Avrupa Birliği (AB), son devirde kullanım alanı süratle yaygınlaşan sohbet robotu ChatGPT üzere çeşitli yapay zeka teknolojilerine katı kurallar getirecek yasanın kapsamını belirlemeye çalışıyor.
Yapay zekanın günümüzde üretim, sıhhat, finans, eğitim, ulaşım ve güvenlik üzere farklı alanda yaygın biçimde kullanıma girmesiyle bu teknolojiye yönelik kuralların açık biçimde belirlenmesi önemli ehemmiyet taşıyor.
AB’nin şimdi ChatGPT yahut gibisi yapay zeka sistemleriyle ilgili bir düzenlemesi bulunmuyor lakin AB Komitesi 2 yıl evvel yapay zeka konusunda yeni kurallar çerçevesini içeren birinci yasal düzenleme teklifini hazırlayıp üye ülkeler ve Avrupa Parlamentosu’na (AP) sunmuştu. Bu teklif, yapay zeka sistemlerinin kullanımında birtakım sınırlama ve şeffaflık kuralları getiriyordu. Bu teklifin yasalaşması halinde, ChatGPT üzere yapay zeka sistemlerinin de bu kurallara uygun olarak kullanılması gerekecek.
RİSK TEMELLİ YAKLAŞIM
Bütün üye ülkelerde birebir formda uygulanması beklenen yapay zekaya yönelik yeni kurallar risk temelli bir yaklaşım getiriyor. Komitenin yasa teklifinde, yapay zeka sistemleri kabul edilemez risk, yüksek risk, hudutlu risk ve en az risk olmak üzere 4 ana kümeye ayrılıyor.
İnsanların can güvenliğine, geçim kaynaklarına ve haklarına ait açık tehdit olduğu düşünülen yapay zeka sistemleri kabul edilemez risk kümesinde yer alıyor. Bu alanlardaki sistemlerin kullanımının yasaklanması bekleniyor.
Bireylerin özgür iradesine karşı olan, insan davranışını manipüle eden yahut toplumsal puanlama gerçekleştiren yapay zeka sistemleri yahut uygulamaları da yasak kapsamında.
Kritik altyapı, eğitim, ameliyat, işe alım sürecinde CV kıymetlendirme, kredi derecelendirme, kanıtlar, göç, iltica ve hudut idaresi, seyahat evraklarının doğrulanması, biyometrik kimlik belirleme sistemleri, yargı ve demokratik süreçler ise yüksek risk kümesine giriyor. Yüksek risk kümesine dahil alanlara katı şartlar getirilirken, bu kümedeki yapay zeka sistemlerinin piyasaya sunulmadan evvel uyması gereken sıkı yükümlülükler getiriliyor. Bu sistemlerin ayrımcılık yapmaması, sonuçların gözlemlenebilir olması ve kâfi ölçüde insan nezaretine tabi tutulması gerekiyor.
PARA CEZASI GÜNDEMDE
Söz konusu teklif, yapay zeka yasasını ihlal edenlere 30 milyon avro yahut global karlarının yüzde 6’sına ulaşacak düzeyde para cezası verilmesini de içeriyor.
Yürürlüğe girmesi için AP ve üye ülkelerin onayı gereken yapay zeka yasası üzerinde çalışmalar ise hala devam ediyor. Bu alanda AB üyesi ülkeler geçen yıl sonunda ortak tavır belirledi. (AA)
KAYNAK : Sözcü
