[ad_1]
1970’lerin sonlarına yanlışsız Türkiye, siyasi istikrarsızlık, ekonomik kriz ve toplumsal huzursuzluk periyoduyla karşı karşıyaydı. Solcu ve sağcı kümeler ortasındaki siyasi şiddet artmış, birçok kişi ölmüş ve ülkede kaos hissi oluşmuştu.
12 Eylül 1980 günü Türk Silahlı Kuvvetleri, General Kenan Cihan önderliğindeki bir darbeyle hükümeti ele geçirdi. Darbenin akabinde Anayasa askıya alındı ve Ulusal Güvenlik Kurulu ülkenin denetimini ele aldı. Siyasi partiler dağıtıldı ve tüm siyasi faaliyetlere yasak getirildi.
Darbe geniş çapta insan hakları ihlallerine yol açtı. Bu da ortalarında aktivistler, gazeteciler ve rejime tehdit olarak algılanan herkesin gözaltına alınması, azap ve mahpus cezası almasına neden oldu.
12 Eylül 1980 darbesi Türk sinemasını da etkiledi. Türk siyasi tarihine ağır bir yara veren bu olayla ilgili pek çok sinema çekildi.
EVE DÖNÜŞ: Mustafa ve Esma, beş yıldır evli, üç yaşında bir kızları olan, sıradan bir çifttir. Mustafa siyasete ilgisi olmayan, sıradan bir hayat süren bir adamdır. 12 Eylül darbesi, Mustafa ve Esma’nın hayatını bir anda değiştirir.
Mustafa, tutuklamalar başladığında, darbenin gerekli olduğunu düşünür. Fakat, bir gece “Şehmuz” kod isimli siyasi bir sorumlu olduğu gerekçesiyle tutuklanır. Kendisini siyasi bir hatalı olarak suçlayan polisler tarafından azaba maruz kalır. Mustafa’nın tutuklanması, Esma ve kızları için de bir yıkım olur. Esma, tek başına aileyi ayakta tutmak için çaba eder. Sinema, 1980 darbesinin, sıradan insanların hayatlarını nasıl etkilediğini, çarpıcı bir formda gözler önüne seriyor.
BEYNELMİLEL: 12 Eylül 1980 sonrası Adıyaman’da bir küme mahallî müzisyen, sokağa çıkma yasağından ötürü geçim meşakkatine düşerler. Geçinebilmek için buldukları tahlil hepsinin tutuklanmasına yol açar. Sıkıyönetim kumandanı, müzisyenleri çağdaş bir orkestraya dönüştürmek isteyince olaylar gelişmeye başlar. Yöresel orkestradan, kenti ziyaret edecek olan darbeci kurul üyelerinin karşılama merasiminde çalmaları istenir. Ancak bu kurulu karşılamayı yalnızca müzisyenler değil, kentin sol görüşlü gençleri de büyük bir sabırsızlıkla beklemektedir.
BABAM VE OĞLUM: Hem solcu hem de gazeteci olan Sadık, 12 Eylül darbesinin olduğu gece doğum esnasında eşi Aysun’u kaybeder. Araç bulamadığı için onu hastaneye yetiştirememiştir. Oğlu Deniz’i tek başına büyütür. Siyasi duruşunu desteklemeyen babasıyla ve ailesiyle görüşmemektedir. Fakat bir gün, yıllarca uzak kaldığı meskenine dönmek zorunda kalır. Zira Deniz kelam bahsidir. Küçük bir Ege kasabasında yaşayan ailesi, fırtınanın gölgesine saklanmış bir memnunluk yaşamaya başlar. Bu hava, Sadık’ın vereceği haberle dağılıp gidecektir.
SES: 12 Eylül’den dört yıl sonra çekilen Ses, işkencecisiyle karşılaşan bir adamın dramatik öyküsünü anlatıyor. Genç bir adam bir kıyı kasabasına gelir. Altı yıl cezaevinde yatmış ve azap yüzünden bir kolu sakat kalan “siyasi”, annesiyle tatil yapan Sermin’le karşılaşır. Sermin adamın gizemli hâlinden etkilenmiştir. Bir gece restoranda otururlarken art masada oturan birinin sesini duyar. Bu sesin cezaevinde ona azap yapan şahsa ilişkin olduğunu düşünür ve adamı takip etmeye başlar.
