Kadınların hayatında adet döngüsü, fizyolojik ve duygusal değişimlerle birlikte gelen bir süreçtir. Lakin, kimi bayanlar için adet öncesi periyot, fizikî ve ruhsal belirtilerle birlikte gelen rahatsız edici bir devir olabilir. İşte bu belirtileri deneyimleyen bayanların yaşadığı bir sorun olan “Adet Öncesi Gerginlik Sendromu (PMS)” hakkında daha yakından bir bakış.
PMS NEDİR?
Adet öncesi gerginlik sendromu (PMS), adet döngüsünden evvelki günlerde hormonal değişikliklerin yol açtığı fizikî ve duygusal semptomlardır. PMS semptomları her bayanda farklı olabilir, fakat en sık görülen semptomlar ortasında karın ağrısı, göğüs hassasiyeti, şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk, sonluluk, hüzün, gerginlik ve irritabilite yer alır. PMS semptomları ekseriyetle adet başladığında azalır yahut kaybolur. Bununla birlikte, birtakım bayanlar daha şiddetli semptomlar yaşayabilirler, bu duruma premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) denir. PMS ve PMDD semptomlarının tedavisi, semptomların şiddetine ve bayanın hayat kalitesine tesirine bağlı olarak değişir ve hormonal ilaçlar, doğal destekler, diyet ve ömür stili değişiklikleri, terapi ve dayanak kümeleri üzere farklı yollar kullanılabilir.
PMS NEDENLERİR NELER?
PMS’nin tam olarak neden olduğu bilinmemektedir, lakin hormonal değişikliklerin tesiri olduğu düşünülmektedir. Adet döngüsü, yumurtalıkların her ay bir yahut daha fazla yumurta üretmesiyle başlar. Yumurtalıklar, östrojen ve progesteron üzere hormonları salgılar ve bu hormonlar adet döngüsünün her evresinde değişirler. PMS semptomları, bu hormonların değişimlerinin neden olduğu bedendeki kimyasal ve fizyolojik değişikliklerle ilgilidir.
Östrojen ve progesteron düzeyleri, adet döngüsü sırasında farklı etaplarda değişir. Yüksek östrojen düzeyleri, PMS semptomlarına neden olabilir. Bununla birlikte, östrojen düzeyleri azaldığında da semptomlar ortaya çıkabilir. PMS semptomları, bilhassa östrojen düzeyleri düşmeye başladığında, beynin kimyasal istikrarını değiştirerek serotonin üzere nörotransmitterlerin üretimini etkileyebilir.
PMS’nin neden olduğu hormonal değişikliklerin yanı sıra, gerilim, beslenme, uyku kalitesi, fizikî aktivite seviyesi ve genetik faktörler de semptomların şiddetini etkileyebilir. PMS semptomları, her bayanda farklıdır ve kimi bayanlarda hiç semptom görülmezken, başkalarında semptomlar şiddetli olabilir.
PMS BELİRTLERİ NELER?
PMS semptomları, bayandan bayana değişebilir ve her bayanda farklı şiddette olabilir. PMS semptomları, adet döngüsünden evvelki birkaç gün yahut hafta boyunca ortaya çıkabilir ve adet devri başladığında hafifleyebilir yahut kaybolabilir. En sık görülen PMS semptomları şunlardır:
Karın ağrısı, kramp ve şişkinlik
Baş ağrısı ve migren
Göğüs hassasiyeti ve ağrısı
Yorgunluk ve halsizlik
Sinirlilik, gerginlik, irritabilite ve çabuk kızma
Hüzün, dert, depresyon ve his durum değişiklikleri
Uykusuzluk yahut çok uyku ihtiyacı
İştah değişiklikleri ve tatlı krizleri
Cilt problemleri
Kas ağrısı ve sırt ağrısı
Bazı bayanlar, daha şiddetli semptomlar yaşayabilir ve premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) teşhisi konabilir. PMDD semptomları, PMS semptomlarına benzeridir, fakat daha şiddetli ve daha uzun vadeli olabilir. PMDD semptomları ortasında çok ıstırap, intihar niyetleri, ağır telaş, duygusal patlamalar, uykusuzluk, iştah değişiklikleri ve çok yorgunluk yer alabilir.
PMS TİPLERİ NELERDİR?
Adet öncesi gerginlik sendromu (PMS), semptomların şiddeti ve ciddiyeti açısından farklı tiplere ayrılabilir. Bunlar şunlardır:
PMS tipi A: Duygusal semptomlar yüklüdür. Bu tipe sahip bayanlar, bilhassa sonluluk, hüzün, çok hassaslık ve duygusal dengesizlik üzere semptomlar yaşarlar.
PMS tipi C: Karın bölgesinde şişkinlik, şişkinlik, kilo artışı ve sıvı tutulması üzere semptomlar yüklüdür. Ayrıyeten, göğüslerde hassasiyet ve ağrı da yaşanabilir.
PMS tipi D: Bu tip semptomlar, bilhassa depresyon, hüzün, ümitsizlik ve intihar fikirleri üzere duygusal semptomlarla karakterizedir.
PMS tipi H: Baş ağrısı, migren, göğüs ağrısı ve kalp çarpıntısı üzere semptomlar yüklüdür.
PMS tipi P: Progesteron intoleransı olan bayanlarda bu tip semptomlar görülür. Baş ağrısı, göğüs ağrısı, kabızlık, sivilce ve halsizlik üzere semptomlar bu tipte öne çıkar.
Bu tiplerin her biri, semptomların belirtileri ve şiddeti açısından farklılık gösterebilir ve bayanların semptomlarının nasıl yönetilebileceği konusunda farklı yaklaşımlar gerektirebilir. Semptomların şiddetini azaltmak için, bayanlar ömür biçimi değişiklikleri, diyet, idman, doğal destekler ve birtakım ilaçlar üzere farklı tedavi seçeneklerini deneyebilirler.
KAYNAK : Sözcü
