Türkiye’nin 3 büyük katman ortasında kaldığı için sarsıntı tehlikesi taşıdığını belirten Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Geomatik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, fayların gerilim haritalarını göstererek, kırmızı renkli bölgelerde süratli hareket ettiğini kaydetti.
Prof. Dr. Kutoğlu, haritada açık renkli olan alanlarda da zelzele yaşanabileceğini lakin bu bölgelerdeki eski zelzelelere ait yazılı doküman tutulmadığını lisana getirdi.
Kayıtlar ve haritaların internette bulunduğunu belirten Kutoğlu, “Bu gerginlik haritalarına bakarak, kendi kentlerinde en son ne vakit zelzele olduğuna bakarak, sarsıntı tehlikesini kestirebilirler. Zayıf tabanda, dolgu alüvyal yerde olan sarsıntının tesiri çok daha yıkıcı olabilir. Buna yer büyütmesi pahası, diyoruz. Şayet bir bölgenin taban büyütme kıymeti 0.5g’nin üzerindeyse o binalarda sarsıntı hasar üretmeye, yıkıcı olmaya başlıyor” diye konuştu.
AFAD’ın e-Devlet üzerinden ulaşılabilen ‘Türkiye Zelzele Tehlike Haritası’nda sarsıntı yer büyütme bedellerinin görülebilir olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kutoğlu, “Bu haritada sarsıntı taban büyütme pahası 0.5g’nin üzerindeyse sarsıntı, binalarda hasar vermeye başlıyor. Kendi seçtiğiniz bölge 0.5g’nin üzerindeyse binanızın sarsıntıya ne kadar sağlam olduğunu inceletmenizde yarar var. Bunu tavsiye ederiz. En çok konuşulan İzmit ve Düzce sarsıntılarından sonra burada sismik boşluk kalmadığı için en çok sarsıntı beklenen bölge Marmara Denizi” dedi.
‘ZARAR AZALTMA ÇALIŞMALARINDA İSTENEN DÜZEYE GELEMEDİK’
Haritada sarı olarak gösterilen, Trakya bölgesinde yer alan bölgelerde taban büyütmesinin az olduğuna işaret eden lakin Güney Marmara bölgesinde taban büyütme pahasının yüksek olduğunu belirten Kutoğlu, “Buradaki bedel 0.968g. Bu hasar verme şiddetinin neredeyse 2 katı. Münasebetiyle burada yaşayan bir insanın ‘Deprem bölgesi bize çok uzak, biz hasar görmeyiz’ deme lüksü yok. Marmara Denizi içinde bir sarsıntı olduğunda o vatandaşlarımız da epey yüksek bir sarsıntı yaşayacaklar” diye konuştu.
Düzce yahut Gölcük kollarında tıpkı büyüklükte zelzeleler yaşanma ihtimali olmadığını kaydeden Prof. Dr. Kutoğlu, şunları söyledi:
*Orada daha farklı küçük faylanmalar var. O faylarda 5-6 büyüklüğünde zelzeleler meydana gelebilir. Tek fay sistemi onlar değil lakin ana kollarda sarsıntı oldu, oradaki sismik boşluklar doldu. Şu an bütün araştırmalar Marmara Denizi’ne ağırlaşmış durumda.
*Kuzey Anadolu fayının hem hareket suratının yüksekliğinden hem de kırılma sistematiğinden ötürü bunu gösteriyor lakin Kuzey Anadolu fayının doğu tarafında da kimi sismik boşluklar kelam konusu.
*Depremin o tarafa dönmeyeceğini kimsenin bugünden söylemesi mümkün değil. Elazığ sarsıntısı meydana geldi.
*Doğu Anadolu fayı üzerinde de gerginlikler var. Elazığ sarsıntısından sonra oradaki gerilim transferi fayın kuzey ve güneyine kaymış durumda.
*Hatay, Maraş bölgelerine ve kuzeydeki kentlerimize kaymış durumda. Şöyle bir algı yanlış; kesinlikle gelecekte büyük boyutlu sarsıntılar yaşanacak ancak bu illa ki Marmara Denizi’nde olacak, diye bir şey kelam konusu değil.
*Ondan çok daha evvel sarsıntılar yaşayabiliriz. 1999 sarsıntılarından, Van sarsıntısı, Elazığ ve İzmir zelzelesinden sonra hala daha gereğince istenilen düzeyde sağlam hale gelemedik.
*Zarar azaltma çalışmalarını hala istenilen düzeye getiremedik. TOKİ marifetiyle çok sayıda konut yapılıyor lakin sıkıntılı konutlarda hayat hala devam ediyor. (DHA)
