Düzce’nin Gölyaka ilçesinde saat 04.08’de meydana gelen sarsıntı sonrasında SÖZCÜ’ye konuşan Zelzele Bilimcisi Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan insanların yüreğine adeta su serpti. Ercan bundan sonraki beklentisini, “Sakarya Çukuru İstanbul’un zelzele güvenlik sigortasıdır. Bu sarsıntı İstanbul sarsıntısını öne çekmez. Düzce’de 1,5 ay boyunca 5,2 büyüklüğü geçmeyecek artçı sarsıntılar olacaktır. Fakat gelecekte olabilecek en yüksek büyüklük 6,5’tir. İmar barışı yapıları inançsız ve en evvel yıkılacaklardır” başlıklarıyla açıkladı.
20 YIL EVVEL BU ZELZELESİ BEKLEDİĞİNİ YAZDI
2002 yılında çıkardığı “Marmara’da deprem” başlıklı kitabında bu zelzelesi 20 yıl evvel yazdığını belirten Ercan, şunları söyledi:
* Kitapta İstanbul sarsıntısı olmadan Sakarya Çukuru’nda 2025’e kadar zelzele beklediğimi yazmıştım, bu sarsıntı o beklediğim zelzele. Münasebetiyle bu zelzele beni şaşırtmadığı üzere tam aksine uzun erimli kestirimi doğrulayan bir zelzele oldu.
* Bu zelzelenin büyüklüğü 5,9 değil bir kere 6. Yıkım gücü de 4. Hasebiyle 6,4 yahut 6,7 olsaydı yıkım gücü de yaklaşık 7 olabilirdi. Zira 1999 öncesi Düzce’deki yapılar çok yorgun. Münasebetiyle 6 büyüklüğündeki zelzeleye direnebildiler.
* Daha büyüğü olsaydı direnemeyebilirlerdi. 1999’da önerdiğimiz Düzce’nin dağlara yanlışsız taşınması olayı kısmen yapılmıştı. Lakin Düzce içindeki yapılar da onarılarak yerleşime yeniden açıldı. Bu yanlış bir olay. Düzce’de bu ne birinci ne de son zelzele olacak.
* Önümüzdeki 30-35 yıl içinde bu bölge tekrar orta büyüklükte sarsıntı görecektir. Bu daima mümkünlük içinde ve 6,5 büyüklüğüne de ulaşabilir.
KUZEY ANADOLU KIRIĞI BURAYI 3,5 MİLYON YILDIR DAİMA KIRIYOR
Kuzey Anadolu Kırığı bu bölgeyi 3,5 milyon yıldır daima kırıyor. Adapazarı, Kocaeli ve Marmara’da bu sarsıntılar daima olacak. Lakin en sık sarsıntıların olduğu Sakarya Çukuru. Yani doğuda Kaynaşlı’dan batıda Gölcük’e kadar olan kesim. Burası İstanbul’un sarsıntı güvenlik sigortası üzere çalışıyor. İstanbul, yani Kuzey Marmara’da olacak sarsıntıların gerginliğini aktaran yer burası. Fakat burasının çok gevrek ve direnme gücünün çok düşük olması nedeniyle gerginliği aktarmadan kendi sarsıntısı olarak boşaltıyor.
Burada 6 büyüklüğünde zelzelenin olması İstanbul zelzelesini öne almadığı üzere geciktirir.
DAHA BÜYÜK BİR SARSINTI OLUR MU?
Ercan, “Bunun akabinde daha büyük bir zelzele olur mu?” sorusunu şöyle yanıtladı:
* Bunu bir jeofizik bilimsel olarak açıklamak mümkün değil. Lakin sanırım artık Türkiye’nin en yaşlı sarsıntı bilimcisi oldum ve bu 60 yıllık tecrübelerime nazaran ben daha büyük zelzele beklemiyorum.
* 1,5 ay kadar sürecek, 5,2’ye kadar çıkabilecek artçılar olacaktır. Bunlar yıkımcıl olmayacak. Bilhassa Düzce’de oturanlar, 2007 sonrasındaki yapılan yapılarda oturabilirler. Bunun kararını valilik ve AFAD verir. Biz yalnızca yorum yapan bilimcileriz.
BU ZELZELE İSTANBUL ZELZELESİNİ ÖNE ÇEKMEZ
Özellikle İstanbul’da yaşayanların merak ettiği “Bu sarsıntı İstanbul zelzelesini öne çekebilir mi?” sorusunu ise Ercan, şöyle cevapladı:
* Hayır çekmez, çekemez. İstanbul bir sarsıntı yaratmaz. İstanbul için söylediğim tarihi 2045’i değiştirmiyorum. Bundan evvel bir zelzele olursa şaşarım.
* İstanbul için korkulacak bir durum yok. Zira Marmara’nın zelzele yapması için 6 milyar cigatonluk bir gerginliğin birikmesi gerekiyor ki bu gerginlik yok. Ayrıyeten bu zelzelesi de o denli çok fazla abartmamak gerekiyor.
İMAR BARIŞI YAPILARI ÇOK GÜVENSİZ
* Kıymetli mevzulardan bir tanesi seçimlerin yaklaşması nedeniyle düşünülen imar barışı… Evvelce yapılan da, yapılacak imar barışı da kontrolsüz kaçak yapıların devlete para verilerek yasallaşması manasını taşıyor.
* İmar barışından yararlanan bütün yapılar inançsızdır. Bilhassa kaçak kat çıkarılan her yer sarsıntıda yıkılmaya en büyük adaydır.
* Zelzele hem tabiat hem de ekonomik bir problemdir. Hasebiyle yaşantı kültürü klâsik olan ve gereğince geliri olmayan ülkelerde zelzelenin ismi her vakit vefat olmuştur.
* Türkiye’nin gelir seviyesi 2000 yılında yaklaşık 12 bin dolarken artık 6 bin 500 dolara yani neredeyse yarı yarıya düşmüştür. Yüzde 100 fakirleşme olmuştur. Fakirleşen bir ülkede halkın zelzele tedbirini almasını beklemek alaycılık olur.
ATATÜRK: “CUMHURİYET KİMSESİZLERİN KİMSESİDİR” DEMİŞ
Mustafa Kemal Atatürk’ün, “Cumhuriyet kimsesizlerin kimsesidir” kelamlarını hatırlatan Prof. Dr. Ercan, “Dolayısıyla bu kimsesiz ve fakirlerin ayakta ve canlı kalabilmesi için devletin TOKİ aracılığıyla, seçim aracı olarak değil, zelzele olabilecek bölgelerde muhtaçlığı olan vatandaşlara fiyatsız meskenler yapması gerekir. Türkiye’nin iktisadı düzelmedikçe bu ‘Allah korusun, Allah korudu, vatanımız ve devletimizi büyüktür, yaralarımızı saracaktır, sarsıntı ilahidir’ lafları daima süregidecektir. Bunun tek devası bu laflar değil iktisadın düzelmesidir” diye konuştu.
ÇOK SAYIDA ZELZELESİ EVVELCE BİLDİ
Daha evvel SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamalarda çok sayıda zelzelesi evvelce bilen Övgün Ercan son olarak Datça ve Ula ortasında sarsıntı beklediğini söylemiş ve o zelzele de geçtiğimiz günlerde yaşanmıştı. Ercan son olarak, “Daha öncesinde sarsıntıda öncelik Kuzey Anadolu kırığındaydı ama Ege Bölgesi Türkiye’de sarsıntı çekincesinde öncelik aldı. Güney Ege bölgesinin her yerinde her vakit sarsıntı olabilir. Bilhassa şurası demek uygun olmaz” dedi.
