Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, katıldığı canlı yayında dış siyasetteki gelişmelere değindi. Suriye ve İran konusunda değerlendirmelerde bulunan İbrahim Kalın, şunları söyledi:
* “Cumhurbaşkanı Erdoğan, yarın Rusya başkanı Putin ve Ukrayna başkanı Zelenskiy ile görüşecek.
ŞAM’LA YAPILAN ÜST SEVİYE GÖRÜŞME
* Bu alışılmış birinci toplantıydı, bunların devamı gelecek. Biz baştan beri bu krizin daha fazla derinleşmiş savaşla değil, lakin müzakere yoluyla BM parametreleri çerçevesinde çözüleceğini söyledik. Lakin rejim ayak diredi. Çeşitli bahanlerle Anayasa sürecini sabote etti, Astana sürecini tıkadı, Cenevre süreci adeta buharlaşmış oldu. Bizim temel derdimiz, savaşın devam etmemesi ve Suriye kaynaklı terör taarruzlarının Türkiye’ye tehdit oluşturmaması ve insani krizin derinleşmemesi.
* Bu üç başlık açısından baktığınızda bizim perspektifimiz hala birebir, değişmedi. Harekatlarımız olmasaydı, bölgede terör koridoru kurulacaktı. Suriye terör örgütlerinden temizlenmeli ve mülteciler için inançlı geri dönüş sağlanmalı. Suriye ile görüşmenin buraya yapacağı katkı bizim için kıymetli. Esasen kalkış noktamız da bu. Burada Türkiye’nin güvenlik dertleri nedir. PKK’nın oradaki mevcudiyetidir, ismi SDG olmuş,YPG/PYD olmuş değeri yok. Türk askeri orada olduğu için PKK devletinin kurulması önlendi.
* Biz o saptamayı yapmasaydık PKK orada Irak hududundan Akdeniz’e kadar bir terör koridoru haline getirecek, devlet, devletçik üzere bir şey ilan edecekti. Bunu da Amerikan bayrakları altında yapacaktı. Bizim Suriye Kürtleriyle hiçbir meselemiz yok. PKK’lı olmayan Kürtler, en büyük acıyı onlar çekiyor. PKK/YPG’nin tehdidinin ortadan kaldırılması Suriye’nin toprak bütünlüğü açısından da hayati kıymete sahiptir. İkincisi, mültecilerin BM parametreleri çerçevesinde ülkelerine inançlı, onurlu ve istekli bir halde dönmelerini sağlayacak yerin Suriye tarafında hazırlanması ve bununla ilgili birtakım garantiler verilmesi.
SURİYE ADIM ATMAYA HAZIR MI?
* O istikamette bir olumlu işaret var. 28 Aralık’ta olumlu bir görüşme oldu . Olumlu işaretler, iletiler alındı. Biz orada bir ucu belirli olmayan bir sürecin içine giremeyiz. Biz mültecilerin geri dönüşü ve yerlerinden edilmiş Suriyelilerin insani bir muamele görmesi için de rejimin atacağı adımları da görmek istiyoruz. Natürel birinci görüşmede hepsinin karara bağlanması beklenemez, bu bir süreç.
* 11 yıl sonra birinci kez bu mevzularla ilgili bir temas kurduk. Bunun iyi sonuçlar vermesi rejimin bundan sonra atacağı adımlara, taşıdığı niyete ve sahip olduğu bir perspektife bağlı. Olağan birinci görüşmede hepsinin karara bağlanması beklenemez, bu bir süreç. Şayet bunları bizim âlâ niyetimizle birleştirip kararlılığa dönüştürürse biz bu iki mevzuda, terörle uğraş ve mülteciler konusunda rahatlıkla adım atabiliriz.
ERDOĞAN-ESAD GÖRÜŞECEK Mİ?
