Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde İstanbul Teknik Üniversitesinden Prof. Dr. Tuncay Taymaz başkanlığında toplanan ve ortalarında Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nde vazifeli Doç. Dr. Serkan Irmak’ın da bulunduğu takım, zelzelenin karakteristik özellikleri hakkında incelemelerde bulundu.
Fay düzlemi üzerindeki 3 boyutlu yırtılma modellemesini de çıkaran grup, 6 Şubat günü saat 04.17’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 7.7’lik zelzelenin 3 fay segmenti üzerinde meydana geldiğini ve yıkıcı tesirin yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımlarına neden olduğunu belirledi.
Depremin yıkıcı tesirinin, sarsıntının başlangıç tesirinden kısa bir mühlet sonra kuzeydoğu ve güneybatı tarafına hakikat ilerlediğini söz eden Doç. Dr. Serkan Irmak, “Yapmış olduğumuz çalışmada zelzelenin yırtılma sistemiyle ilgili değişik sonuçlara ulaştık. Birinci zelzelede 3 farklı segmentin kırıldığını görmekteyiz. Sarsıntı başladıktan sonra Pazarcık-Nur Dağı ismini verdiğimiz küçük bir segmentte kırıldıktan 9 saniye sonra yırtılma kuzeydoğuya yanlışsız ilerliyor ve daha sonra güneybatıya yanlışsız ilerlemeye devam ediyor. Üç farklı segmentin bu zelzelede kırıldığını görmekteyiz. Üç segment boyunca farklı güç boşalımları var” sözlerini kullandı.
YIKICI TESİR
Depremin başladığı birinci andan yaklaşık 50 saniye sonra farklı vilayetlerde yıkıcı tesir gösterdiğini anlatan Doç. Dr. Irmak, şöyle konuştu:
* Farklı özelliklerinden bir tanesi de kırılan fay çok uzun olduğu için kırılma başladıktan yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımları görmekteyiz. Yani zelzelenin oluş anından itibaren yaklaşık 50 saniye sonra orada güç boşalımlarının olması aslında yıkıcı dalgaların oraya 50 saniye sonra ulaştığını gösteriyor.
* Şayet bölgede güzel bir erken ihtar sistemi olsaydı tahminen bu sarsıntı olduktan sonraki süreç içerisinde insanlara sarsıntıya olan pozisyonlarına nazaran 30-40 saniyelik bir vakit tanıma talihi verebilirdi.
ERKEN İHTAR İLE İKİNCİL AFETLERİN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİR
* Erken ikaz sinyali sarsıntı olduktan sonra gelen bir sinyal. Evvelden belirleyen bir sinyal değil. Zelzele olur, yıkıcı dalgaların size kaç saniye sonra geleceğini lakin öğrenme talihiniz olur.
* Hasebiyle bu 50 saniye sonraki güç boşalımı çok büyük bir alanın kırılmasıyla bağlantılı olan bu sarsıntıya özel bir olay. Beklenen Marmara sarsıntısında bu kadar büyük vakit yahut bu kadar fazla bir erken bir ikaz sistemi sinyalinin 50 saniye civarında olacağını düşünmüyorum.
* Çok daha kısa olacaktır lakin kısa olması da insanları karamsarlığa itmesin. Kısa vakitte bile değerli sanayi tesislerinin, metro sınırlarının, süratli tren üzere ulaşım araçlarının sarsıntı sonrası oluşabilecek ikincil afetlerin önüne geçilebilmesi için kullanılabileceğini düşünüyorum. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