SEN TÜRKÜLERİNİ SÖYLE: 12 Eylül darbesi sırasında mahpusa giren Hayri, cezası bitince tahliye olur. Fakat geçmişe dair pek çok şeyin değiştiğini görür. Eski dostları, uğruna çaba ettikleri kıymetleri yitirmiş, tüccar, iş insanı olmuştur. Hayri, dava arkadaşlarındaki bu değişimi kabullenmekte zorlanır.
ZİNCİRBOZAN: Sinema, 1980 askeri darbesini, siyasi başkanlar, ordu ve aksiyoncular ortasındaki münasebetler üzerinden anlatıyor. 1970’li ve 1980’li yıllar, Türkiye’de siyasi istikrarsızlığın ve şiddetin yükseldiği bir periyottur. Bu devirde, sağ ve sol örgütler ortasındaki çatışmalar, faili meçhul cinayetler ve suikastlar, toplumsal ve siyasi hayatı derinden sarsmaktadır.
Siyasi partiler ve ordu, bu çatışmaları durdurmak için bir ortaya gelirler. Fakat, ordu, çatışmaları durdurmak için daha fazla yetki talep eder. Bu talep, siyasi parti başkanları ile ordu ortasındaki tansiyonu artırır. Bu tansiyon, CIA casuslarının faaliyetleri ile daha da tırmanır. CIA casusları, siyasi hareketleri ve çatışmaları kışkırtarak, durumu daha da kaotik hale getirir. Olayların önü alınamayınca, ordu 12 Eylül 1980’de askeri darbe yapar.
Darbe sonrası, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit eşleriyle birlikte Zincirbozan’a götürülür. Darbe sonrası, hem sağ hem de sol kısımdan gençler idam edilir. Darbenin perde ardında kimin olduğu, hala tartışılan bir sorudur.
UÇURTMAYI VURMASINLAR: Sinema, bir cezaevinin bayanlar koğuşunda yaşananları, bir çocuğun gözünden, masumiyeti ve hayal gücünün gücüyle anlatıyor. Fatma, eşinin kabahatini üstlenerek, bebeği Barış ile birlikte cezaevine girer. Barış, kundakta bebek olarak girdiği hapishanede beş yaşına gelir. Siyasi mahkûmlardan İnci, Barış’ın annesinin yakın arkadaşıdır. İnci’nin Barış’a olan şefkati, ona bir umut ve destek olur.
Fatma’nın cezası dolduğunda, Barış’ı İnci’ye emanet eder. İnci’nin cezaevinden çıkması, Barış için büyük bir kayıptır. Barış, İnci’nin yokluğunda ne yapacağını bilemez. Bir gün, cezaevinin duvarlarını aşan bir uçurtma görür. Uçurtma, İnci ile ortalarındaki duygusal bağın bir sembolüdür. Uçurtma, Barış’ın ve öteki mahkûmların da hayal güçlerini harekete geçirir. Uçurtma, onları özgürlüğün ve umudun sembolü haline gelir. Sinema, 12 Eylül darbesi sonrası Türkiye’de yaşanan siyasi atmosferi de yansıtıyor. Cezaevi, siyasi görüşleri nedeniyle mahpusa giren bayanların, baskı ve zorluklarla geçen hayatlarının bir metaforu olarak kullanılıyor.
VİZONTELE TUUBA: Erciş, 1980’li yıllarda, siyasi istikrarsızlığın ve tansiyonun karar sürdüğü, küçük bir kasabadır. Devlet memurları lakin sürgünle oraya atanır. Kasaba halkı, siyasetten ve devletten uzak durmaya çalışır. Bir yaz günü, Erciş’e, solcu olduğu için sürgüne gönderilen Güner Beyefendi ve ailesi gelir. Güner Beyefendi, kasabanın yeni kütüphane müdürüdür. Kasabada kütüphane yoktur ve Güner Beyefendi, kütüphane açmak için efor sarf eder.
Kütüphanenin açılması için belediye lideri Nazmi Beyefendi ve Meczup Emin de yardım eder. Meczup Emin, kasabanın sıra dışı bir karakteridir. Kütüphanenin açılmasını fırsat bilen Emin, müdürün kızı Tuba’ya ilgi duymaya başlar. Sinema, 1980’li yıllardaki siyasi karışıklıkları, günlük hayatın gerçekleriyle harmanlayarak anlatıyor. Hiciv ve romantizm ögelerini kullanarak, izleyiciyi hem güldüren hem de düşündüren bir imal.
