14 Mayıs’ta yapılacak seçimde 600 milletvekili yeni dönemin yasama faaliyetlerine katılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yolunu tutacak. Peki mazbatayı aldıktan sonra milletvekili sıfatı taşıyacak bu isimlerin nasıl mali ve sosyal hakları var?
İşte 15 Mayıs sabahına milletvekili olarak uyanacak kişilerin sahip olacakları haklar:
Şimdiye kadar en çok milletvekili maaşı ve milletvekili emekliliği tartışıldı. Aslında “maaş” bir kadro karşılığı çalışan personele geçimini sağlayabilmesi için aylık olarak ödenen para. Milletvekilleri ise herhangi bir “kadro” karşılığı çalışmıyor ve aldıkları paranın adı “maaş” değil, “ödenek”. Bu ödeneğin belirlenmesinde ise kurallar var. Ancak vekillerin aldığı ücret sadece ödenek adı altındaki maaşla sınırlı değil. Vekillerin meclis içinde ya da meclis dışındaki görevleri esnasındaki ihtiyaçları için de bir formül bulunmuş durumda. Bulunan bu formülün adı “yolluk”.
Independent Türkçe’den Cihat Arpacık’ın aktardığına göre, özellikle seçim bölgelerine gidip gelen vekillerin masrafları ödenekle birlikte düzenli olarak yolluk adı altında kendilerine veriliyor. TBMM tarafından görevli olarak yurtiçi ya da yurtdışına giden vekillere ayrıca harcırah da ödeniyor. Ödenek ve yolluklar, aday seçildikten hemen sonra 3 ay peşin bir şekilde kendilerine takdim ediliyor.
En tartışmalı hususlardan biri de milletvekilinin emekliliği. Eğer bir vekil zaten emekliyse hem aylık ödeneğini hem de milletvekili emekliliğinden doğan maaşını alabiliyor. Parlamento üyelerine, en az 2 yıl görevde bulunmaları şartıyla, cumhurbaşkanlarına bağlanacak yaşlılık aylığının yüzde 45’i oranında emekli aylığı bağlanıyor.
Görev süresi biten bir milletvekili, emeklilik şartlarını sağlamışsa 51 bin 790 lira maaş alıyor. Eğer bir vekilin görevi bittiyse ancak o tarihte henüz emeklilik şartlarını karşılamıyorsa TBMM Başkanlığı yetkisi devreye giriyor. Vekillerin sigorta primleri, yine en yüksek devlet memuru için esas alınan prim üzerinden 4 yıl boyunca TBMM tarafından ödeniyor. Milletvekili ya da eski milletvekili ile bu isimlerin bakmakla yükümlü oldukları kişilerin tedavi masrafları da karşılanıyor.
Milletvekillerine Türk Hava Yolları (THY) tarafından da bazı avantajlar sağlanıyor. Milletvekilleri, ekonomi sınıfından aldıkları biletleri ücretsiz olarak business class’a dönüştürebiliyor.
Milletvekillerinin yasama dönemleri içindeki haberleşme giderleri de büyük ölçüde sağlanıyor. Vekil ofislerine iki ayrı operatörün hattının takılı olduğu iki ayrı cep telefonu veriliyor ve faturalar da TBMM tarafından ödeniyor. Ancak bu fatura tutarlarının yıllık toplamının, o yılın aralık ayına ait milletvekili ödenek ve yolluk net tutarı toplamının iki katını geçmemesi gerekiyor. Eğer geçerse kalan ücret vekil tarafından ödeniyor.
Milletvekillerine, eşlerine ve çocuklarına, görevleri devam ettiği süre boyunca diplomatik pasaport tahsis ediliyor. Vekilliği sona erenlere ve eşlerine ise ömür boyu taşıyacakları hususi damgalı pasaport temin ediliyor.
Vekiller, kendi imkanlarıyla edindikleri bir tabancayı bulundurma ve taşıma iznine de sahip oluyor. Ancak TBMM’ye silahla girmeleri yasak. Milletvekillerine ait araçlara trafik cezası da kesilmiyor. Eğer vekiller trafikte kurallara aykırı davrandıysa bu sadece bir tespit tutanağıyla kayıt altına alınıyor ve bu tutanak TBMM’ye gönderiliyor.
TBMM, yaz mevsiminde genellikle çalışmalarına 3 ay ara veriyor. Bu süre milletvekilleri için fiilen tatil demek. Meclis, 3 aydan fazla tatile giremediği milletvekilleri acil durumlarda göreve çağrılabiliyor.
Milletvekillerinin ölümleri halinde, geride kalan ailesine 12 aylık tutarında ölüm yardımı ödeniyor. Milletvekillerine bir milletvekili kimliği veriliyor. Eşlerine ise yine TBMM tarafından “özel tanıtım kartı” düzenleniyor. Her bir milletvekilinin 10’ar yakınına, “Milletvekili yakını yaka kartı” da yine TBMM tarafından hazırlanıyor.
Milletvekillerine yasama ve araştırma faaliyetlerinde yardımcı olmak için bir danışman görevlendiriliyor. Vekil olabilmek için herhangi bir yüksekokul şartı aranmasa da danışman olabilmek için üniversite mezunu olma şartı var. Danışmanların, herhangi bir milletvekilinin ikinci dereceye kadar akrabası olmaması da şartlardan biri.
Milletvekilinin yazılı talebiyle bir kamu kuruluşunda görevli bulunan ya da TBMM personeli olan görevliler arasından sekreter görevlendirmesi de yapılıyor. TBMM Başkanlığı, mesai saatleri dışında ya da tatil günlerinde milletvekilleri için “nöbetçi sekreterya” uygulaması da yürütüyor. Partilerin grup başkanvekilleri ve TBMM Komisyon başkanlarının fazla sekreter talep etme hakkı da var. Bu isimlere makam aracı da tahsis ediliyor.
TBMM içinde bulunan baştabiplik, radyoloji, mikrobiyoloji ve biyokimya laboratuvarları, diş, dahiliye, kulak-burun-boğaz, çocuk, cildiye poliklinikleriyle bir hastane gibi milletvekillerinin ve ailelerinin hizmetinde. Burada uzman hekimler, hemşireler, eczacılar, laborantlar ve diyetisyenler görev yapıyor.
TBMM Ana Bina’da iki lokanta vekiller için hizmette. Alt zemindeki lokantayı sadece vekil ve aileleri kullanabilirken zemin kattaki lokantadaki yemekleri milletvekillerinin ziyaretçileri de yiyebiliyor. Burada iki erkek berberi bir de kadın kuaförü var. TBMM’de Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Türkiye İş Bankası şubeleri hizmet veriyor.
Milletvekillerinin 0 ila 6 yaş arasındaki çocukları için bir kreş de TBMM tarafından kurulmuş durumda. İstanbul Beşiktaş’taki TBMM Konukevi, Florya Atatürk Köşkü Sosyal Tesisi, Yalova Termal Sosyal Tesisi de milletvekillerinin hizmetine sunuldu.
Bunların dışında milletvekillerinin çeşitli zamanlarda mal bildiriminde bulunması gerekiyor. Seçimi takip eden 2 ay içinde mal bildiriminde bulunması gereken vekiller, mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduysa, değişikliği takip eden 1 ay içinde bunu bildirmekle de yükümlü. Milletvekillerinin sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda da mal bildiriminde bulunması gerekiyor.
KAYNAK : Onedio