* Bununla ilgili belirlenmiş bir takvim yok. Öncelikle tahminen savunma bakanı, istihbarat liderimizin yaptığı toplantının takibi ve devamı mahiyetinde toplantılar olabilir. Dışişleri bakanımızın toplantısı olacak lakin takvimi muhakkak değil. Önümüzdeki aylarda bu alanda yeni toplantılar, görüşmeler olabilir. Görüşmelerin cumhurbaşkanları seviyesine çıkması için şimdi daha yapılması gereken çok şey var. Bugünden bir şey söyleyemem, önümüzdeki üç ay içinde mi olur, altı ay içinde mi olur, olur mu olmaz mı… Şu anda bunu söylemek için erken, sürecin seyrine bağlı.
* Suriyeli muhalifleri baştan beri destekledik, desteklemeye de devam ediyoruz. Muhalif derken, Suriye halkının bir kesimi olduğunu ve Suriye’nin geleceğinde kilit rol oynayacak aktörler olduğunu hatırlatalım. Buradan negatif bir mana çıkmamalı. Bunlar son analizde en temel demokratik hakları ihlal edilmiş beşerler ve öbür beşerler için gayret eden Suriyeliler. Biz bugüne kadar Suriye muhalefetini hiç yüzüstü bırakmadık. Bugün Mevlüt (Çavuşoğlu) beyin onlarla yaptığı toplantı, onlara tekrar bu inancı vermek içindi. Biz onlarla her vakit temas halindeyiz. Onları ortada bırakmak kelam konusu değil. Bütün bunların nasıl seyredeceği rejimin haline bağlı. Türkiye bir el uzattı, bu eli havada bırakmayacaklarını düşünüyoruz.
MISIR’LA OLAĞANLAŞMA HANGİ EVREDE?
* Katar’daki el sıkışma 1,5 yıldır devam eden sürecin kıymetli kademelerinden birisiydi. Başkanların el sıkışması değerli natürel. Ben buradan sonra hızlanacağını bekliyorum, kanaatim de o istikamette. Mısır’la bizim münasebetlerimizin koptuğu süreci düşünürseniz, Mısır Doğu Akdeniz’de farklı ittifaklara girdi. Bunların da kıymetli bir kısmı Türkiye zıddı ya da Türkiye’yi dışarıda bırakma üzerine konseyiydi. Bütün bu ittifakları tekrar farklı biçimde dizmek, Türkiye ile ilgileri kurarken bu ittifakları makul bir seviyede dönüştürmek vakit alabilir, bunu anlıyorum.
* Mısır tarafının da bu türlü bir uğraş içerisinde olduğunu düşünüyorum, makûs niyet, isteksizlikten çok. Yine bir pozisyonlandırma yapmaya çalışıyorlar. Doğu Akdeniz’de rastgele bir projenin Türkiye olmadan yürüyemeyeceği tekrar norm haline geldi. Biz olumlu bir tavır içerisinde olmaya devam edeceğiz. Mısır tarafının da ben düzgün niyetinin olduğunu düşünüyorum. Doğu Akdeniz’de ve tüm bölgede tekrar barış istikrar ve refahın adil paylaşımı noktasında hepimize katkılar sağlayacağını düşünüyorum bu yakınlaşmanın ve olağanlaşmanın.
İRAN’DA YAŞANAN GÖSTERİLER
* İran’da yaşananlar hüzün ve telaş verici. İran idaresi de bir muhasebe içerisine girdi, bu ahlak polisiyle ilgili. Sistem içinde bir tartışma başladı bununla ilgili. İnşallah temel hak ve hürriyetleri muhafaza altına alan bir yapıya yanlışsız evrilir. Ben İran idaresinin bu istikamette bir kararlılığı olduğunu görüyorum. Vakit zaman İran’ın Ermenistan yanlısı kimi tavırları Azerbaycan tarafını üzdüğü üzere bizi de üzüyor. Biz bunları da İran tarafıyla konuşuyoruz.”
