Gerçek ismi Müslüm Akbaş olan sanatçı, 7 Mayıs 1953’te Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesinin Fıstıközü köyünde, tarım emekçileri Mehmet ve Emine Akbaş çiftinin birinci çocuğu olarak dünyaya geldi.
Zeyno ve Ahmet isminde iki kardeşi olan Gürses’in ailesi, ekonomik ıstıraplar nedeniyle kendisi 3 yaşındayken Adana’ya göç etti. Müslüm Gürses, ilkokuldan sonra eğitime devam edemeyerek, bir mühlet ayakkabı tamircisi ve terzi dükkanında çalıştı.
Babasının engellemesine karşın, annesinin takviyesiyle 1967’de şimdi 14 yaşındayken Adana’da bir çay bahçesinde düzenlenen ses müsabakasına katılan sanatçı, birinci olarak dikkati çekti.
Usta sanatçı, yarıştan sonra “Gürses” soyadını kullanırken, bir yandan da halk eğitim merkezinde müzik dersleri almaya başladı.
Kendisine yapılan teklifle kısa bir mühlet çay bahçesinde türkü söyleyen sanatçı, işlerin âlâ gitmemesi sebebiyle terziliğe geri dönmek zorunda kaldı.
Gürses, müziğe başladığı birinci yıllarla ilgili yaptığı bir açıklamada, “İlkokulu bitirdim. Gerisi yok. Adana’da damda yatarken uzun hava okudum. Arkadaşım Halkevine gidiyordu. Ben de gittim. Derken Çukurova Radyosu’nda sanatçı oldum” tabirlerini kullanmıştı.
İLK PLAĞI ‘EMMİOĞLU/OVADA TAŞA BASMA’ BÜYÜK MUVAFFAKİYET YAKALADI
Adana’daki bir gazinoda assolist olarak sahne alan Sadık Altınmeşe’nin rahatsızlanmasının akabinde onun yerine sahneye çıkan sanatçı, büyük ilgi gördü ve mikrofonu bir daha elinden bırakmadı.
Müslüm Gürses, bir yandan Adana’da çeşitli yerlerde konserler verirken, 1967’den itibaren her cumartesi TRT-Çukurova Radyosu’nda, canlı olarak türküler söyledi.
İlk plağı “Emmioğlu/Ovada Taşa Basma” isimli 45’liği 1968’de çıkaran sanatçı, meslek basamaklarında süratle yükselmeye başladı.
Sanatçı, 29 Mayıs 1969’da babasının annesini öldürmesiyle büyük sarsıntı yaşadı. Bir argümana nazaran, birebir gün Gürses’in kız kardeşi Zeyno Akbaş’ı da öldüren babası, cezaevine girdi.
Hayatının bu noktasıyla ilgili hiçbir vakit konuşmak istemeyen sanatçı, annesinin vefatının akabinde geldiği İstanbul’da, “Giyin Kuşan Selvi Boylum/Hayatımı Sen Mahvettin” ve “Gitme Gel Gel/Haram Aşk” isimli iki 45’lik plak doldurdu.
Gürses, “Sevda Yüklü Kervanlar” isimli müziğiyle geniş kitlelere ulaşmayı başarırken, “Sevda Yüklü Kervanlar/Vurma Hoş Vurma” isimli 45’liği 300 bin basılarak periyodun rekorunu kırdı.
Askerliğini Mamak’ta yapan sanatçı, vatani misyonunu tamamladıktan sonra Burhan Bayar’ın bestelerine yer verdiği çok sayıda plağı hayranlarıyla buluşturdu.
YAŞADIĞI SON ANDA FARK EDİLDİ
Müslüm Gürses, 1978’de Anadolu turnesi münasebetiyle Tarsus’tan Adana’ya dönerken trafik kazası geçirdi. Şoförün hayatını kaybettiği kazada, öldü sanılarak morga kaldırılan Gürses’in yaşadığı son anda fark edildi ve ameliyata alındı.
Kazada, alnı önemli biçimde zedelenen sanatkarın başına, beynini koruyacak plaka takıldı. Gürses, kazadan ötürü koku alma duyusunu yitirdi. İşitme duyusu da önemli biçimde ziyan gören sanatçı, yavaş konuşmaya başladı.
Usta sanatçı, 1990’lı yılların başında “Özür Diliyorum Senden”, “İsyankar” ve “Ben İnsan Değil miyim?” isimli albümleriyle müzik dünyasında ikinci büyük çıkışını yakaladı.
Yaşadığı acılarla sanatını yoğuran Gürses, müziklerinde kendisini umutsuz, çaresiz hissedenlerin hislerine tercüman olmaya çalıştı. Bir röportajında Orhan Gencebay ile ortasındaki farkı, “Orhan ağabey bizim pirimizdir. Orhan Gencebay, ‘Böyle gelmiş, bu türlü gitmez’ diyor. Bizse ‘Böyle gelmiş, bu türlü gider’ diyoruz” kelamlarıyla tabir etmişti.
