10 ili etkileyen iki büyük zelzele sonrası binalarına zelzele dayanıklılık testi yaptırmak isteyenler karot testi araştırmalarına başladı lakin binalardan alınacak modülün ziyan verebileceği telaşı vatandaşları düşündürüyor.
KAROT TESTİ BİNAYA ZİYAN VERİR Mİ?
Karot alımının riskli olduğu tartışmasıyla ilgili konuşan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe, “Sağlam binaya karot almak ziyan vermez. Uzmanımız gerçek yerden alırsa ziyan vermez. Bina esasen taşıyıcı sistemin sorunlu ve riskliyse ispat numunesi alırken ziyan verebilirsiniz. Uzmanlar, ziyan verecekse almaz” dedi.
BİNA RİSKLİ ÇIKARSA NE OLUR?
Peki riskli yapı tespit raporu alındıktan sonra ne oluyor?
Karot alınıp, beton sineması çekildikten ve laboratuvar ortamında gerekli incelemeler yapıldıktan sonra çıkan rapor binanın riskli olduğunu ortaya koyarsa, bu rapor belediyeye ibraz ediliyor. Belediye gerekli incelemeyi tamamlayıp tapuya gönderdikten sonra maliklerin hanesine riskli yapı şerhi konuluyor.
Riskli yapı katılaştıktan sonraki ikinci basamak ise tahliye süreci… Bu süreç de belediyeler tarafından yürütülüyor.
İlçe belediyesi tüm maliklere birincisi 60 günden az, ikincisi 30 günden fazla olmamak üzere iki müddet veriyor. Bu müddetler bittiğinde de elektrik, su ve doğalgazı kesiliyor.
Taşınmazdaki herkes tahliye edilip, binanın can güvenliğini sağlandıktan sonra da yıkım süreci başlıyor.
KAROT NEDİR?
Türkçe bir söz olmayan karot İngilizce bir sözün okunuşudur. İngilizce “carrot” yani havuç sözünden gelen ve Türkiye’de karot olarak yayılan bir sözdür.
Karot tam olarak beton delme sürecine denmektedir. Yani karot=beton delme. İngilizce sözün okunuşu olarak mühlet gelen ve hala karot olarak tabir edilen beton delme uygulamaları günümüzde yaygınlaşmıştır ve birinci kere beton delme gereksinimi olan birisi “karot ne demek” sorusunun karşılığını aramaktadır. Tam mana olarak beton delme olan karot uygulamasını da anladıktan sonra karot makinelerinin de beton delme makinesi olarak anlayacaksınızdır.
KAÇ ÇEŞİT ZELZELE DAYANIKLILIK TESTİ VAR VE KİMLER BAŞVURABİLİYOR?
Yapılabilecek iki sarsıntı dayanıklılık testi var. Birincisi, özel rapor.
‘Binamız güçlü mü değil mi görmek istiyoruz” diye merak edenlere yönelik olan özel rapor, bu raporu düzenlemeye elverişle tüm firmalardan alınabiliyor.
Ancak başvurabilmek için kesinlikle tüm kat maliklerinin ortalarında genel şura yapıp, onay vermesi gerekli. Tek başına bir konut sahibinin müracaat yapıp, karot aldırabileceği bir usul değil.
Çıkan raporun sonucuna nazaran bina yıkılması ya da güçlendirilmesi üzere zorunluluklar da yok. Yani aslında resmiyette bir karşılığı olmayan bu rapor sırf binanın zelzeleye karşı performansını ortaya koyup, fikir veriyor.
Raporun maliyetini de kat malikleri aidat biçiminde ödeyebiliyor.
Bu teste İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) fiyatsız süratli bina taraması çalışmaları örnek olarak veriliyor.
Hızlı Tarama formülü ile 2000 yılı öncesi yapılan binalar ikinci kademe kıymetlendirme sistemleri kullanılarak, mümkün olan en süratli biçimde sarsıntı risk durumu tahlil ediliyor.
Saha yerinde toplanan bu datalar daha sonra akademisyenler ile birlikte hazırlanan bir uygulama ile tahlil edilir ve sarsıntı güvenlik oranı çıkarılıyor ve puana nazaran maliklere binanın mevcut durumuyla ilgili bilgilendirme veriliyor.
Çalışma kapsamında binaya karot testi süreçleri yapılarak rastgele bir numune alımı yapılmadığı, yalnızca rapor verildiği, tahliye sürecinin yapılmadığı belirtilmişti.
RİSKLİ YAPI TESPİT RAPORU NEDİR?
Diğer bir rapor ise, riskli yapı tespit raporu.
Bu rapor ise özel raporun bilakis, binada 100 daire de olsa bir kat malikinin tek başına yaptırabileceği bir test.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan lisanslı firmalara başvurmak isteyen bir mesken sahibi, başka mal sahiplerinin onayına gerek duymadan müracaat yapabiliyor.
Bu raporun fiyatı ise geçen sene 12-13 bin TL’den başlarken, bu yıl prestijiyle 20 bin TL’den başlıyor. Binanın kat sayısına, taban etüdü olup olmamasına bağlı olarak fiyat artıyor.
KAYNAK : Sözcü
