Araştırmalara nazaran ülkemizde antidepresan kullanımı çok yaygın. Üstelik bu ilaçlar ekseriyetle doktora danışılmadan tüketiliyor. ‘‘Oysa depresyon tedavisi bireye özeldir” diyen Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Sibel Mercan, yüzeysel antidepresan kullanımının yol açabileceği meseleleri şöyle anlattı:
Prof. Dr. Sibel Mercan
KADINLAR DEPRESYONA DAHA YATKIN
Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran depresyon en fazla fonksiyon yitimine yol açan birinci beş hastalık ortasında yer almaktadır. Yapılan araştırmalarda ömür uzunluğu depresyon görülme oranı bayanlarda yüzde10-26 erkeklerde ise yüzde 3-12 olarak rapor edilmektedir. Birçok kişi hastalığı doktora başvurmadan, ilaç kullanmadan atlatmaya çalışmakta ve bu nedenle eşlik eden hastalıklarda ve intihar oranlarında artış dikkati çekmektedir. Tedavi edilmeyen depresyonun resen ortadan kalkması için 6-24 ay geçmesi gerekir. Hastaların yüzde 10’unda ise bu mühlet daha uzundur. Hastaların büyük kısmı da bedensel yakınmalarla psikiyatri dışı tabiplere başvurmakta ya da etrafındaki bireylerin ya da eczane çalışanlarının teklifiyle kâfi psikiyatrik kıymetlendirme yapılmadan antidepresan kullanmaya başlamaktadır. Yapılan araştırmalarda serotonerjik antidepresanların psikiyatristler reçete etmeden kullanılma oranı yüzde 92’dir.
Bir iki kutu kullanıp kesmenin bir yararı olmaz
Mutluluk hormonu (serotonin) salgılatıyor niyetiyle başlanan antidepresanların kâfi kıymetlendirme yapılmadan kullanılması birtakım sakıncaları da beraberinde getirir. İlaçlar düşünüldüğü üzere memnunluk vermez, mutsuzluğu ortadan kaldırır fakat olağan his durumu değiştirmez. Bu ilaçların tesirinin ortaya çıkması muhakkak bir dozda ve muhakkak bir mühlet kullanımı ile görülür. Nasıl kullanılacağına hekimle görüşerek karar vermek gerekir. İlacı başlamadan evvel uygun endikasyon olup olmadığının kıymetlendirilmesi kıymetlidir. Zira bu ilaçlar uzun mühlet kullanılması gereken gruptadır. Bir iki kutu kullanıp kesmenin hastaya yararı olmayacağı üzere hastalığın süregenleşmesi ve fonksiyon bozukluğunun devam etmesi ya da intihar riskinin artması üzere sıkıntıları da beraberinde getireceğinden bundan
kaçınmak gerekir.
Depresyonun nedeni öteki hastalıklar da olabilir
Antidepresanların kâfi kıymetlendirme yapılmadan alınması durumunda öbür hastalıkların vaktinde teşhis edilmesi de zorlaşır. Ateşi olan hastaya ateş düşürücü verip nedenini araştırmamak nasıl uzun vadede diğer meseleler ortaya çıkarırsa gereğince kıymetlendirme yapmadan bu ilaçları almak da kıymetli birtakım teşhislerin atlanmasına yol açar. Depresyon, birçok hastalığı taklit ettiği üzere depresyon üzere gelen fakat altından önemli bedensel hastalıkları çıkan hastalara da sıklıkla rastlanmaktadır. Hormonal düzensizlik, kansızlık ya da kimi tümörler depresyonla gelebilmektedir. Yine emsal biçimde başka hastalıkların tedavisinde kullanılan birtakım tansiyon ilaçları, hormonlar, antibiyotikler ve alkol vb. depresyona yol açabilir. Altta yatan öbür hastalık olması durumunda bu hastalığa müdahale edilmediğinde kullanılan depresyon ilaçlarına cevap da düşük olmaktadır.
Önemli meseleler yaşanabilir
Bütün bunlardan öte antidepresan başlandıktan sonra kâfi takip yapılmaması ilaca bağlı ortaya çıkabilecek öteki kimi önemli sorunların da gözden kaçmasına yol açabilir. İlaca bağlı bilhassa yaşlı hastalarda gördüğümüz sodyum düşmesi hayati risk doğurabilmektedir. Genetik yatkın bireylerde antidepresanlar ailede var olan lakin o vakte kadar klinik bulgu vermeyen mani ya da hipomani üzere tabloların ortaya çıkmasına yol açabilir. İlaçların güvenlik aralığı geniş olmakla birlikte başta şeker metabolizmasını bozma ya da kalp ritmini etkileme üzere kimi yan tesirleri olabilir. Özetle kullanırken hastanın genel tıbbi durumunu gözden geçirmek ve şahsa uygun tedavi planı yapmak ve ilaç seçmek uzun vadede mümkün yan tesirleri önlemek açısından değerlidir. Bütün bu nedenlerle uzman olmayan bireyler tarafından önerilen antidepresan kullanımından kaçınmak gerekir.
KAYNAK : Sözcü
