Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO), Milletlerarası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası, Dünya Besin Programı (WFP) ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), besin ve beslenme güvenliği konusundaki global krize yönelik acil hareket davetinde bulundukları ortak açıklama yayımladı.
Açıklamada, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan ziyan gören Türkiye ve Suriye halkına başsağlığı dilenirken, kuruluşların durumu yakından izlediği ve vazife alanlarına giren gerekli dayanakları sağlamak için çalıştıkları belirtildi.
Yoksulluk ve besin güvensizliğinin onlarca yıllık kalkınma kazanımlarına karşın global olarak arttığı vurgulanan açıklamada, tedarik zincirindeki aksaklıklar, iklim değişikliği, Kovid-19 salgını, faiz oranlarındaki artışlar yoluyla finansal sıkılaştırma ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın global besin sisteminde gibisi görülmemiş şoka neden olduğu söz edildi.
Açıklamada, onlarca ülkede çift haneli enflasyonun görüldüğüne, dünya genelinde besin enflasyonunun yüksek kalmaya devam ettiğine işaret edildi.
WFP’ye nazaran 79 ülkede 349 milyon insanın besin güvensizliği yaşadığı ve yetersiz beslenme yaygınlığının arttığı aktarılan açıklamada, global besin arzının 3 yılın en düşük düzeyine düşeceğinin kestirim edilmesi nedeniyle bu durumun daha da kötüleşmesinin beklendiği kaydedildi.
Açıklamada, FAO ve WFP’nin “açlık sıcak noktaları” olarak tanımladığı ve 16’sı Afrika’da olmak üzere 24 ülkedeki muhtaçlığın şiddetli olduğu vurgulandı.
Ülkelerin besin, yakıt ve gübre fiyatlarındaki artışa cevap olarak verdiği sübvansiyonlarla yaptığı harcamalara işaret edilen açıklamada, düşük gelirli ülkelerde toplumsal müdafaa tedbirleri için 4,3 milyar dolar, yüksek gelirli ülkelerde de 507,6 milyar dolar harcandığı belirtildi.
Fonlara acil gereksinim var
Açıklamada, besin ve beslenme krizinin berbatlaşmasını önlemek için kuruluşların “açlık sıcak noktalarını kurtarmak”, “ticareti kolaylaştırmak, piyasaların işleyişini uygunlaştırmak ve özel kesimin rolünü geliştirmek” ve “zararlı sübvansiyonları tekrar düzenlemek ve kullanmak” başlıklarındaki acil tedbirler sıralanırken, ülkelerin krize cevap vermede kısa vadeli acil müdahaleleriyle uzun vadeli dayanıklılık gayretlerinin istikrarlı olması gerektiği vurgulandı.
Kuruluşların, hükümetleri ve bağışçıları, sıcak noktalardaki gereksinimleri karşılamak üzere ülke seviyesindeki eforları desteklemeye çağırdığı açıklamada, WFP ve FAO’nun en savunmasız durumdakilere çabucak hizmet verebilmek için ivedilikle fonlara muhtaçlığı olduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada, ülkelere, düşük gelirli besin ithal eden ülkelerdeki fakir tüketicilerin besine erişimini engelleyebilecek ihracat kısıtlamaları üzere siyasetlerden kaçınmaları, besin ve gübre mevcudiyetini güzelleştirmek için ticareti kolaylaştırıcı tedbirleri almaları ve ticaret finansmanı teşebbüslerini şeffaf ve ayrımcı olmayan formda desteklemeleri davetinde bulunuldu.
Mevcut sübvansiyonların durumuna da değinilen açıklamada, ülkelerin, genel üniversal sübvansiyonları, global besin güvenliği ve sürdürülebilir besin sistemleri için daha yeterli hedeflenmiş programlara yönelik yine düzenlemesi ve kullanması gerektiği söz edildi.
Açıklamada, toplumsal müdafaa ile besin ve gübre piyasalarındaki temel yapısal zorlukları ele almak için şimdiden harekete geçildiği lakin uzun periyodik bir krizi önlemek için kilit alanlarda daha uyumlu hareketlere muhtaçlık bulunduğu kaydedildi.
KAYNAK : Bloomberg HT
