[ad_1]
Özlem ERMİŞ BEYHAN
Ekonomi eski Bakanı Prof. Işın Çelebi’ye nazaran Eximbank’ın sermayesini 5 milyar dolara çıkarmak lazım. Prof. Işın Çelebi, “İhracatı yalnızca döviz kuruyla beslemek değil, değerli olan imalatı ve onun bileşenlerini kredi ile desteklemek gerek” derken ihracatçının ana bankası Eximbank’ın da sermayesinin Türkiye’nin ihracatının gücüne oranla kuvvetlendirmek gerektiğine işaret etti. Çelebi, “Eximbank’ın sermayesi 1 milyar dolar bile değil şu anda. 250 milyar dolar ihracat yapıyor bu ülke, Eximbank’ın sermayesi bunun 250’de 1’i… Çok düşük. İhracatı 300 milyar dolara çıkarmak istiyorsanız bunu yapmanız gerekir. Teknoloji ihracatını artırmak, beyin göçünü bilakis çevirmek gerek” diye konuştu.
Bakan Şimşek’in 3 yıla gereksinimi var
“Türkiye sevdalısı beşerler olarak meselelerin çözülüp iktisadın istikrara gelmesini isteriz” diyen Prof. Işın Çelebi, Mehmet Şimşek ve grubuna 3 yıl müddet verilmesi
gerektiğini düşünüyor. Prof. Çelebi acil adımlar olarak yeni bir bütçeyi işaret etti ve 3 temel alanda dengelenme gereğine vurgu yaptı.
Türkiye’de bir itimat ortamı sağlanarak belirsizliğin ortadan kaldırılması gerektiğini belirten Prof. Işın Çelebi, yeni iktisat idaresinin vakte muhtaçlığı olacağını düşünüyor. Enflasyonun sabırla, ivedi etmeden yönetilebileceğini belirten İktisat eski Bakanı Prof. Çelebi, “Bu bir sihirbazlık işi değil, iktisat bilimine uygun hareket edeceksiniz” vurgusu yaptı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 3 yıllık bir müddet içinde yapısal ıslahatlarla ekonomiyi istikrara ulaştırabileceğini belirten Prof. Çelebi, Eximbank’ın sermaye yapısının güçlendirilmesinin kıymetine işaret etti. “Biz Türkiye sevdalısı beşerler olarak iktisadın sıkıntılarının çözülüp bir istikrara gelmesini isteriz” diyen Prof. Çelebi’ye önümüzdeki periyoda dair öngörülerini sorduk.
Yeni iktisat idaresini nasıl buldunuz?
Daha genç bir takım. Mehmet Şimşek bence seçilebilecek en güzel isimlerden biriydi. Cevdet Yılmaz da çok ehil bir isim. İktisat idaresine 3 yıllık bir vakit tanımak gerekiyor.
3 yıl sabredilir mi?
3 yıl üzere bir mühlete muhtaçlığı var Türkiye’nin, iktisadın toparlanabilmesi için. Bir defa bir bütçe istikrarının oluşması lazım. Gelir sarfiyat istikrarı kurulması. Bu çok kolay değil, çok sıkıntı. Vergi gelirlerinin artırılması lazım. Nereden vergi alacaksınız? İkincisi cari süreçler istikrarı oluşmalı. Dış ticaret açığının azaltılması gerekiyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 90’lara çıkmalı. Üçüncüsü de yatırım-tasarruf istikrarını kurmak lazım. Burada teknolojideki küresel rekabete bir vurgu yapmak istiyorum. Dünya teknolojide harikulade bir rekabet içinde. Çin ve ABD rekabeti teknolojinin gelişimi üzerine oturdu. Bu rekabette Çin Rusya ile hareket ediyor. ABD ise Japonya, Kore ve Hindistan ile hareket ediyor. Çin, kısıtlamalara karşı Afrika’daki maden yataklarını kullanma sürecinde. Türkiye’de ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 60’lar seviyesinde kalamaz, o denli olursa ülke çok geriye masraf.
Türkiye’deki pek çok kuruluş son devirde yatırımlarını yurt dışına kaydırmış durumda…
Evet lakin yatırımın kaçmasından daha çok; bir müddettir yatırım gelmiyor ülkeye. Türkiye’nin yatırıma muhtaçlığı var. Teknoloji yatırımında en kıymetli itici güç yabancı sermaye girişi.
Acil atılması gereken adımlar ne sizce?
Türkiye’nin acil yeni bir bütçe yapması lazım, mevcut bütçesi kalmadı. İkincisi bir döviz kıtlığı var ve bu kıtlık artabilir. Kesinlikle ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 90’lar seviyesine gelmesi gerek. İktisadın en büyük sorunu dövizdir, orada bir kıtlığa müsaade vermemek gerekir.
Eximbank’ın sermayesi 5 milyar dolara çıkarılmalı Bu noktada turizmden bir ferahlama gelmez mi?
Temmuzda gelir… Eylüle kadar fakat turizm geliri ile yönetim edilir. Benim 3 yıl gerekiyor dememin nedeni şu, daha yapısal meseleleri çözmek gerekiyor. Yapısal meseleyle şunu kastediyorum, Eximbank’ın sermayesini 5 milyar dolara çıkarmak lazım. İhracatı yalnızca döviz kuruyla beslemek değil , değerli olan imalatı ve onun bileşenlerini kredi ile desteklemek… Eximbank’ın sermayesi 1 milyar dolar bile değil şu anda. 250 milyar dolar ihracat yapıyor bu ülke, Eximbank’ın sermayesi bunun 250’de 1’i… Çok düşük. İhracatı 300 milyar dolara çıkarmak istiyorsanız bunu yapmanız gerekir. Teknoloji ihracatını artırmak, beyin göçünü bilakis çevirmek gerek. Onun için 3 yıllık bir mühlete işaret ettim. Enflasyonun kalıcı olarak düşmesi için gerçekçi olmak lazım.
