Ders zili çaldı ve yeni eğitim-öğretim dönemi başladı. Milyonlarca öğrenci okullarına dönerken, otizmli çocuklar için eğitimde fırsat eşitliği ve kapsayıcı uygulamalar hala önemli bir gündem maddesi olmaya devam ediyor. Türkiye'de yaklaşık 700 bin otizmli çocuk olduğu tahmin edilirken, bu çocukların yalnızca küçük bir kısmı eğitim imkanlarına erişebiliyor. Peki, okulların açılmasıyla birlikte otizmli çocukları neler bekliyor? Mevcut sorunların çözümü için neler yapılmalı?

Otizmli Çocukların Eğitiminde Temel Sorunlar

Tohum Otizm Vakfı Genel Müdürü Burçak Karakaya'ya göre, eğitime erişimdeki en büyük engel, okulların her çocuğa uygun şekilde tasarlanmamış olması. Karakaya, "Okullarda yeterli sayıda özel eğitim sınıfı olmaması, öğretmenlerin kaynaştırma ortamındaki çocuklarla çalışmada bilgi ve becerilerinin sınırlı olması okullaşma oranlarını etkiliyor. Haftada en az 20 saat yoğun ve kesintisiz özel eğitim verilmesi gerekirken, uygulamada bu süre çok daha düşük kalıyor," diyor.

Bu durum, otizmli çocukların potansiyellerini tam olarak gerçekleştirebilmeleri önünde ciddi bir engel teşkil ediyor. Bilimsel araştırmalar, erken yaşta başlanan ve yoğun bir şekilde verilen eğitimin otizm belirtilerini azaltabileceğini ve çocukların bağımsız yaşam becerilerini geliştirebileceğini gösteriyor.

Okulların Fiziki Koşulları ve İhtiyaçlar

Otizmli bireylerin duyusal hassasiyetleri göz önüne alındığında, okulların fiziki koşullarının da büyük önem taşıdığı belirtiliyor. Sessiz alanlar, uygun sınıf düzenleri ve duyusal düzenlemelerin çoğu okulda bulunmaması, otizmli çocukların uyum sağlamasını zorlaştırıyor. Bu nedenle, okullarda erişilebilir ve düzenlenmiş eğitim ortamları oluşturmak, öğretmen ve akran eğitimleriyle kapsayıcı bir iklim yaratmak ve öğretmenleri destekleyecek mekanizmalar kurmak büyük önem taşıyor.

• Sessiz alanlar oluşturulmalı
• Sınıf düzenlemeleri duyusal ihtiyaçlara uygun hale getirilmeli
• Öğretmenlere otizm konusunda eğitimler verilmeli
• Akran zorbalığını önleyici çalışmalar yapılmalı

İletişim Kurarken Nelere Dikkat Etmeli?

Otizmli bireylerle iletişim kurarken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunuyor. Uzmanlar, açık, net ve kısa cümlelerle iletişim kurulması, şakalar ve imalar yerine somut ifadelerin kullanılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, sabırlı olmak, yanıt vermesi için zaman tanımak ve davranışlarını yargılamamak da büyük önem taşıyor.

İletişim kurarken dikkat edilmesi gerekenler:

• Açık ve net ifadeler kullanın
• Sabırlı olun ve zaman tanıyın
• Duygularını anlamaya çalışın
• Yüksek ses ve kalabalıktan kaçının
• Rutinlerine saygı gösterin

Otizmli bir bireyin çeşitli uyaranlara karşı hassasiyeti olduğunu unutmamak gerekir. Ani dokunuşlardan kaçınmak ve göz teması kurmaya zorlamamak da önemli. Bu hassasiyetlere dikkat edildiğinde, otizmli çocuklar kendilerini güvende hisseder, çevreleriyle daha rahat iletişim kurar ve toplumsal ortamlara uyum sağlama konusunda desteklenmiş olurlar.

Türkiye'de otizmli bireylerin eğitim hakkına erişimi ve kapsayıcı uygulamaların yaygınlaştırılması için daha çok çaba gösterilmesi gerekiyor. Okulların fiziki koşullarının iyileştirilmesi, öğretmenlerin eğitimi ve toplumun farkındalığının artırılması, bu konuda atılacak önemli adımlar arasında yer alıyor. Unutulmamalıdır ki, eğitim herkesin hakkıdır ve otizmli çocuklar da bu haktan eşit şekilde yararlanabilmelidir.