Türkiye’de son bir ayda mantardan zehirlenen 5 kişi hayatını kaybetti.
Uzmanlar tabiatta bulunan mantarların yüzde 98’inin tehlikeli olduğunu belirtiyor. Yenilebilecek mantarların da lakin uzman bireyler tarafından bulunabileceği kaydediliyor.
Kültür mantarına benzeyen zehirli mantarlar ise en tehlikeli olanı. Mevzuyla ilgili bilgi veren Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısım Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata, “Dünyanın en zehirli mantarı köygöçürenin, pigmentleri pek gelişmeyen beyaz modeli var. Bunun hali kültür mantarı üzere. Tabiatta yan yana çıkabilen bu mantarlar birbirlerine bazen ikizi kadar benziyor” dedi.
Akata, bilmeyenler tarafından karıştırılan bu mantarların ölümlere neden olduğunu kaydetti.
“UZMAN BİRİ YOKSA TOPLAMAYIN”
Doğada mantar toplamanın son derece tehlikeli olduğunu vurgulayan Akata, şöyle konuştu:
“İnsanlar yaşadıkları bölgedeki acı deneyimler nedeniyle oradaki mantarları az çok biliyor ancak öteki bir yere gittiklerinde bilgisizlik ya da dikkatsizlik nedeniyle mantarları karıştırınca zehirlenmeler yaşanıyor. Dünyanın en zehirli mantarları ile yenilebilir mantarlar kimi vakit birbirlerine çok benzeyebiliyor. Bu nedenle dikkatsiz bir göz bunları karıştırabiliyor. Bunun sonucu olarak bir ya da birkaç zehirli mantarın tüketilmesi hayati tehlikeye neden oluyor. Beşerler, bir uzman yanlarında değilse mantar toplamaya gitmesin.”
Türkiye’de mantar zehirlenmesine bağlı ölümlerin yüzde 95’inin “köygöçüren” tipine bağlı olduğu belirtiliyor.YÜZDE 99 DOĞRULUK ORANI İLE TEST
Ölümcül mantar zehirlenmelerinin rastgele bir ilacı olmadığını anlatan Akata, buna rağmen Ankara Üniversitesi olarak zehirli mantarların tespitine yönelik bir buluşa sahip oldukları bilgisini verdi.
Buluşlarının isminin “Zehirli Mantarların ve Mantar Zehirlenmelerinin Ayırıcı Teşhisini Sağlayan Alfa Amanitine Hassas İmmünokromatografik Kart Test” olduğunu aktaran Akata, şöyle devam etti:
“2020’de patentini aldığımız bu buluş, tıpkı gebelik testi üzere. Dünyada ölümcül mantar zehirlenmelerinin yüzde 98’i alfa amanitin ismini verilen zehirli bir bileşeni ihtiva eden mantarların tüketilmesinden meydana geliyor. Biz bu testle alfa amanitini tespit ediyoruz. Mantarı tüketmeden evvel sulandırıp testin üzerine sıktığınızda o mantarın içerisinde ölümcül unsur olup olmadığı anlaşılıyor. Testimizin doğruluk oranı yüzde 99 seviyesinde. Bu Ankara Üniversitesi ismine alınan birinci patent. Bunun ticarileşmesi için çalışmalarımız devam ediyor.
Yetkililer tabiatta yetişen mantarlar yerine kültür mantarı tüketilmesini tavsiye ediyor.“DENETİM OLMADAN PAZARA GELİYOR”
Mantar zehirlenmelerine karşı yetkili kurumların gerekli tedbirleri alması gerektiğini lisana getiren Akata, “Avrupa’da halk pazarlarından alınan mantarlardan kaynaklı zehirlenmeler 1950’li yıllardan beri görülmüyor lakin ülkemizdeki mantar zehirlenmelerinin büyük bir kısmı halk pazarlarından alınan mantarlardan kaynaklanıyor. Ülkemizde mantarlar pazara hiçbir kontrol olmadan geliyor. Bu hususta tedbir alınmalı. Bu pazarları denetleyecek bireyleri eğitirsek, Avrupa’daki denetleme sistemini ülkemize entegre edersek zehirlemeler bizde de sıfırlanacaktır.” formunda konuştu.
PROTEİN ÖLÇÜSÜ ÇOK DÜŞÜK
Prof. Dr. Akata, toplumun büyük bir kesitinin mantarların besin bedelinin kırmızı etle birebir seviyede olduğu formunda yanlış bir bilgiye sahip olduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:
“Mantarın protein ölçüsünü lakin bitkilerle karşılaştırabiliriz. Mesela bir kültür mantarının yüzde 90’ı sudur, yaklaşık yüzde 3,5 protein, yüzde 4,5 karbonhidrat ve kalan yüzde 2’si ise başka elementlerdir. Baktığımızda protein ölçüsü epey düşüktür. İhtiva ettiği protein bizim bedenimize çok da uygun bir protein değildir. Onun için mantarlara protein kaynağı olarak bakmak yanlış olur.”
