Torul’a bağlı Kocadal köyü Faziletler Mahallesi’nde Rumlar tarafından 1800’lü yıllarda inşa edilen kilise, 1960 yılında mescide dönüştürüldü. Gümüşhane Valiliği Vilayet Özel Yönetimi’nce vakitle su kaçıran çatısında tahribat oluşan tarihi yapıda, tadilat çalışması başlatıldı. Çatı söküm süreçleri sırasında, çatı boşluğunda, 1’i kırık halde içi boş tarihi 3 toprak küp bulundu. Yapılan incelemelerde, muhafazaya alınan 2 asırlık tarihi geçmişe sahip küplerin; mimarlık tarihinin mihenk taşı Mimar Sinan’ın asırlar evvel ses sistemi ayarı için İstanbul’da kalfalık yapıtı Süleymaniye Camii’nin kubbesinde kullandığı ‘su küpleri dehası’ndan esinlenildiği, ses yalıtımı güçlendirilmek istenen kilise çatısına konulduğu belirlendi.
Tarihçi- muharrir Serhat Doğan, “Küplerle daha çok ses akustiği sağlanmış. Evvelden kilise ve cami üzere büyük yapılarda bugünkü üzere teknolojik ses sistemleri olmadığı için daha çok sesin bina içindeki akustiğini ayarlamak niyetiyle bu stil küp teknolojisini kullanılıyordu. Bunu biz Osmanlı mimarisinde görüyoruz. Süleymaniye’nin kubbesini Mimar Sinan küplerle döşemişti. Sesin cami içerisinde akustiğin bir biçimde yayılmasını sağladı. Çeşitli testlerle birlikte bu küplerin yaş kestirimi yapılabilir. Bölgede inşa edilen yapının ömrü tespit edilebilir. Küpler üzerinde formlar varsa yapılan incelemeyle yeni bulgular da elde edilebilir” dedi.
Köy sakinlerinden Hüseyin Yıldız da “Camiinin çatısında su sızdırması olduğu için tadilata başlanmıştı. İhaleyi alan firmadaki arkadaşlar çatıyı söktüklerinde küplerle karşılaştılar. Küpler uygun koruma ederek mescitte saklamak istiyoruz” diye konuştu.
