8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü, bu yıl birçok ülkede bayan haklarının büyük yara aldığı süreçlerin gölgesinde kutlanıyor.
Kökeni 1908’de New York’ta binlerce bayan çalışanın daha fazla hak talebine dayanan Dünya İşçi Bayanlar Günü, 100 yıldan uzun mühlet sonra bugün de bir kutlamadan çok bayanların hak talep ettiği ve şiddeti protesto ettiği bir gün. Birleşmiş Milletler, 8 Mart münasebetiyle yayınladığı açıklamada, dünyanın hâlâ toplumsal cinsiyet eşitliğinden 300 yıl uzakta olduğunu ve güç elde edilen kazanımların giderek kaybedildiğini vurguladı.
2022’de üç farklı ülkede bayan haklarını ayaklar altına alan karar ve uygulamalar dünyada gündem oldu:
İran’da bayanların öncülük ettiği isyan
İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin eylül ayında “başörtüsünü düzgün takmadığı” gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesiyle başlayan protesto dalgası, ülkenin en büyük hükümet aykırısı isyanına dönüştü. Aylardır süren şovlara birinci kere bayanların öncülük etmesi ve başörtüsü zorunluluğunun gündeme gelmesi dikkat çekti.
Kadınların başörtülerini çıkararak İslam Cumhuriyeti’ni protesto ettiği şovlara hükümetin reaksiyonu de sert oldu. Yüzlerce kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi gözaltına alındı.
İranlı bayanlara dayanak için farklı ülkelerde düzenlenen şovlarda bayanlar saçlarını kesti.
Son periyotta kız öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda yaşanan zehirlenme hadiseleri da ülke gündemine damga vurdu. 5 binden fazla kız öğrencinin zehirlenmesinin, bayanların ön planda olduğu protestolarla kontaklı olduğu düşünülüyor.
Afgan bayanların kazanımları bir bir ellerinden alındı
Afganistan’da 2021’de iktidara dönen Taliban örgütü, başlarda bayan hakları konusunda verdiği kelamlardan geri dönerek ülkeyi bayanlar için adeta bir açık hava hapishanesine çevirdi.
Afgan bayanlar baskılara ve polis şiddetine rağmen hakları için sokağa çıktı.
Geçen sene evvel kızların liseye gitmesi engellendi, sonra burka giyme zaruriliği ve erkeklerden müsaade almadan sokağa çıkma yasağı getirildi. Son olarak da Afgan bayanların üniversite eğitimleri engellendi.
BM, Taliban’ın bayanları maksat alan kararlarının “insanlığa karşı suç” olarak görülebileceği ikazında bulunuyor.
ABD’de kürtaj hakkı isyanı
Dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri sayılan ABD’de de 2022 bayanlar için sıkıntı bir yıl oldu.
ABD Yüksek Mahkemesi’nin 50 yıldır yürürlükte olan kürtaj hakkı yasasını feshetme kararı ülkede büyük yansılara yol açtı.
ABD’liler kürtaj hakkı için günlerce sokakları doldurdu.
Kadına kürtaj hakkı veren 1973 tarihli “Roe v. Wade” kararını bozulmasıyla, ülkedeki eyaletler kürtajı kısıtlama, yasaklama ve hatta kabahat sayma hakkına sahip oldu, kimileri da yasağı yürürlüğe koydu.
ABD Lideri Joe Biden’ın da reaksiyon gösterdiği karar sonrası ülkede kitlesel protestolar düzenlendi. 10 yaşındaki bir tecavüz kurbanının kürtaj olabilmek için öteki bir eyalete gitmek zorunda kalması gündem olurken, ABD’li bayanlar kürtaj hakkı için hukuk gayretini aylardır sürdürüyor.
KAYNAK : Sözcü
