Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’u zelzeleye karşı dirençli hale getirmenin yollarını anlattı.
Prof. Dr. Görür, “Önce halkı bir bilgilendirmek, bilinçlendirmek ve bu zelzele hazırlığının içerisine koymak lazım. Halkı teşvik etmek lazım. Hükümetle, belediyeyle kol kola bu işin üstesinden gelmelerini sağlamak lazım. Bu da doğal halkın güçlendirilmesi, eğitilmesi, bilgilendirilmesiyle olabilir” dedi.
Naci Görür, “Altyapıyı yenilemek, sarsıntı dirençli hale getirmek lazım. Altyapı denildiği vakit işte yollar, köprüler viyadükler, tüneller, barajlar, kanalizasyon şebekesi, içme suyu şebekesi, doğalgaz şebekesi bütün bunların zelzeleye hazır olması gerekir. Kimi yapılar sarsıntıya hazır olabilir lakin bundan emin olunmak lazım. Mesela biz İstanbul’da şu an kanalizasyon sisteminin zelzeleye hazır olmadığını biliyoruz kimi barajların sarsıntıya hazır olmadığını biliyoruz. Zelzele sırasında bunun bir formda tahribata uğrayacağını biliyoruz. Münasebetiyle sarsıntı gelmeden evvel bunların tespit edilip güçlendirilmesi ve yine gerekiyorsa kimilerinin yapılması gerekir” diye konuştu.
“ATIKLARI UYGUN BERTARAF ETMEZSENİZ… İNSANLARIN ÖLMESİNE NEDEN OLABİLİR”
Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıların akabinde ortaya çıkacak tonlarca atığın nereye gömüleceğinin ya da nasıl geri dönüşüme kazandırılacağının planlanmalarının yapılması gerektiğini vurgulayarak şöyle konuştu:
“Maraş ve Gaziantep sarsıntılarıyla milyonlarca ton atık ortaya çıktı. Bunlar inşaat atıkları. Bu atıkların içerisinde her türlü gereç var. Bu gereçlerin ayrışması havayı, toprağı, yer altı suyunu gölleri, akarsuları kirletmektedir. Birebir şey İstanbul’un başına gelebilir. Çok kıymetli. Salgın hastalıklara ve sıhhat sıkıntılarına neden olur. Şayet siz bu atıkları ve molozları uygun bertaraf etmezseniz memleketler arası standartlara nazaran bertaraf etmezseniz bu atıklar uzun devirde en az zelzele kadar insanların hastalıktan ölmesine neden olabilir.
Bu işin latifesi yok. Hasebiyle en büyük etraf katliamına felaketine sebep olabilir. Bunun için de bizim yapmamız gereken şey daha zelzele gelmeden evvel hem bu atıklardan ekonomik olarak geri kazanım işlerini yapabilmek üzere hazırlık yapmak ve bunları nereye gömeceğimizi, nerede bertaraf edeceğimizi, nasıl bertaraf edeceğimizi ve bunları da bilhassa geçirimsiz membranlara sarmak suretiyle özel bir halde bertaraf etmeyi sağlamamız gerektiğini şimdiden düşünmemiz, planlamamız gerekir. Süratli bir halde belediyelerle, mahallî idarelerle, halkla bu işi becerebiliriz.”
“ERZİNCAN- BİNGÖL KARLIOVA ORTASINDA 7.4 BÜYÜKLÜĞÜNDE BEKLİYORUZ”
Prof. Dr. Naci Görür, yapıların dirençli hale getirilmesi konusunda öncelikli vilayetleri sıralayarak şöyle devam etti:
“20 senede Türkiye’yi sarsıntı dirençli hale getirebiliriz. Bütün Türkiye’yi sarsıntı dirençli hale getirebiliriz. Erzincan, Bingöl-Karlıova ortasında bir büyük bir sarsıntı bekliyoruz. En son sarsıntı orada 1790’larda oldu. Aşağı üst 7.4 büyüklüğünde zelzele bekliyoruz. Bingöl Karlıova’yla Bingöl Göynük ortasında da 7.2 büyüklüğünde sarsıntı olabilir.
Güneydoğu Anadolu’da bilhassa Adıyaman ve Hakkari ortasındaki o bindirme jenerasyonunda birtakım sıkışmalar olmuş olabilir. Bu son sarsıntılardan ötürü olabilir. Oralara itina göstermemiz gerekiyor. Son sarsıntılardan ötürü levha yani, Anadolu levhasının içindeki faylarda kimi hareketlenmeler oldu. Münasebetiyle mesela Adana, işte bunun yanında Sivas, Kayseri yöresinde biraz daha ihtimamlı olunmalı. Sarsıntı dirençli hale getirme çalışmaları burada ihtimamla yapılmalı.”
“EGE BÖLGESİ GERİLİYOR”
Prof. Dr. Naci Görür, Ege bölgesinde hareketlilik olduğunu da söz ederek, “Ege Bölgesi daima geriliyor. İzmir ve yöresinde keza Muğla’yla Antalya ortasında bu Helen Kıbrıs yayında dalma batma tesiriyle Kıbrıs, bilhassa Afrika levhasının Anadolu levhası altına dalması sonucu hareketlilik biraz fazla. Bu son büyük sarsıntılardan ötürü gerilim dağılımı aşikâr yerlerde değişmiş olabilir. Lokal idareler merkezi idare ve halk bu Maraş ve Gaziantep zelzeleleriyle yüzleşmeli. Biz nerede neyi yanlış yaptık, neyi yapmadık. Niye yapmadık diye? Bunu sorgulamalı Bu zelzeleden yanılgılarının dersini almalı ki biz ülkeyi artık zelzeleye hazırlayabilelim” dedi.
PROF.DR. GÖRÜR’DEN “DEPREM PARKI” ÖNERİSİ
Prof. Dr. Naci Görür, yıkılan binalardan kimilerinin olduğu üzere korunarak geleceğe aktarılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Görür, “Deprem parkları, bu türlü yalnızca çocukların oynaması için değil, özel bu türlü kemikleşmiş kalıntıları, gömüleri sarsıntıda yıkılan binaları olduğu üzere korumak ve etrafını bir park haline getirip insanların oraları ziyaret ederek bu zelzelenin vahimliğini unutmaması gerekir. Bu da halkı eğitmek, bilinçlendirmek bakımından değerli bir noktadır” dedi.
DHA
KAYNAK : Sözcü
