“Ne kadar aklımıza uygun yaşıyorsak,
hayatın manasını o kadar az anlarız.”
Tolstoy
“Hayatın manası nedir?” sorusu her insan için farklı çağrışımlar yapar ve farklı tecrübeleri ve beklentileri tabir eder.
Yaşarken herkes kendi cevabını bulmaya çalışır ve lakin vefatla nitekim bu soru yanıtlanabilir; birden fazla vakit daha fazla güç, servet, seks, aşk, entelektüel tartışmalar ya da günü yaşamak birinci akla gelen cevaplar olur.
Hayat bir kıssaya emsal; kıymetli olan öykünün uzun olması değil, yeterli, etkileyici, faziletli olması, geride iz bırakmasıdır.
Değeri “uzun” yaşanmasında değil, “iyi” yaşanmasında kapalı olan hayatın manasını ve memnunluk, sevgi ve fazilet üzere pahaları yorumlayan ideolojide;
“Düşüncelerin neyse hayatın da odur. Hayatın gidişini değiştirmek istiyorsan niyetlerini değiştir.” diyen Shakespeare’in tiyatral karakterlerinde;
“Korku, hayat hakkındaki yanlış bir kanaatimizden kaynaklanıyor.” diyen Wittgenstein’ın lisan oyunlarında;
“Hayatın ne kadar kısa olduğunu anlamak için insan çok yaşamalıdır.” diyen Schopenhauer’un istenç kavramında;
“Yalnızlık, birlikte var olmanın bir biçimidir.” diyen Heidegger’in hiçlik tartışmalarında;
“Hayat üç kısımdır; dünyayı değiştireceğini sandığın, değişmeyeceğini anladığın ve dünyanın seni değiştirdiğine emin olduğun.” diyen Sartre’ın kaygı tanımında;
“Dünya hayatı bir düş üzeredir senin için. Seyahati sen yaparsın, nereye gittiğini mukadderat çizer.” diyen Goethe’nin canlı tabiatın daima bir değişim içerisinde olduğu savında;
“Hep denedin, daima yenildin, olsun, yeniden dene, tekrar yenil, daha âlâ yenil.” diyen Samuel Beckett’in tahminen yaklaşımında;
“Hayatta gerçeklerle yaşa ve her vakit onları savun; takdir eden olmasa bile, vicdanına hesap vermekten kurtulursun.” diyen Ernesto Che Guevara’nın direnişinde;
“Yaşamın emeli ölümdür. İnsanın sıhhatini koruyan iki faktör vardır; işini sevmesi ve hayatı sevmesi.” diyen Freud’un bilinçdışı tarifinde aramak gerekir.
Yaşamak, haz ve elemin bir karışımı olan hayattan keyif almak, bir sanattır ve hayallerle süslenen bu sanat bir insanın yapabileceği en kıymetli, en sıkıntı ve en çetrefilli sanat çeşididir. Bu sanatta kullanılabilecek tek araç insanın kendisi ve potansiyel güçleridir. Bu nedenle, beşere nasıl olması gerektiğini öğreten hayat, yaşla değil, yaşamakla anlaşılır.
İnsan üzere yaşamak
İnsanoğlu dünyaya geldikten sonra bir yandan yaşamaya bir yandan da ölmeye başlar, zira yaşamak için doğmuştur, yaşamaya hazırlanmak için değil…
Yaşamak için ömrü olması gerektiği üzere değil, olduğu üzere kabul etmelidir ve lakin kabul edilebilir hale gelmesi içinde gerçek bir gayret göstermelidir, emek vermelidir. “Sen olmazsan bu kainatın şiirinde, hoşluğunda bir şeyler eksik kalır. Bir müzik, bir nota eksik kalır. Bir boşluk olur. Hiç kimse sana bunu söylemedi.” derken Osho, insanın hayattaki ehemmiyetine, kendini ve kıymetini bilmenin sorumluluğuna ve varoluşunun özüne atıfta bulunur. Zira çiçekleri, ağaçları, yağmuru, yağmur sonrası toprak kokusunu sevebilmenin ve insan üzere yaşamanın sorumluluğu insanın kendine aittir. Şartsız sevgi, hayatın sorumluluğunu alabilmek, severek üretmek ve üniversal bilgiye teslim olmak hayatın tükenmez kaynaklarıdır; öyleyse, ömrü onların yönetmesi gerekir.
