İstanbul’un turistik merkezlerinden Kapalıçarşı’da İstanbul Valiliği, Fatih Belediyesi ve Kapalıçarşı İdare Şurası uyumuyla devam eden onarımda sona gelindi.
Yaklaşık 4 binden fazla dükkanın bulunduğu 562 yıllık tarihi yapıda; altyapı, tesisat, taban ve ana duvarlarda gerçekleştirilen süreçlerin büyük bir kısmı hazır hale getirildi. Onarım yetkilileri, 27 bin metrekarelik tavan ve makul duvarlarda 19.yüzyıla ilişkin gravürler baz alınarak yapılan kalem personelliği süslemelerinin yüzde 95 oranında sona erdiğini belirtti.
Yapıda muhtemel İstanbul sarsıntısına karşı güçlendirme çalışmaları da gerçekleştirildi. Bu kapsamda evvelki onarım süreçlerine ilişkin, orjinal duvar yapısını örten çimento materyaller temizlenerek, yapının bilhassa çatlak bulunan makul noktalarına solüsyonlarla dolgu yapıldığı öğrenildi.
Kapalıçarşı’nın kemer ve duvarları ortasında bulunan destekleyici gergi demirlerinin de alüminyum ve çelik gereçler ile yenilendiği, paslanmaya karşı temizlendiği, gereken noktalara eklemeler yapılarak onarıldığı bildirildi. Fatih Belediyesi Bilim Şurası Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı onarım ve güçlendirme çalışmaları hakkında bilgi verdi.
” YÜZDE 95’İ BİTTİ “
Restorasyon programının birinci kademesinde yapının statik durumunun değerlendirildiğini belirten Sarı, “Bununla ilgili birtakım yerlerde önemli badireler vardı. Onunla ilgili teknik müdahalelerde bulunuldu. Yani yere alüminyum kazıklar çakmak üzere kimi ayrıntılar, uygulamalar yapıldı bu anıt yapıta. Kapalıçarşı biliyorsunuz bugün itibariyle 562 yaşında olan bir eser. Çok önemli sorunlar yaşamış vakit içinde. Zelzeleler görmüş. En son 1894 sarsıntısında Kapalıçarşı önemli bir yıkıma uğruyor. Sonrasında, içinde 50 tane han olan Kapalı Çarşı’nın içi küçültülerek yaklaşık 18-20 hanı içinde barındıran bir Kapalı Çarşı halinde tekrar ihya ediliyor.
En sonunda 80’li yıllarda Kapalıçarşı’nın içi neredeyse 27 bin metrekare tavan yüzeyi sıvanarak tezyinat (süsleme) yapılmış. Bunların tabi elimizdeki dokümanlar doğrultusunda tamamı değiştirildi. 19 yüzyıl fotoğrafları dikkate alınarak tekrar yapıldı. 17 bin metrekare altyapı yani sokak dokusu da Mersin’in Mut ilçesinden çıkarılmış taşlarla yine döşendi ve ihya edilmiş oldu. Tabi bu sırada anıt yapıtta yüzde 95 mertebesinde şu anda bitme basamağında, çok az bir yer kaldı.” dedi.
“DEPREME SAĞLAM DİYEMEYİZ “
“Deprem malum günümüzün konusu; yapıyı sarsıntıya güçlü hale getirebilmek için PTT dediğimiz bölge civarındaki üç sokakta çalışmalar devam etmekte” tabirlerini kullanan Sarı, “Kapalıçarşı’nın tabi tarihi bir kimliği var. Siz bu üzere anıt yapıtları ‘ Yüzde 100 sarsıntıya güçlü hale getirdim’ diyemezsiniz. Yaparsanız birçok mimari yapısını bozmak zorunda kalırsınız. Yani konsolidasyon (sağlamlaştırma) maksatlı ek bir yığın ayrıntı lazım.
Tarihten biliyoruz ki İstanbul zelzelesi İstanbul’un çabucak altında değil, yaklaşık 20-30 kilometre güneyinde Marmara Denizi’nde olacak, bu bizim için bir fırsat, bir talih olabilir. Buranın elimizdeki bilgiler doğrultusunda mümkün İstanbul zelzelesini karşılayacağını kıymetlendiriyoruz. O tarafta müdahaleler yapıldı. Doğal ‘ Yüzde 100 burası kesin zelzeleye sağlamdır ‘, dememiz mümkün değil. O vakit anıt yapıtta çok daha farklı takviyeler yapmamız, mimarisini bozmamız lazımdı. Onu da yapamayacağımız için asgarî müdahaleyle azamî randıman alma formunda bir çalışma yapıldı. Sarsıntı istikametinde bunu söyleyebiliriz. Birtakım sütun bulunan noktalarının yerine baktık. Bilhassa Cevahir Bedesteni’nin etrafındaki caddelerde birtakım tedirginlikler gördük. Onların yerlerine destek gayesiyle müdahale edildi.
Zeminde sıvılaşma vardı, yumuşak bir yer. Bu bölge tabi çok eski bir yerleşim bölgesi, daima dolgu yer. Dolgu yer üzerine yapıldığı için biz o yeri biraz daha sertleştirdik. Yani eski tabirle pekleştirildi, o biçimde müdahaleler yapıldı. Kimi gergi demirlerinin vakit içinde kesildiğini gördük. Bunlar şayet yapıda statiğe müdahale ve tedirginlik yaratmışsa biz o kesilmiş gergi demirlerine de müdahale ettik. Yaratmadığını değerlendirdiğimiz noktalarda hiçbir şey yapmadık” formunda konuştu. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
