Birleşmiş Milletler (BM) Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), yayımladığı raporla dünya ticaretine dair önemli uyarılarda bulundu. Raporda, özellikle büyük ekonomiler tarafından uygulanan yüksek tarifelerin, gelişmekte olan ülkeler üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekilerek, en yoksul ve kırılgan durumdaki ekonomilerin bu tarifelerden muaf tutulması gerektiği vurgulandı. Peki, bu uyarılar ne anlama geliyor ve ticaret savaşları en çok kimleri etkileyecek?

Ticaret Savaşları ve Gelişmekte Olan Ülkeler

UNCTAD'ın "Artan Gümrük Tarifeleri: Küçük ve Kırılgan Ekonomilere Etkisi" başlıklı raporu, uluslararası ticaretin son yıllarda kurallara dayalı bir sistemle büyüdüğünü belirtiyor. Ancak, son dönemde büyük ekonomiler tarafından uygulamaya konulan yüksek tarifeler, bu olumlu tabloyu tehdit ediyor. Rapor, dünya ticaretinin yaklaşık üçte ikisinin 2023'te gümrük tarifeleri olmadan gerçekleştiğini, ancak artan ticaret gerilimlerinin özellikle gelişmekte olan ülkeler için büyük riskler taşıdığını vurguluyor.

Raporda, en yoksul ve kırılgan durumdaki ekonomilerin karşılıklı tarifelerden muaf tutulması gerektiği belirtiliyor. Aksi takdirde, bu ülkelerin ekonomik olarak daha da zor duruma düşebileceği uyarısı yapılıyor.

ABD'nin Tarifeleri ve Yoksul Ülkeler Üzerindeki Etkisi

Raporda, ABD'nin 57 ticaret ortağına uyguladığı tarifelerin aslında ticaret açığını azaltmakta yetersiz kaldığı, ancak gelişmekte olan ve en az gelişmiş ekonomileri olumsuz etkileme potansiyeli taşıdığı belirtiliyor. Bu 57 ticaret ortağından 11'inin en az gelişmiş ülkeler arasında yer aldığı ve bu ülkelerin ABD'nin ticaret açığına katkısının "minimal" düzeyde olduğu vurgulanıyor.

UNCTAD raporunda şu ifadelere yer veriliyor: "ABD'nin (bu ülkelere karşı) vereceği herhangi bir ticari taviz, ABD için çok az şey ifade ediyor." Bu durum, tarifelerin yoksul ülkeler üzerindeki orantısız etkisini gözler önüne seriyor.

Tarifelerin Tüketici Fiyatlarına Etkisi

Raporda, karşılıklı tarifelerin yeniden devreye girmesi halinde birçok ithal mala yönelik talebin yüksek fiyatlar nedeniyle azalabileceği uyarısı yapılıyor. Özellikle, ABD'de üretilmeyen ve ikamesi kısıtlı olan tarım ürünlerine yönelik tarifelerin artırılması, tüketiciler için daha yüksek fiyatlar anlamına gelebilir. Örneğin, Madagaskar'dan ithal edilen vanilya, Fildişi Sahilleri ve Gana'dan ithal edilen kakao gibi ürünlere yönelik tarifelerin artırılması, çikolata ve vanilya aromalı ürünlerin fiyatlarını artırabilir.

UNCTAD raporuna göre:

• ABD'nin 2024'te Madagaskar'dan 150 milyon dolarlık vanilya ithal ettiği,
• Fildişi Sahilleri'nden yaklaşık 800 milyon dolar kakao ithal ettiği,
• Gana'dan ise 200 milyon dolarlık kakao ithal ettiği belirtiliyor.

Bu ürünlere yönelik tarifelerin artırılması, tüketiciler için daha yüksek fiyatlara yol açacaktır.

UNCTAD'ın bu raporu, ticaret savaşlarının sadece büyük ekonomiler arasındaki bir mücadele olmadığını, aynı zamanda en yoksul ve kırılgan ülkeler için de ciddi sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor. Karşılıklı tarifelerin, zaten zor durumda olan bu ülkelerin ekonomilerini daha da zayıflatabileceği ve tüketiciler için fiyat artışlarına neden olabileceği unutulmamalıdır. Uluslararası toplumun, bu tür ticaret politikalarının etkilerini dikkatle değerlendirmesi ve en yoksul ülkeleri koruyacak önlemler alması büyük önem taşıyor.