Sartre’ın dediği üzere “İnsanoğlu özgürlüğe yazgılıdır; zira bir kez dünyaya geldikten sonra yaptığı her şeyden sorumludur.” İnsan sorumluluk hissine ve var olan bir yeteneğine hayata sarılır üzere sarılmalıdır zira günün birinde bunların hepsi iç içe geçer. İşte o vakit insanın hayatı kendi yetenekleri olur, yetenekleri de hayatı… Lakin yalnızca nefes alıp vererek, koyun üzere güdülerek yaşaması değil, insan üzere yaşaması, hayatı, kendini ve ailesini sevmesi, yetenekleriyle üretmesi ve geride iz bırakması kıymetlidir.
Hayat, uzun bir insanlık dersidir; Mother Teresa’nın sözlerindeki üzere: “Yaşamak servettir, müdafaayı bil… Yaşamak bilmecedir, çözmeyi bil… Yaşamak hoşluktur, değerini bil… Yaşamak mutluluktur, tatmayı bil… Yaşamak aşktır, sevgidir, keyfini çıkarmayı bil… Yaşamak hayaldir, gerçekleştirmeyi bil… Yaşamak oyundur, oynamayı bil… Yaşamak verilmiş bir kelamdır, tutmayı bil… Yaşamak hüzündür, aşmayı bil… Yaşamak müziktir, söylemeyi bil… Yaşamak çabadır, kabullenmeyi bil… Yaşamak trajedidir, göğüslemeyi bil… Yaşamak maceradır, göze almayı bil… Yaşamak talihtir, kullanmayı bil… Yaşamak misyondur, tamamlamayı bil… Yaşamak yaşıyor olmaktır, uğruna savaşmayı bil…”
Bilge ve hayata bakışın gizemi
“Bir an bekle, gerine dön ve unuttuklarını anımsa. Kaybettiysen orta, kırdıysan af lisana, kırıldıysan affet: Zira hayat çok kısa.”
der Mevlâna…
Şimdi ve burada anın tadını çıkarmak yerine, daima hayatın manasını sorgulayanlar ve hayattan yakınanlar, ondan olmayacak şeyler bekleyenler ve hayatın çok kısa olduğunu unutanlardır.
Eski vakitlerin birinde hayatın manasının ne olduğuna kafayı takmış bir adam yaşarmış. Kendi kendine okuyarak ve düşünerek bulduğu hiçbir cevap ona kâfi gelmemiş ve diğerlerine sormaya karar vermiş. Köyleri, kasabaları, ülkeleri dolaşmış lakin aldığı karşılıklar da ona yetmemiş. Tam umudunu yitirmişken bir köyde konuştuğu beşerler ona; “Şu karşıki dağları görüyor musun, orada yaşlı bir bilge yaşar, istersen ona git, tahminen o sana aradığın karşılığı verebilir.” demişler.
Çok şiddetli bir seyahat sonunda bilgenin yaşadığı meskene ulaşmış adam. Kapıdan içeri girmiş ve bilgeye hayatın manasının ne olduğunu sormuş.
Bilge “Sana bunun karşılığını söylerim ancak evvel bir imtihandan geçmen gerekiyor.” demiş.
Adam imtihanı kabul etmiş. Bilge bir çay kaşığı vermiş adamın eline ve kaşığı zeytinyağı ile doldurmuş. “Şimdi çık ve bahçede bir cins at, tekrar buraya gel. Yalnız dikkat et, kaşıktaki zeytinyağı eksilmesin, şayet bir damla eksilirse imtihanı kaybedersin.” demiş.
Adam, gözü çay kaşığında, bahçeyi turlayıp gelmiş.
Bilge bakmış ve “Kaşıkta yağ eksilmemiş, pekala bahçe nasıldı?” diye sormuş.
Adam şaşkın bir biçimde; “Ben kaşıktan diğer bir yere bakmadım ki” demiş.
Bunun üzerine bilge; “Şimdi tekrar bahçeyi dolaşıyorsun, kaşık yeniden elinde olacak fakat bahçeyi inceleyip gel”, demiş.
Adam tekrar bahçeye çıkmış, gördüğü hoşluklarla büyülenmiş, mükemmel bir bahçedeymiş zira… Geri geldiğinde bilge, adama “Bahçe nasıldı?” diye sormuş.
Adam gördüğü hoşluklar karşısında büyülendiğini anlatmış.
Bilge gülümsemiş ve “Ama kaşıkta hiç yağ kalmamış.” demiş ve eklemiş; “Hayat senin bakışınla mana kazanır; ya yalnızca bir noktayı görürsün, hayatın akıp sarfiyat, sen farkına varmazsın ya da görebileceğin tüm hoşlukların tam ortasında hayatı yaşarsın, böylelikle akıp giden vakit mana kazanır.”
Web
YouTube
KAYNAK : Onedio
