Türkiye’nin Doğu, Güneydoğu, Akdeniz, İç Anadolu ve Karadeniz bölgeleri, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntılarla sarsıldı. Zelzeleler, yıkımlara, mevt ve yaralanmalara yol açtı.
Depremlerin akabinde bölgede takımıyla incelemelerde bulunan DEÜ DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, DEÜ Su Kaynakları İdaresi ve SUMER Müdürü, İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Okan Fıstıkoğlu ve SUMER İdare Şurası Üyesi Prof. Dr. Celalettin Şimşek, yıkıcı zelzele sonrası yine yapılaşma konusunda açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yıkımın yüksek olduğu vilayet, ilçe, köy, mahalle seviyesinde makro ölçekten mikro bölgeleme ölçeğine yanlışsız yerleşime uygunluk manasında jeolojik- jeoteknik ve yer etütlerinin yapılması gerektiğini söyledi.
‘BİLİM KONUŞSUN, NEREYE YERLEŞMEMİZ GEREKTİĞİNE KARAR VERSİN’
Prof. Dr. Sözbilir, bu etütlerde her türlü afet tehlikesi; sel, kütle hareketi, heyelan, yüzey faylanması tehlike jenerasyonuna yakınlık ve gibisi üzere doğal afet tehlike seviyesini gösteren 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritalarının çok süratli ve en hakikat halde bilimsel kontrol düzeneği kapsamında üretilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Buradan çıkan sonuçlara nazaran seçilen alanlarda kentin rengi, dokusu, deseni ve kültürel yapısına nazaran mimari ve statik projelerinin çizilmesinde yarar olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, “Bunu yaparken Türkiye ölçeğinde üniversitelerimizde bulunan ve sarsıntının farklı mevzularında uzman olan bilim insanları vilayet seviyesindeki komiteler biçiminde niyetlerini belirtsinler hem devlete ve hem de halka yol göstersinler. Velhasıl bilim konuşsun, nereye yerleşmemiz gerektiğine onlar karar versin. Devlet de bilimin ışığında ilerleyerek, her türlü afete dirençli kalıcı konutları yapabilsin” diye konuştu.
‘BİRBİRİNDEN BAĞIMSIZ TESİSLER OLUŞTURULMALI’
İnşaat mühendisi Prof. Dr. Okan Fıstıkoğlu, “Afet bölgesinde DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden arkadaşlarımızın çalışmaları sürüyor. Hasar tespit çalışmalarıyla ilgili faaliyetler yapıyorlar. Bölgeden edindiğimiz birinci tespitler bize inşaat mühendisliğiyle ilgili uygulama sıkıntılarının ön planda olduğunu ortaya koyuyor. Beton kalitesi ve demir uygulamalarıyla ilgili problemlerin olduğunu gösteriyor. Yapılan incelemelerde hasarların daha çok alüvyon yerler üzerinde gerçekleştiği, uygulama yanılgılarıyla hasarın boyutlarının arttığını görüyoruz. Geçmişte tarım alanlarının yapılaşmaya açılmasının olumsuz tesirleri görülüyor. Bu yıkımda, içme suyu ve kanalizasyon sistemleri üzere altyapı tesisleri de etkilenmiş. Hasebiyle kentin tekrar toparlanması vakit alıyor. Gelecekte bu tesisler planlanırken daha kompakt, birbirinden bağımsız tesisler oluşturulmalı. Kentleşmede meslek odaları ile lokal ve merkezi idarelerin birlikte çalışması önemli” dedi.
‘HATAY’IN DEĞERLİ KISMI GEVŞEK GEREÇ OLAN ÇÖKÜNTÜ ALANINDA’
Yer altı suları uzmanı Prof. Dr. Celalettin Şimşek ise “Bölgede büyük bir yıkım oldu. Yer altı tesisatları, kanalizasyon sistemleri, akaryakıt istasyonları kimyasal üretim yapan fabrika ve atölyelerin birden fazla yıkıldı. Bunların birden fazla ise maalesef düz ovadaydı. Bu düz ovalar ayrıyeten ‘alüvyon akifer’ dediğimiz yer altı suyu sağladığımız alanlar, tarım alanları. Hasebiyle yıkımdan sonra yer altı suyunun kirlenme riski ortaya çıktı. Bu da zelzelenin yarattığı ziyanlardan biri” diye konuştu.
“İnsanoğlu evvelden beri ovalarda tarım, yüksek yerleri ise yerleşim yeri olarak planlıyordu” diyen Prof. Dr. Şimşek, “Son 50 yıldır bu durum değişti. Münasebetiyle karşımıza büyük bir risk çıktı. Zelzeleden sonra yeni yapılaşma için kayalık yerlere yönelmeliyiz. Düz ovaları tarıma ayırmalıyız. Bu yıkımda büyük tahribat oldu. İçme suyu tesisatları harap durumda. Kâfi suyu şu an sağlayamıyoruz. Hatay kentinin kıymetli bir kısmı ova kesitinde yer alıyor. Burası çöküntü alanı. Yıllardır akarsular buraya çakıl, kum ve kil taşımış. Gevşek bir gerecin bulunduğu çöküntü alanı. Gevşek bir yer olduğu için kentleşme açısından uygun bir alan değil. Ayrıyeten burası taşkın için de riskli bir yer. Bu nedenle yeni kentleşme alanları bahsin uzmanı şahıslarla oluşturulmalı” açıklamasında bulundu. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
