İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Öğretim Üyesi ve Afet İdaresi Anabilim Kısmı Profesörü Mikdat Kadıoğlu, Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan sarsıntılarıyla ilgili değerlendirmede bulundu.
Depremde yüksek katlı, çağdaş görünümlü binaların da yıkılmış olmasının üzücü olduğunu belirten Kadıoğlu, “Bunların birçok nedeni olabilir, bazen binalar yapılıp, iskan alındıktan sonra binaya müdahale ediliyor. Altlarındaki dükkanlar ve işletmelerde kolonlar kesilmiş olabiliyor. Binanın olduğu yere çöktüğünü görüyorsunuz, bunlar dikkatlice incelenecektir. Kimilerinde kontrol eksikliği olduğu manasına geliyor, kontrolün kağıt üzerinde olduğu manasına geliyor” diye konuştu.
“KAMU BİNALARININ YIKILIYOR OLMASI, AFETİ YÖNETİLEMEZ HALE GETİRİYOR”
Türkiye’de afet hukukunda zayıflık olduğunu belirten Kadıoğlu, “Kamu binalarının, hastanelerin, belediye binalarının yıkılıyor olması, afeti yönetilemez hale getiriyor. Bunlar kritik tesislerdir. Bu binaların asla ve asla yıkılmaması, yıkılmayacak formda yapılması gerekiyor. Bilhassa hastaneler, 1.5 güvenlik katsayısı, yüzde 50 daha inançlı bir biçimde yapılan binalardır. Bunların da yıkılmış olması, binalara olan inancımızı büsbütün yok ediyor. Son sarsıntı yönetmeliği ki dünyanın en düzgün sarsıntı yönetmeliklerinden bir tanesi, bu yönetmeliğe nazaran bina yapamıyorsak oturup düşünmemiz lazım. Kelamın bittiği yerdeyiz” dedi.
“BENZER BİR SARSINTI MARMARA’DA 3 KATI SORUNA NEDEN OLUR”
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, sarsıntılar sonrası büyük bir can pazarı olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Halk, devlet yardım etmek için ayaklandı ancak, afet o kadar büyük ki yetişmesi mümkün değil. Temel sorun arama kurtarma sorunu değil, bu kadar büyük risk havuzlarının oluşması. Bizim kentlerimiz büyük birer risk havuzu haline gelmiş, bu havuz patladığı vakit yapacağınız hiçbir şey kalmıyor. Biz bu risk havuzlarını küçülterek, ortadan kaldırmak durumundayız.
Zaten afet idaresi de budur. Afet idaresi, ‘arama-kurtarma, yemek dağıtmak’ değildir. O afeti yönetmek değildir, bununla afeti yönettim denilemez, o yanlış bir anlayış. O acil müdahaledir. Afet idaresi ise risk olmadan riski yönetilebilir ve tolere edilebilir düzeye indirgemektir.
O yüzden, sismik boşlukların olduğu İstanbul üzere noktalarda da riski küçültmemiz gerekiyor. Zelzele olmasını beklemememiz gerekiyor. Sarsıntı olduktan sonra, bu türlü bunun önünde duramayız. Kimse yetişemez buna, yalnızca Türkiye değil dünya bir ortaya gelse yetişemez. Yönetilemez, tolere edilemez riskleri yönetebileceğimizi sanmaktan vazgeçmemiz lazım.”
“İSTANBUL’DA YIKILACAĞI SÖYLENEN 70 BİN BİNAYI, 70’E İNDİRMEK GEREK”
Türkiye’nin eksik kaldığı noktanın, riskli binaları yıkmak ya da güçlendirmek olduğunu söz eden Kadıoğlu, “İstanbul’da 70 bin binanın yıkılacağı biliniyor. Sayı bundan çok daha fazla da olabilir. Bu 70 bin binanın bir an evvel 70 binaya kadar indirilmesi lazım. Afet idaresi budur. Şayet, 70 bin binayı, 70 binaya indirirsek tahminen baş edebilir, altından kalkabiliriz. Marmara Bölgesi bu 10 ilin nüfusunun yaklaşık 3 katından fazla nüfus barındırıyor. Emsal bir zelzele İstanbul’da 3 katı soruna neden olur, bunu düşünmek dahi istemiyorum. Artık Cumhurbaşkanımız, Cumhurbaşkanı Yardımcımız, kimi uygun görürlerse, gelip İstanbul’da postu serip, belediyelerle, STK’larla, odalarla, bütün paydaşlarla bir ortaya gelip İstanbul’da yıkılmayı bekleyen binaları da nasıl yıkılmaz hale getirebiliriz, nasıl güçlendirebiliriz diye seferberlik başlatılması lazım” diye konuştu.
“UMUT KESMEDEN ÇALIŞMALARA DEVAM ETMELİYİZ”
Kadıoğlu sarsıntı merkezinde hava kurallarının değişken olduğunu hatırlatarak, şöyle konuştu:
“Bazı yerlerde yağışlar devam ediyor kimi yerlerde ise durdu. Yağışın durduğu yerlerde hava ayaza çekiyor ve bu da hipotermi tehlikesini ve don riskini artırıyor. Afet idaresinde birinci 72 saat ölümlerin en çok gerçekleştiği saatler ve dakikalar olduğu için ‘altın saatler’ diye geçiyor. Şu an yaşadığımız tabiat kuralları, soğuk-don olayı ve hipotermi bu süreyi daha da kısıtlıyor ve zorlaştırıyor.
Afet bölgesinde çalışmayı ve ulaşımı da etkiliyor, vakte ve soğuğa karşı yarış haline getiriyor. Enkazın altında kişinin ne kadar korunaklı durumda olduğu kıymetli, birtakım durumlarda enkaz soğuğa karşı korunaklı olabilir. Umut kesmeden, ses duyulan canlı olduğu düşünülen binalarda arama ve kurtarma çalışmalarına devam etmek zorundayız.
Enkazın başındaki takım sayısı ve tesisatı kısıtlı olduğu için şu anda vinçler çok kıymetli. Çoklukla 3 vardiya 30 kişi çalışılması gerekiyor. Bunu bulmak, her enkazın başına 30 kişi olması şu an için sıkıntı. Bu yüzden şu an vinç talebi patlamış durumda. Vakte karşı yarışta, kuyumcu titizliğiyle iğneyle kuyu kazar üzere enkazı kazmak vakit alıyor ve fazla sayıda takım olmadığı için bu talep ortaya çıkıyor.
Esas olan bu olayın bu noktaya gelmemesiydi. Artık yaklaşık 11 bin bina yıkıldı deniyor, buna olağan kurallarda 1 milyon arama kurtarma grubu gerekirdi. Bu sayıda grup ise dünyada yok, hiçbir yerde yok, galakside yok. Bu işin arama kurtarma işi olmadığını bir kez anlamamız lazım. Bu işin kriz idaresi olmadığını da anlamamız lazım. Risk idaresi olmayan yerde kriz idaresinde başarılı olunamayacağını anlamamız lazım.” (DHA)
KAYNAK : Sözcü