2006’DA ‘AŞK TESADÜFLERİ SEVER’ ALBÜMÜNDE SONLARINI AŞTI
Müslüm Gürses, “Gönül Teknem” isimli albümünün yanı sıra muharrir Murathan Mungan’la ortak projesi “Aşk Tesadüfleri Sever” isimli albümü 2006’da çıkararak müzikseverlerin beğenisine sundu.
David Bowie, Bjork, Bob Dylan ve Leonard Cohen’in de ortalarında olduğu birçok yabancı müzisyenin bestelerine Mungan’ın yazdığı kelamları yorumlayan sanatçı, albümde Haris Alexiou müziğini Sezen Aksu ile seslendirdi.
Unutulmaz isim, hayatının son yıllarında birtakım pop ve rock stilindeki müzikleri da repertuvarına katarak, Bülent Ortaçgil’in “Sensiz Olmaz”, Nilüfer’in “Olmadı Yar”, Teoman’ın “Paramparça”, Tarkan’ın “İkimizin Yerine”, Şebnem Ferah’ın “Sigara” ve Kenan Doğulu’nun “Tutamıyorum Zamanı” isimli çalışmalarını da seslendirerek, 2009’da “Sandık”, 2010’da ise “Yalan Dünya” albümlerine imza attı.
ONLARCA ALBÜM VE PLAK YAPTI
Gürses’in 1975-1978 yıllarında dört farklı “Müslüm Gürses” isimli albümü yayımlanırken, 1976’da “Öldürdüğün Yetmedi mi”, 1979’da “Gazla Şoför”, “Bağrıyanık”, 1980’de “Umutsuz Hayat”, “Esrarlı Gözler”, 1981’de “Mutlu Ol Yeter”, 1982’de “Müzik Ziyafeti”, “Tanrı İstemezse”, 1983’te “Anlatamadım”, “Dertliler Meyhanesi”, 1984’te “Yaranamadım”, 1985’te “Güldür Yüzümü”, “Gitme”, 1986’da “Sevda Yolu”, “Yıkıla Yıkıla”, “Küskünüm”, “İlk Aşkım Son Sevgilim”, “Hayatımı Sen Mahvettin”, 1987’de “Farketmez”, “Talihsizler”, 1988’de “Aldatılanlar”, “Dertler İnsanı”, “Vefasız Alem”, “Maziden Bir Demet”, 1989’da “Arabeskin Devleri”, “Bir Fırtına Kopacak”, “Bir Kadeh Daha Ver”, “Mahsun Kul”, “Müslüm Gürses Konser albümü”, 1990’da “Meyhaneci / Kırık Sazım”, “Hüzünlü Günler”, “Arkadaş Kurbanıyım”, “Güle Güle Git”, 1991’de “Bir Bilebilsen / Zalim”, “Sen Nerdesin Ben Nerdeyim”, “Yüreğimden Vurdun Beni”, “Bir de Benden Dinleyin”, “Her Şey Yalan”, “Yaşamalısın”, 1992’de “Müslümce 92”, 1993’te “Ah Gülüm”, “Dağlarda Kar Olsaydım”, “Kralların Müzik Şöleni”, 1994’te “Senden Vazgeçmem”, “İnsaf – Kahire Resitali”, 1995’te “Benim Meselem”, “Bir Avuç Gözyaşı”, 1996’da “Topraktan Bedene”, “Şiirlerim Şarkılarım”, 1997’de “Sultanım”, “Usta – Ne Yazar”, “Nerelerdesin”, 1998’de “Müslüm Gürses Klasikleri” albümleri yayımlandı.
“Arkadaşım”, “Garipler” ve “Vay Canım” albümleri 1999’da müzikseverlerle buluşan sanatkarın ayrıyeten 2000’de “Biz Babadan Bu türlü Gördük”, “Zavallım”, 2001’de “Müslümce Türküler”, “Sadece”, “Yanlış Yaptım”, “Dünya Yalan”, 2002’de Açık Hava Konser albümleri- 1, 2, 3, “Müslüm Baba ile Yolculuk”, “Paramparça”, 2003’te “Yanarım”, “İkimizin Yerine”, 2004’te “Uyanma Zamanı”, 2005’te “Ayrılık Acı Bir Şey”, 2005’te “Bakma”, 2006’da “Gönül Teknem”, “Aşk Tesadüfleri Sever”, 2009’da “Sandık”, 2010’da “Yalan Dünya”, 2013’te “Veda – Ervah-ı Ezelde”, 2013 ve 2014’te “Baba Müzikler 1-2” albümleri çıktı.