GÜLÜN BİTTİĞİ YER: Üniversitede mühendislik okuyan genç bir adam, bir gece polisin baskınıyla tutuklanır. Kabahat işleyen arkadaşlarının isimlerini vermesi için azaba maruz kalır. Bir müddet sonra özgür bırakılır. Ailesinin yanına dönmek için trenle seyahate çıkar.
Genç adam, yaşadığı travmadan ötürü nişanlısıyla bir arada olamayacağını düşünür. Bu nedenle, trenle seyahat yapan bir savcıya nişanlısına vermesi için bir ayrılık mektubu bırakır. Lakin savcı, seyahat boyunca genç adamı tanımaya çalışır. Sinema, siyasi baskının ve azabın birey üzerindeki yıkıcı tesirlerini çarpıcı bir biçimde gözler önüne seriyor.
EYLÜL FIRTINASI: Metin, 12 Eylül darbesinin akabinde ailesinden koparılan bir çocuktur. Annesi Funda, darbeden sonra gözaltına alınır. Babası Rasim ise kaçmıştır. Metin, polis tarafından Bozcaada’da yaşayan dedesi Hüseyin Efe’ye teslim edilir.
Metin, Bozcaada’da yeni bir hayat kurmaya çalışır. Fakat, adanın sakin hayatı, siyasi tartışmalardan etkilenmektedir. Çocuklar, Metin’i ortalarına almak istemez. Polis ise, kızı ve damadının durumundan ötürü Hüseyin Efe’yi rahat bırakmaz. Metin, dedesi ile birlikte yaşadığı zorluklara karşın, hayata tutunmayı başarır. Adanın doğal hoşlukları ve halkının sıcaklığı, ona yeni bir umut verir.
BU SON OLSUN: Yaşar, Apo, Kovboy Ali, Cevat ve Ertuğrul, hayattaki tek gayeleri karınlarını doyurmak ve şaraptan başka kalmamak olan beş evsizdir. 12 Eylül darbesi sonrası sokağa çıkma yasağıyla karşı karşıya kalan bu beş kişi, ezkaza siyasi mahkûmlarla birlikte cezaevine düşer.
Cezaevi idaresi, darbe sonrası yaşanan güç gayretinin ortasındadır. Cezaevi Müdürü Hızır, yıllardır cezaevini kendi istediği üzere yönetmektedir. Lakin 12 Eylül darbesi sonrası cezaevine atanan Yüzbaşı Kenan, Hızır’ın üstünü olmuştur. Bu durum, Hızır’ın güzeline gitmez ve ikilinin ortasında bir güç çabası başlar.
Yaşar ve arkadaşları, cezaevindeki bu keşmekeşi kendi avantajlarına çevirmeye çalışır. Lakin vakitle içerde yaşananlara gönlü elvermeyen Yaşar, dışarıdan tanıdığı mahkûmları kurtarmak ve duvarların birbirlerinden ayırdığı Sinan ile Lale çiftini tekrar kavuşturmak için bir plan yapar.
Film, 12 Eylül darbesi sonrası Türkiye’de yaşanan toplumsal ve siyasi kutuplaşmayı, absürt bir güldürüyle anlatıyor.
DARBE: Hamdullah, 12 Eylül darbesi sonrası örgüt üyeliğinden tutuklanır. Gördüğü azaplara dayanamayan Hamdullah, örgütü ele verir. Pişmanlık maddesinden yararlanarak ceza almaktan kurtulur. Lakin can güvenliği gerekçesiyle yüzü değiştirilir ve yeni bir kimlikle hayata başlar. Eski ismi Hamdullah, yeni ismi Yavuz olur. Ailesi dahil herkese Hamdullah’ın öldüğü haberi verilir.
Yavuz, yeni kimliğiyle yeni bir hayat kurmaya çalışır. Fakat eski hayatına dair izler, onu rahat bırakmaz. Bir gün, eski arkadaşlarıyla karşılaşır. Yavuz, arkadaşlarının kendisini tanımasından korkar. Lakin arkadaşları, onu tanımaz. Yavuz, eski hayatına dair izler silmeye çalışır. Lakin bu durum, onu giderek daha fazla tansiyon ve gizeme sürükler.
Siyasi,Darbe,Hayat,Cezaevi,1980,12 Eylül,Film,İşkence,Adam,Barış,Türk,Kasaba,İnci,Genç,Ailesi,Mustafa,Yol,Anlatıyor.,Eski,Ordu,Uçurtma,Yaşanan,Bey,Kütüphane,Sıra
Haber Kaynak : Sözcü
[ad_2]
