Besinlerin Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkisi

Yediğimiz her lokma sadece bedenimizi değil, ruhumuzu da şekillendiriyor. Bilim insanları, beslenme alışkanlıklarının depresyon, anksiyete ve diğer ruhsal bozukluklar üzerinde önemli bir etkisi olduğunu ortaya koyuyor. Peki, hangi besinler psikolojimizi nasıl etkiliyor? Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevra Koç, bu sorulara yanıt veriyor.

Akdeniz Diyeti ve Ruh Sağlığı

Prof. Dr. Koç, Akdeniz diyetinin ruh sağlığı üzerindeki olumlu etkilerine dikkat çekiyor. Bu diyet, meyve, sebze, tam tahıllar, yağlı tohumlar ve balık gibi besinlerle karakterize ediliyor. Araştırmalar, Akdeniz diyetinin depresyon ve anksiyete riskini azalttığını gösteriyor. Koç, “Akdeniz diyeti, nöral fonksiyon ve stres düzenlemesine katkıda bulunan temel yağ asitleri, vitaminler ve antioksidanlar sağlıyor” diyor.

• Akdeniz diyeti, yaşa bağlı beyin atrofisini azaltıyor.
• İşlenmiş gıdalar ve rafine şekerler, duygudurum bozuklukları riskini artırıyor.
• Omega-3 yağ asitleri, depresyon belirtilerini hafifletiyor.

Karbonhidratlar ve Proteinlerin Rolü

Karbonhidratlar, beyin için birincil enerji kaynağı olarak kabul ediliyor. Prof. Dr. Koç, “Karbonhidratlar, serotonin üretimine yardımcı olarak ruh halini ve uyku düzenini destekliyor” diye ekliyor. Ancak düşük karbonhidratlı diyetler, sinirlilik ve depresif belirtilere yol açabiliyor. Aynı şekilde, yetersiz protein alımı da bilişsel bozukluklara ve ruh hali dengesizliğine neden olabiliyor.

Özellikle omega-3 yağ asitleri, beyin fonksiyonları için kritik öneme sahip. Yağlı balıklar ve keten tohumu gibi besinlerde bulunan bu yağ asitleri, depresyon belirtilerini azaltıyor. Ancak işlenmiş gıdalarda bulunan trans yağlar ve doymuş yağlar, ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilere yol açıyor.

Bağırsak-Beyin Ekseni ve Ruh Sağlığı

Bağırsaklarımızda yaşayan mikrobiyota, ruh hali üzerinde önemli bir etkiye sahip. Prof. Dr. Koç, “Bağırsak-beyin ekseni, nörotransmitter üretimi ve bağışıklık sistemi üzerinden ruh sağlığını etkiliyor” diyor. Fermente besinler ve probiyotikler, bağırsak sağlığını destekleyerek depresyon semptomlarını iyileştirebiliyor.

Öte yandan, aşırı işlenmiş ve asidik içeriğe sahip besinler, bağırsak mikrobiyotasını olumsuz etkileyerek ruh sağlığı üzerinde negatif sonuçlar doğurabiliyor. Bu nedenle, sağlıklı bir beslenme düzeni, hem fiziksel hem de mental sağlık için büyük önem taşıyor.

Prof. Dr. Koç, gelecekte beslenme alışkanlıklarının psikolojik danışmanlık süreçlerine entegre edilmesinin, ruh sağlığını güçlendirmede etkili bir strateji olabileceğini vurguluyor. Bu bağlamda, beslenme uzmanlarının bireylere rehberlik etmesi, psikolojik bozuklukların önlenmesi ve yönetimi açısından büyük bir adım olabilir.