Antalya Valiliği’nin Finike ilçesindeki tarihi yapıları restore ve düzgünleştirme çalışmaları kapsamında üzerinde hilal el işlemelerinin de bulunduğu tarihi meskenin çatı katında, 100 yıl öncesindeki ticareti faaliyetlerin kayıt altına alındığı Osmanlıca defter bulundu.
“BAYSARI AİLESİNE AİT”
Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birimi’nden müdafaa ve onarım uzmanı Cemil Karabayram, “Bu konut Baysarı ailesine ilişkin kıymetli yapı. Bu yapı, benim yüksek lisans proje çalışmalarım kapsamında da ele aldığım bir yapıydı” dedi.
‘Narenciye Müzesi ve Tadım Merkezi’ olarak planlanan yapıda bulduğu kayıt defteriyle ilgili bilgi veren Karabayram, “Konuta girmek için aile fertlerinden müsaade aldık ve çatı katında Osmanlıca yazılı bir deftere ulaştık. Uzmanlar tarafından çevirisi yapıldı. Portakalın tarihinden narenciye üretimi, hangi ilçelere buradan ne kadar eser gönderildiği, kaç kişinin yaşadığı, bölgedeki depolara kadar birçok bilgi içeriyor. Çevirisi yapıldıktan sonra defteri aile bireylerine teslim ettik” diye konuştu.
Tarihi defterin çevirisini yapan Türkoloji uzmanı Ramazan Özpınar da şunları söyledi:
“Osmanlı Türkçesi hususiyetleri taşıyor. Yapıtın bir yerinde tarihle ilgili nota rastladım. 13 Temmuz 1929 olarak görülüyor ancak yapıtın daha eskiye dayandığını düşünüyorum. Eser içeriğinde Antalya’nın hal ve ambar olarak çiftliklerden yapılan sevkiyatları ayrıntılı biçimde yer alıyor. Kalem kalem tüm hesaplar yapılmış, buna yönelik bir kayıt defteri. Portakalla ilgili de ayrıntılı bilgiler veriliyor. Malın kimden alındığı, nereye gittiği ayrıntılı yazıyor. Finike portakalı, buğday, arpa, pirinç ve öbür bakliyat eserleri de yer alıyor.”
Finike’de esaslı narenciye üreticisi Baysarı ailesine ilişkin tarihi konutun mirasçılarından, eski Antalya milletvekili Mehmet Baysarı ise şöyle konuştu:
“Dedem Mehmet Baysarı tarafından 1800’lerde yapının inşasına başlanmış. Birinci katı 1800’ün ortalarında bitirilmiş, ikinci katı 1900’lerin başında inşa edilmiş bir konut. Ailemize ilişkin bir mesken. Bizim de çocukluğumuzun geçtiği, 1965 yılına kadar içinde yaşadığım ailemizin ömür alanı. Narenciye bahçesinin içine yapılmış bir bina. Bahsedilen defter de dedem Mehmet Baysarı’ya ilişkin. O günkü ticari faaliyetleri hem narenciye hem ambarlarla ilgili bilgileri içeren bir doküman niteliğinde. Bölgede yapılan hem ticaret hem narenciye üretiminin, nereye gönderildiğinin evrakı olarak bizim için kıymet taşıyor.” (DHA)
