Temiz Hava Hakkı Platformu'nun yayınladığı son rapor, Türkiye'deki hava kirliliğinin vahametini bir kez daha gözler önüne serdi. Rapora göre, Türkiye'de hiçbir ilin havası Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) belirlediği standartlara uygun değil. Bu durum, sadece solunum yolu hastalıkları riskini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda bunama (demans) gibi nörolojik rahatsızlıkların da tetikleyicisi olabiliyor.

Hava Kirliliğinin Demansla İlişkisi

Çevre İçin Hekimler Derneği Temiz Hava Hakkı Platformu Temsilcisi ve Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, hava kirliliğinin demans üzerindeki etkilerine dikkat çekti. Yapılan araştırmalar, uzun süre kirli havaya maruz kalmanın beyin fonksiyonlarını olumsuz etkileyebileceğini ve demans riskini artırabileceğini gösteriyor. Özellikle ince partikül madde (PM2.5) olarak bilinen hava kirleticilerinin, beyindeki iltihaplanmayı tetikleyerek nörodejeneratif süreçleri hızlandırabileceği düşünülüyor.

Hava kirliliğinin sağlığa olan olumsuz etkileri saymakla bitmiyor. İşte bazıları:

• KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)
• İnme
• Akciğer kanseri
• Kalp hastalıkları
• Solunum yolu enfeksiyonları
• Demans (Bunama)

Türkiye'nin Hava Kirliliği Karnesi

Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Deniz Gümüşel, raporun "Kara Rapor" olarak nitelendirilmesinin nedenini, hava kirliliğinin ülke ekonomisine olan maliyetiyle açıkladı. Gümüşel'e göre, hava kirliliğinin Türkiye ekonomisine yıllık maliyeti 138 milyar dolar gibi ciddi bir rakama ulaşıyor. Bu maliyet, sadece sağlık harcamalarını değil, aynı zamanda iş gücü kayıplarını ve verimlilik düşüşlerini de içeriyor.

Türkiye'deki hava kirliliğinin temel nedenleri arasında sanayi tesisleri, enerji üretimi, ısınma kaynakları ve trafik yer alıyor. Özellikle büyük şehirlerde, yoğun trafik ve sanayi faaliyetleri hava kirliliğini artırarak halk sağlığını tehdit ediyor. Uzmanlar, hava kirliliğini azaltmak için sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçiş, toplu taşıma kullanımının teşvik edilmesi ve sanayi tesislerinin emisyonlarının kontrol altında tutulması gibi önlemlerin alınması gerektiğini vurguluyor.

Harekete Geçme Zamanı

Hava kirliliğinin bunama riskini artırdığı gerçeği, bu sorunun ne kadar ciddi boyutlara ulaştığını bir kez daha gösteriyor. Sağlığımızı korumak ve gelecek nesillere temiz bir çevre bırakmak için hava kirliliğiyle mücadele etmek hepimizin sorumluluğunda. Bireysel olarak alabileceğimiz önlemlerin yanı sıra, yetkililerin de daha sıkı politikalar uygulaması ve hava kirliliğini azaltmaya yönelik adımlar atması gerekiyor. Unutmayalım, temiz hava sağlıklı bir yaşamın temelidir.