yapılmasını ‘gereksiz bir masraf’ olarak gören üretimciler, üstelik de oyuncunun bir talebinin olmaması karşısında rahat bir nefes almıştı. Kendilerine sorulan sorular ise gerçeklerin ortaya çıkmasını sağlamıştı.
HAYATINA GERİ DÖNDÜ
Zaman içinde değerli bir külte dönüşen serinin çekimleri sırasında enteresan olaylar da yaşanmıştı. Basına yansıyan haberlere nazaran Coma’nın kültür şoku yaşamaması için her üç haftada bir konutuna gitmesine müsaade verilmiş, ilişkin olduğunu düşündüğü bölgeden kopmasına müsaade verilmemişti. Sinemanın hem mahallî hem de global çapta büyük bir yankı uyandırması üzerine kısa vakit içinde bir devam sineması çekmeye karar veren üretimciler, birinci sinema sonrasında ne kadar para aldığı ortaya çıkan Coma’nın farklı talebiyle karşılaşınca şoke oldular.
Çevresindekiler sayesinde birinci sinemada düşük bir para aldığını fark eden Coma, yapımcıların kendisine teklif ettiği sayısı beğenmedi. Bunun üzerine üretimciler, Coma’yı devam sinemasında oynatmak için kesenin ağzını açtı ve ona her ay kendisine 10 sığır verilmek üzere 100 dolar (Bin 858 lira) nakit önerdi.
Serinin üçüncü sinemasında ise başrol oyuncusuna ödenen ödenek giderek arttı. Coma, sinemadan elde ettiği parayı ailesi ve çocuklarına daha konforlu bir hayat alanı oluşturmak için harcadı. Üçüncü sinemadan sonra tüm dünyayı gezmeye karar verdi. Filmin dördüncüsü çekilene kadar 10 yıla yakın bir mühlet dünyayı keşfeden Coma, 90’lı yıllara gelindiğinde ‘medeni’ dünyayı gereğince gezdiğini söyledi. 2000 yılının başında ise Kalahari’deki hayatına geri döndü. Tıpkı eskisi üzere hayvancılık ve çiftçiliğe geri döndü. Takvimler 5 Temmuz 2003’ü gösterdiğinde Coma, sebebi bilinmeyen bir halde 59 yaşında hayata gözlerini yumdu.
8 YIL İÇİNDE FİYATINI 3 BİN KATA ÇIKARTTI
‘Tanrılar Çıldırmış Olmalı’ sineması 80’li yıllarda ses getiren Hollywood sinemaları ortasında yerini aldı. Fakat Hollywood üretimcileri tarafından sinemanın başrol oyuncusu Coma’ya verilen fiyat epeyce düşüktü. Ne yazık ki Toma, Hollywood’un düşük fiyatlara çalıştırdığı birinci kişi değildi. İster ünlü olsun ister mesleğinin başında olsun, periyot dönem milyon dolarlık gişe yapan sinemalarda oynayan oyuncuların düşük fiyatlara çalıştırıldığı istikametinde pek çok haber basına mevzu oluyor. Bu listedeki isimler öylesine şaşırtan ki içlerinde tanımadığımız tek bir isim bile yok.
Örneğin aktör Chris Evans, ‘Kaptan Amerika’ serisinin birinci sinemasında düşük fiyatla çalışan aktörlerden biriydi ve birinci sineması için kendisine yalnızca 300 bin dolar (5 milyon 575 bin TL) ödendi. ‘Thelma ve Louise’ sinemasında ise sinemanın yan rollerindeki Brad Pitt’e yalnızca 6 bin dolar (111 bin TL) ödendi. Gişe rekorları kıran bu sinemada epey düşük maaşlara çalışan Pitt, 8 yıl sonra başrolünde yer aldığı, Türkiye’de ‘Dövüş Kulübü’ ismiyle vizyona giren ünlü ‘Fight Club’ sinemasıyla 17.5 milyon dolar (325 milyon 213 bin TL) kazandı ve 8 yıl içinde tam 3 bin kat daha fazla gelir elde etmiş oldu.
İNTİKAMINI 11 YIL SONRA OSCAR KAZANARAK ALDI
Hollywood’un beğenilen isimlerinden Julia Roberts‘ın mukadderatı de çok farklı değil. Roberts, kendisine meslek basamaklarını süratlice tırmandıran ve Türkiye’de ‘Özel Bir Kadın‘ olarak bilinen 1990 imali ‘Pretty Woman‘ sinemasında çok düşük bir paraya rol alması birçok kişi tarafından bilinen bir gerçek. Sinemada canlandırdığı ‘Vivian Ward‘ rolüyle sadece 300 bin dolar (5 milyon 575 TL) kazanan Roberts, mesleğinde rol aldığı öteki sinemalar sayesinde vakitle milyon dolarlar kazandı, 2001 yılında ise ‘Erin Brockovich’ sinemasıyla Akademi Ödülleri’nde ‘En Güzel Bayan Oyuncu’ Oscar’ını kazanarak adeta geçmişin initkamını almayı başardı.
