Antalya’nın Kumluca ilçesinde su altı hafriyat çalışmalarını sürdürdükleri Tunç Çağı batığının, dünyanın en eski batıklarından biri olduğunu belirten Doç. Dr. Hakan Öniz, 3 bin 600 yıllık batığın Girit’e gitmekteyken fırtınadan kaçamayarak batan bir gemiye ilişkin olduğunu söyledi.
Geminin muhtemelen Kıbrıs’taki bakır madenlerinden toplanan bakır külçelerle batıya gerçek hareket ettiğini tabir eden Doç. Dr. Öniz, “Bu bakır külçelerin değerli bir özelliği var. O günlerde bölgeye hâkim olan güç Mısırlılarsa bölgedeki devletler, örneğin Kıbrıs ya da Minos sarayları ya da Asurlular vergilerini Mısırlılara bu bakır külçelerle ödüyorlar” dedi.
Batıkta bakır külçelerin o periyoda ilişkin her formuna rastladıklarını kaydeden Doç. Dr. Hakan Öniz, “Böylelikle biz, Doğu Akdeniz ticaretinin M.Ö. 16. yüzyılda nasıl yapıldığıyla ilgili ipuçlarına da ulaşmış olduk” diye konuştu.
DAHA EVVEL GÖRÜLMEMİŞ BİR BULGU
İlk tespiti 2018’de yapılan ve 2022’de de su altı arkeolojik hafriyatları devam eden Tunç Çağı batığında bir buluntunun kendilerini çok sevindirdiğini ve şaşırttığını tabir eden Doç. Dr. Öniz, “Bugüne kadar tespit ettiğimiz 350 batık ortasında hiç görmediğimiz kurşun tartıları bulduk” dedi.
Biri 22 gram, başkası 44 gram olan kurşun tartıların batan gemide muhtemelen Suriyeli bir tüccarın bulunduğuna da işaret ettiğini belirten Doç. Dr. Öniz, “Muhtemelen tüccarlar her yere kendi tartılarıyla birlikte gidiyor. Hasebiyle bu gemideki tüccar 22 gram ve 44 gram kurşun tartılarla seyahat ediyor. Bu yüklerin sahibi olan tüccar, muhtemelen Kıbrıs’taki değişik bakır madenlerine gidip örneğin 10 külçe bir madenden, 20 külçe bir öbür madenden bakırları toplayıp gemiye yüklemiş. Buradan anladığımız, iş yalnızca deniz ticareti değil, tüccarın madenleri tek tek dolaşıp onları satın alıp, tahminen de kendi tartı ünitelerini de öteki bir şeyi ölçmek için kullanmış olması” tabirlerini kullandı.
SU ALTI TABİPLERİ DE ROL ALDI
Antalya Müzesi, Türk Tarih Kurumu ve Gemi Arkeoloji Enstitüsü’nün dayanaklarıyla yürüttükleri hafriyat çalışmalarında ABD, İngiltere, İspanya, Fransa ve Polonya’dan da iştirak sağlandığını belirten Doç. Dr. Öniz, 38 kişilik grubun misyon yaptığı hafriyatın, su altındaki dünyanın en derin kazılarından biri olduğunu vurguladı.
Doç. Dr. Öniz, şöyle devam etti: “Suyun 45-55 metre derinliğinde sürdürdüğümüz bu çalışmada üst teknoloji kullanıldı. Su altı robotlarıyla dalış emniyetleri alındı. Denizin içindeki tüm dalgıçların hareketleri, dalış emniyeti açısından anbean takip edildi. Bu çalışma internet üzerinden de dünyanın her yerinden izlenebilecek bir teknolojiyle yapıldı. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden su altı tabipleri de bizimle vazife yaptı. Basınç odamız vardı. Ve böylece çok derin bir hafriyat olmasına karşın su altı tabiplerinin nezaretinde emniyetli dalışlar gerçekleştirildiği üzere bu tabipler çıkan her dalgıç üzerinde de ayrıntılı incelemeler yaptı. Bu da başka bir bilimsel makaleye dönüştü. Yani bir yandan su altı arkeoloji çalışması yaparken bir yandan da su altı tıbbıyla ilgili uzman tabipler de bizimle çalışmış oldu. Bu kadar ayrıntılı ve bu kadar üst teknoloji kullanılan bir hafriyat, dünyada da birinci sefer gerçekleştirilmiş oldu.”
Doç. Dr. Hakan Öniz, batıktan çıkarılan yapıtların Antalya Bölge Laboratuvarı’nda müdafaa ve tamir süreçlerinin devam ettiğini de kelamlarına ekledi. (DHA)
