Türkiye İktisat Modeli’nin temelinin dayandığı düşük faiz siyaseti, ekonomist olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ teorisine dayanıyor. Lakin modelde güzelleşmesi amaçlanan birçok maksada şimdi ulaşamadık.
Biz de döndük, son günlerin gündemdeki merakı, sohbet arkadaşı, teknolojik İlber Ortaylı, yapay Özgür Demirtaş niteliğindeki, yapay zeka arkadaşımız ChatGPT’ye sorduk. Bakalım ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç mudur?’ sorumuza yapay zeka ne yanıt vermiş?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, her fırsatta açıklamalarında faize karşı olduğunu vurgular.
2021 yılı sonlarında Erdoğan’ın kullandığı ve ekonomistlerin birçoklarının karşı olduğunu belirttiği, ‘Faiz sebep, enflasyon sonuçtur. Bu da benim tezimdir’ cümlesinden yola çıkarak yapay zekanın bu hususta ne düşündüğünü merak ettik.
ChatGPT açıklamalarına geçmeden bir de 2021 Eylül ve günümüz datalarını de kısaca verelim istedik. Yalnızca faiz, enflasyon ve kur bulunuyor bu datalarda 👇
Faiz sebep, enflasyon sonuç mudur?
‘Faiz’, ekonomik bir sistemde kredi faizleri üzere borçlanma maliyetlerini tabir eder. ‘Enflasyon’, ise fiyatların artması yahut para ünitesinin paha kaybetmesi ile ilgilidir. Faiz oranları ve enflasyon ortasında bir münasebet vardır.
“Yüksek faiz oranları, borçlanma maliyetlerini artırarak tüketimi ve yatırımları azaltabilir.”
Bu da talebi düşürerek, fiyatları aşağı çekebilir ve enflasyonu denetim altına almaya yardımcı olabilir. Ayrıyeten, yüksek faiz oranları, bankaların kredi verme eğilimini azaltarak, para arzını kısabilir ve enflasyonu azaltabilir.
“Düşük faiz oranları ise borçlanmayı daha ucuz hale getirerek, tüketim ve yatırımları artırabilir.”
Bu, talebi artırarak, fiyatları yükseltebilir ve enflasyonu artırabilir. Düşük faiz oranları ayrıyeten bankaların kredi verme eğilimini artırarak, para arzını artırabilir ve enflasyonu yükseltebilir.
“Dolayısıyla, faiz oranları ve enflasyon ortasında karşılıklı bir etkileşim kelam hususudur. Faiz oranlarındaki değişiklikler, enflasyonun artmasına yahut azalmasına neden olabilir. “
“Ancak, bu bağ karmaşık ve birden çok faktör tesiri altındadır, bu nedenle her vakit direkt bir neden-sonuç ilgisi kelam konusu değildir.”
KAYNAK : Onedio