Yatırım tasarruf istikrarına de işaret ettiniz. O dengeyi sağlamak için ne yapılmalı size nazaran?
Yabancı sermaye girişini Türkiye hukuk açısından garanti vererek bir nevi sigortalamalı. Kâr transferlerinin rahatça yapılabileceğinin garantisi verilmeli. Bankalar son 6 ayda yurtdışına transferlere inanılmaz maniler getirdi.
Mehmet Şimşek’in gelmesi güya o sigorta üzere değil mi?
Evet, ancak o sigortayı da eskitmemek lazım.3 yıl Mehmet Şimşek’e sabretmek lazım. 6 ay sonra “Vazgeçtim Şimşek’ten” denmemesi lazım. Sigorta olarak tesirli olmalı. Bugün bir avantajımız var; kamunun iç ve dış borç toplamının GSMH içindeki hissesi yüzde 27 seviyesinde. İkinci avantajımız; Türkiye’nin genç nüfusu ile önemli bir büyüme potansiyeli var. Negatif yanı ise tarımda önemli bir gerileme var. Tarımda hem bir verimlilik düşüşü hem de bir gerileme var. Bunları bir bütün olarak bakıp kademeli olarak çözmek lazım. Burada bir sihirli değnek yok. Bu iş iktisat bilimine uygun, uygulamanın içinden gelen bir kadronun yapabileceği bir iş. Türkiye’nin bunu yapabileceğini düşünüyorum.
Türkiye’de insanların, şirketlerin, kurumların 3 yıl dayanacak sabrı var mı sizce?
Binlerce yıllık bir tarihi olan Türk toplumu için 3-5 yıl çok uzun değil. Dönüp siyaset tarihine baktığınızda Osmanlı’nın çöküntüsü üzerine kurulmuş, Atatürk ile ayağa kalkmış, sonrasında pek çok ekonomik ve siyasi düşünceler yaşanmış, kalkınma periyotları yaşanmış… Bu müddetin de yeni idareye sağlanması lazım.
Ali Sami Yen’i yaparken 52 bin kişi gelmez demişlerdi; geldi…
Işın Çelebi ile konuşup, Galatasaray’ı sormamak olmaz. Hele ki şampiyon olmuşken… Prof. Çelebi, Galatasaray’ın şampiyonluğu nedeniyle duyduğu onur ve memnunluğu tabir ettikten sonra çabucak gayesi bir çıta üste koyuyor: “Galatasaray’ın Şampiyonlar Ligi’nde de başarılı olmasını çok istek ediyorum.
Galatasaray Real Madrid’de oynayan Vinicius Junior üzere isimleri alarak güçlenmeli. Olur, olmaz, lakin vizyonunu daima daha genişletmeli Galatasaray… Icardi de Galatasaray’da kalmalı. Okan Buruk’un çok düzgün bir tercih olduğunu, yıllar yılı Galatarasaray’a büyük yararları olacağına inandım ve bu türlü düşünüyorum. Artık Fenerbahçeliler bana soruyor; ne yapalım? Kendi ocağınızda yetişen birini getirin diyorum.”
Prof. Işın Çelebi, 2006 yılından itibaren Galatasaray’ın stadının inşa sürecini yönetmiş, o periyot tenkitlere de muhatap olmuştu. Artık gelen şampiyonluk; şampiyonluk kutlamasının yapıldığı stad için verdiği emek nedeniyle onun için daha da pahalı.
Ali Sami Yen Spor Kompleksi yapılırken 52 bin kişilik planlanmasına dair tenkitleri hatırlatan Prof. Çelebi şöyle konuştu: “Planlamamızın ne kadar gerçek olduğu bugün görünüyor. Vakit amaçlarımıza ulaştığımızı gösterdi, bundan büyük onur duyuyorum. Bu yıl stadımızda ortalama 45-50 bin seyirciye erişildi. Stad yapılırken ’52 bin kişilik stadı dolduramayız’ diye çok ağır tenkitler almıştık. Lakin biz büyük ve uzun vadeli düşündük, bugün haklı olduğumuz ortaya çıktı. Riva’yı sıfırdan inşaata hazır hale getirdik, artık kulübe önemli bir finansman imkanı yaratıyor. İhtilal niteliğinde bir birleşmeye imza atarak Sportif A.Ş. ve Futbol A.Ş.’yi birleştirdik. Gelir sarfiyat istikrarını kurmayı öncelik haline getirdik. Sonuç olarak statta emeği geçen tüm arkadaşlarımın isimlerini VIP girişindeki duvara yazdırdık. Tam bir ekip oyunu oynadık. Galatasaray topluluğu olarak bizim oluşturduğumuz altyapı üzerine yeni bir muvaffakiyet kıssası yükseliyor. Kıymet bilmek ve vefa çok kıymetlidir.”
Üretimi ve verimliliği artırmadan enflasyonla çaba edilemez
“Enflasyonla gayret ederken mali önlemler yetmiyor. Toplam arzı artırmadan mümkün değil… Enflasyonla uğraş, üretimi ve verimliliği artırmadan olmaz. Teknoloji ihracatımız toplam ihracat içinde yüzde 1’lerde. Bizim bunu yüzde 15’e çıkarmamız lazım. Teknoloji ihracatını artırdığımız sürece bilgi birikimini artırıyoruz demektir. Bu da yabancı yatırım ve teknoloji ithalatı ile olabilir. Yabancı şirketlerin Türkiye’de teknoloji yatırımı yapmasını sağlamamız gerek.”
İş Dünyası
HABER İÇERİĞİ : Dünya
[ad_2]
