Şakaların İnce Çizgisi: Mizah mı, Zorbalık mı?

1 Nisan gibi şaka günlerinde yapılan espriler bazen eğlenceli olsa da, sınırı aşan şakalar psikolojik travmalara yol açabiliyor. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yapılan araştırmalar ışığında şakaların sosyal ilişkilere etkisini değerlendirdi.

Şakaların Psikolojik Etkileri

Doğru şekilde yapılan mizahın stres hormonlarını azalttığını ve endorfin salgısını artırdığını belirten Tarhan, aşağılayıcı şakaların ise tam tersi bir etki yarattığını vurguluyor. Özellikle:

• Kişiyi küçük düşüren şakalar özgüven kaybına neden oluyor.
• Okullarda masum görünen espriler akran zorbalığına dönüşebiliyor.
• Kültüre uygun olmayan şakalar ilişkileri zedeleyebiliyor.

Nasıl Bir Mizah Anlayışı Geliştirmeli?

Tarhan, mizahın bir sanat olduğunu ve dozunun iyi ayarlanması gerektiğini belirtiyor. Özellikle stresli ortamlarda mizahın bir iletişim aracı olarak kullanılabileceğini ifade eden Tarhan, şu önerilerde bulunuyor:

• Şakalar karşıdaki kişiyi rencide etmemeli.
• Mizah, içinde bilgelik ve incelik barındırmalı.
• Kültürel farklılıklar göz önünde bulundurulmalı.

Prof. Dr. Tarhan, Nasrettin Hoca ve Neyzen Tevfik gibi örneklerin Türk mizah kültürünün ne kadar değerli olduğunu gösterdiğini belirterek, toplumda pozitif mizahın yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor. Yanlış anlaşılan şakaların ilişkileri zedeleyebileceği gibi, özellikle çocuklar üzerinde kalıcı psikolojik etkiler bırakabileceği uyarısında bulunuyor.