38 SİNEMADA ROL ALDI
Müslüm Gürses, arabesk furyasının yükseldiği periyotta Yeşilçam’a da adım attı. Birden fazla müzikli, türkülü olmak üzere 38 sinemada rol alan Gürses, birinci sefer 1979’da çekilen “İsyankar” sinemasıyla kamera karşısına geçti.
Genellikle suça sürüklenen, alkolizmin batağına saplanmış gençlerin, acı dolu hayat kıssalarının işlendiği sinemalarda rol alan sanatçı, mesleğinin son devrinde de güldürü sinemalarında yardımcı oyuncu olarak göründü.
Sanatçı, 1980’de “Bağrı Yanık”, “İtirazım Var”, “Hasret”, “Kul Sevdası “Zeytin Gözlüm”, 1981’de “Mutlu Ol Yeter”, 1983’te “Anlatamadım”, 1984’te “Ağlattı Kader”, “Bir Yıldız Doğuyor”, “Çare Sende Allah’ım”, “Garibanlar”, “Sev Yeter”, 1985’te “Güldür Yüzümü”, “İkizler”, “Kul Kuldan Beter”, “Yaranamadım”, 1986’da “Beleşçiler”, “Çığlık”, “Seher Vakti”, “Töre”, “Yıkıla Yıkıla”, “Kader Rüzgarı”, “Kısmetin En Güzeli”, “Küskünüm”, 1987’de “Oğlum”, “Talihsizler”, 1988’de “Yalnızlık Korkusu”, 1990’da “Dertler İnsanı”, “Dünya Boştur”, 2000’de “Sevmemeli”, 2002’de “Bir Akıllı Bir Deli”, “Muhabbet Kuşları”, “Ömerçip”, 2005’te “Balans ve Manevra”, 2006’da “Amerikalılar Karadeniz’de 2”, 2008’de “Esrarlı Gözler”, 2011’de “Şov Bizinıs” sinemalarında oynadı.
EN BÜYÜK DESTEKÇİSİ SAYGIDEĞER PARILTI OLDU
Sinema oyuncusu Sayın Işık ile 1982’de Malatya turnesinde birinci defa karşılaşan ve “Sahneye birinci kim çıkacak” arbedesi eden sanatçı, bu olaydan sonra Nur’dan ayrılmadı.
Çocukluğunda hiçbir sinemasını kaçırmadığı ve büyük bir hayranlık duyduğu Sayın Işık ile 1986’da hayatını birleştiren Gürses’in, “Esrarlı gözler” isimli müziğini Saygıdeğer Parıltı için bestelediği söylendi. O periyot Türk sinemasında epey tanınan bir pozisyonda olan Parıltı, eşinin isteğiyle sanat ömrünü sonlandırırken, Gürses’in omurundaki en büyük destekçisi oldu.
Müslüm Gürses, eşiyle ilgili yaptığı bir açıklamada, “Her beşere bel bağlamam ancak Sayın Hanım, bu dünyanın insanı değil. Ben bugün bir yerlere gelmişsem bunda yüzde 90 Sayın Hanım’ın hissesi vardır.” sözlerini kullanırken, Saygıdeğer Işık ise “Ondan evvel yaşamıyordum. Keyifli olmayı, huzuru anladım. Şayet bir gün gözlerim görmez, ayaklarım tutmaz, kollarım da üste kalkıp ona yardım etmezse, o vakit Müslüm’ü yalnız bırakırım.” açıklamasında bulunmuştu.
44 YILLIK MESLEĞİNDE 78 ALBÜME İMZA ATTI
44 yıllık mesleğinin büyük kısmında, çabucak her yıl birkaç albüme imza atan ve toplam 78 albüm çıkaran Gürses, ömrü boyunca “kenar mahalle” ya da “varoş” müziği yaptığı tarafında tenkitlere maruz kalsa da her tipten müzisyenin ve müzikseverin hürmetini kazanmayı başardı.
Usta sanatçı, 15 Kasım 2012’de geçirdiği by-pass ameliyatından sonra akciğer ve kalp yetmezliği nedeniyle ağır bakıma kaldırıldı. Dört ay ağır bakımda kalan sanatçı teneffüs aygıtına bağlandı. Müslüm Gürses, 3 Mart 2013’te tedavi gördüğü İstanbul’da özel bir hastanede hayatını kaybetti, cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Mütevazı karakteriyle bilinen Gürses’in hayatını beyaz perdeye aktaran “Müslüm” sineması ise sanatkarın Şanlıurfa’daki çocukluğundan başlayıp Adana’da keşfedilmesine ve İstanbul’da yıldızlaşmasına kadar pek çok bilinmeyen tarafını 2018’de sinemaseverlere sunmuştu. (AA)
KAYNAK : Sözcü
