Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde Şeyhülislamlık makamında bulunan Haydarizade İbrahim Efendi'nin Amerikalı gazetecilerle yaptığı röportaj, o dönemin toplumsal ve dini tartışmalarına ışık tutuyor. Röportajda, Amerika'daki içki yasağı tartışmaları ekseninde İslam'ın içkiye bakışı ve Osmanlı'nın bu konudaki tutumu ele alınıyor. Bu beklenmedik röportaj, o dönemin zihniyetini anlamak için önemli bir kaynak niteliği taşıyor.

İslam Dünyası ve Amerika'daki İçki Yasağı

Amerikalı gazetecilerin ilk sorusu, İslam dünyasının Amerika'daki içki yasağına nasıl baktığı üzerineydi. Şeyhülislam, bu yasağın İslam'ın asırlar önce koyduğu içki yasağının doğruluğunu bir kez daha gösterdiğini ve memnuniyetle karşıladıklarını belirtiyor. İslam'ın içkiyi ne zaman ve nasıl yasakladığı sorusuna ise uzun bir tarihsel süreç anlatarak cevap veriyor. Kur'an-ı Kerim'de içkiyle ilgili ilk ayetlerde içkinin bazı faydaları olsa da zararının daha ağır bastığından bahsedildiğini, ardından sarhoşken namaz kılmanın yasaklandığını ve son olarak kesin yasağın geldiğini ifade ediyor.

Şeyhülislam, içki yasağının neden bir anda değil de aşamalı şekilde getirildiği sorusuna ise, "İlahi kanunlar, kulların faydasını gözetir ve onları zora sokmaz" şeklinde cevap veriyor. İslam'ın ilk yıllarında Arap toplumunda içkiye büyük bir düşkünlük olduğunu ve bu alışkanlığı bir gecede ortadan kaldırmanın insanları sıkıntıya sokabileceğini vurguluyor.

İçkinin Topluma ve Bireye Zararları

Gazetecilerin bir diğer sorusu, içki yasağının Müslüman toplumlarda ne gibi sonuçlar doğurduğu üzerineydi. Şeyhülislam, "İçkinin insan bedenine verdiği zarar zaten inkara gerek bırakmayacak kadar açıktır" diyor. İçkinin sadece sağlık sorunlarına yol açmakla kalmayıp, ahlak üzerinde de olumsuz etkileri olduğunu belirtiyor. Zina gibi günahların pişmanlık uyandırabileceğini, ancak içkinin içtikçe şehveti artırdığını, bağımlılığı derinleştirdiğini ve aklı zayıflattığını ifade ediyor. Bu durumun bireyi, ailesini ve toplumu olumsuz etkilediğini vurguluyor.

• Ailelerin düzeni bozulur.
• Toplumsal felaketler zincirleme şekilde ortaya çıkar.
• Birey hem Allah'ı hem de kendi öz benliğini unutur.

İçkiyle Mücadelede En Etkili Yol

Şeyhülislam'a göre içkiyle mücadelede en etkili yol, halkın bilinçlendirilmesidir. İçkinin beden, ahlak ve toplum üzerindeki zararlarını açıkça ortaya koyan risaleler yayımlanmalı ve bunlar geniş kitlelere ulaştırılmalıdır. Bu sayede sadece Osmanlı'da değil, bütün İslam dünyasında insanların kanaati değişecek ve içki yasağı kalıcı bir karşılık bulacaktır.

Bu röportaj, Osmanlı'nın son dönemlerinde yaşanan toplumsal ve dini tartışmaları anlamak için önemli bir kaynak niteliği taşıyor. Şeyhülislam'ın verdiği cevaplar, İslam'ın evrensel ilkelerinin nasıl bir toplum düzeni kurmayı hedeflediğini ve bu ilkelerin o dönemdeki yorumlanış biçimini gözler önüne seriyor. İçki yasağı ve bu konudaki farklı görüşler, günümüzde de актуальностьliğini koruyan bir konu olmaya devam ediyor.