[ad_1]
Kenelerle beşere bulaşan viral hastalıkların başında gelen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) tehlikesi yaz aylarında artıyor. Hastalık ekseriyetle ani olarak ve soğuk algınlığı belirtileriyle başlıyor. Daha sonra şiddetli kanama belirtileriyle devam ediyor ve vaktinde tedavi edilmezse hayat kaybıyla sonuçlanıyor. KKKA hastalığının ülkemizde 2002 yılından bu yana ağır olarak görüldüğünü belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu, bu mevzuda bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu
Kimler risk altında?
Hastalığın bulaşması için risk kümesi tarifine girenler; endemik bölgede yaşayanlar/ziyaretçiler, çiftçiler, hayvancılık yapanlar, kasaplar, mezbaha çalışanları, veteriner tabipler, sıhhat işçileri, laboratuvar çalışanları ve hasta yakınlarıdır.
Nasıl bulaşır?
Hastalığın bulaşı temel olarak kene ile temastır. Bunun dışında beşerden beşere bulaş sık görülmez fakat hastaların kan ve beden sıvılarıyla (hastanede, toplumda) direkt temasla, enfekte doku ve kan temasıyla, anneden bebeğe (vertikal bulaş), ve laboratuvardan direkt temasla da bulaşabilir.
Teşhisi kolay mı?
Hastalığın belirtileri özgün değildir ve birçok hastalıkla karışabilir. Ayırıcı teşhiste bruselloz, tifo, Viral Hepatit, sıtma, leptospiro, riketsiyoz ve meningokoksemi , hematolojik maligniteler,diğer KKA’lar, TTP, sepsis ve ilaç zehirlenmesi düşünülmelidir. Hastalığın tanısı öncelikle kene teması hikayesi ve belirtilerle konur. Doğrulama için kan testleri yapılır.
Ülkemizde ne vakit görülür?
Ülkemizde birinci kere 2002 yılında kanama ile ölen bir hastanın serumundan teşhis konularak KKKA hastası bildirimi yapılmış, o tarihten sonra 2019 yılına kadar yaklaşık 10 bin 800 olgu, 528 vefat görülmüş, vaka-ölüm oranı yüzde 4,74 olarak hesaplanmıştır. 2018 yılında 27 kişi ölmüş, 2019 yılı mayıs ayına kadar 3 kişi, haziranda 6 kişi kene çıkardıktan sonra hastalık belirtilerinin başlaması ile hastaneye başvurmuş, lakin kurtarılamamıştır. 2019 yılında KKKA görülen vilayetlerimiz Karabük, Gümüşhane, Samsun, Çorum , Kastamonu ve Sivas’tır. Ülkemizde çoklukla nisan ve ekim ayları ortasında görülür. Son iki yılda en sık Amasya, Tokat, Çorum ve Sivas etrafında görülmüştür. Bu yıl Mayıs ve Haziran aylarında Sivas’ta üç kişi, Çorum ve Amasya’da ise birer kişi KKKA hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
Tedavisi mümkün mü?
Tedavi ne kadar erken başlanırsa ömür kaybı oranı o kadar düşer. Tedavide en değerli olan sıvı ve elektrolit takibi ve kanama denetimidir. Gerektiğinde, taze donmuş plazma, trombosit aferezi, tam kan/eritrosit suspansiyonu verilir. Tedavide antibiyotiklerin tesiri yoktur.
HANGİ BELİRTİLER DİKKATE ALINMALI?
Virüsün bedene girişi ve belirtilerin başlaması ortasında geçen kuluçka müddeti 2-4 gün ortası, en fazla 9 gündür. Hastalığın belirtileri ani başlayan ateş, üşüme-titreme, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ışığa duyarlılıktır. Birkaç gün sonra, şuur bulanıklığı, huzursuzluk, ahenge hali, çöküntü, bezginlik, karın sağ üst kısmında ağrı başlar. Ağır hadiselerde ağır kanama, koma, şok, çoklu organ yetmezliği ve hayat kaybı görülür. Güzelleşme 9-10. günlerde başlar, ateş düşer, kanama durur. Yüzde 88 olgunun hafif belirtilerle seyreden hafif olgular olduğu görülmüştür. Orta ve ağır olguların kesinlikle hastanede takip edilmesi gerekir.
Korunma yolları nelerdir?
Hastalıktan en tesirli korunma yolları şöyle sıralanabilir…
1. Kene olan alanlardan uzak durulmalı.
2. Kene kolay görülebildiği için açık renkli giysiler giyilmeli.
3. Tarlalara ya da ormanlık alanlara çıkıldığında uzun çorap, pantolon ve uzun kollu gömlek üzere kollayıcı giysiler tercih edilmeli. Pantolon paçaları çorabın içine sokulmalı.
4. Açık alanlara çıkmadan kene kovucu sprey kullanılmalı.
5. Keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüyerek bedene tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Bedene tutunan kenelere çıplak elle dokunulmamalı, kene asla sıkılmamalı, üzerine gaz yağı-kolonya dökülmemeli, cımbız gibisi aletlerle mekanik olarak ve zorlayarak çıkarılmamalı.
6. Çıkarmada zorluk yaşanırsa çabucak hastaneye başvurulmalı.
7. Kene teması sonrasında ateş ve kırıklık üzere belirtiler görülürse vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşlarına başvurulmalı.
Baş,Kene,Hasta,Bulaş,Yılı,Belirtileri,Hastalığın,Kanama,Hastalık,Kkka,Tedavi
Haber Kaynak : Sözcü
[ad_2]
