[ad_1]
Erzincan’ın İliç ilçesindeki altın madeni alanında kayan toprağın altında kalan 9 emekçi ile ilgili başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınıp, çıkarıldıkları mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderilen 6 kişinin sözleri ortaya çıktı.
Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından görevlendirilen 4 savcının sürdürdüğü soruşturmada bugüne kadar 9 kişi gözaltına alındı. Bu bireylerden 6’sı “taksirle vefatı ve yaralanmaya neden olmak” kabahatinden tutuklanırken, ortalarında şirketin Türkiye müdürü C.D. ile A.R.K. ve M.T.A., isimli denetim ve yurt dışı yasağıyla özgür bırakıldı.
Soruşturma çok istikametli devam ederken, tutuklanan Murat Bayraktar, Şenol Demir, Soysal Doğan, Abdulkadir Cansız, Hüseyin Üstündağ ve Kanada asıllı Jain Ronald Guille’nin sözleri ortaya çıktı.
“KENAN ÖZ ‘YIĞIN LİÇ BÖLGESİNDE ÇATLAKLAR’ VAR DEDİ”
Savcılıktaki sözünde sabah saatlerinde çatlakların fotoğraflarının geldiğini belirten oksit kırıcı mühendisi olarak misyon yapan Şenol Demir, tabirinde şunları söyledi;
“Yanımdaki arkadaşımla bir arada yığma liç bölgesine çıktık. Buradan online toplantıya katıldık. Toplantıda iş güvenliği manasında eza olup olmadığı soruldu. Yığın liç kıdemli süpervisörü Kenan Öz ‘Yığın liç bölgesinde çatlaklar’ var diyerek bakılmasını söyledi. Daha sonra toplantı sonlandırıldı. Murat Bayraktar yığın liç bölgesine geldi. Jeofizik Departmanına iş sıhhati ve güvenliği sorumlu işçisine çatlaklar ile ilgili bilgi verilerek alana gelmesi istendi. Toplu bir formda çatlaklar incelendi. Bu sırada ben yığın liç alanından ayrılarak ofisler bölgesine geçtim. Ofis bölgesinde ben Anagold Güvenlik Müdürü Hakan Şahin, finans departmanından Serkan Köse ve Mehmet Sarıtaş ile birlikte Anagold’un ay başından planladığı denetleme üzere yığın liç bölgesine gittik. Denetlemenin yarısında Kaan Murat Akpolat ve grubu ile karşılaştık. Kaan Murat bizlere hitaben sahayı boşaltıyoruz. Bana da ayrıyeten ‘bilgilendirme maili atar mısın’ dedi. İdari ofisler bölgesine giderek maili hazırladım ve ‘ikinci bir bildirime kadar yığın liç bölgesine girişler kapatılmıştır’ diyerek maili hatırladığım kadarıyla iş güvenliği kümesine, bakım kümesine, sülfit operasyon, oksit operasyon, İliç white kümelerine 10.50’de gönderdim. Rutin işlerime geri döndüm. 14.28’de ofisteydim, zelzele olduğunu düşünerek dışarı çıktım. Dışarı çıktığımda da yığın liçin kaymış yıkılmış olduğunu gördüm. Çabucak apar topar olayın olduğu yığın liç kırıcı bölgesine gittim. Gitmemdeki hedef çalışanları yahut yardıma muhtaç olan varsa yardım etmekti. Yığın liç bölgesine giden yolda yolun çatallaşan kısmında güvenlikler tarafından durduruldum. Burada işçileri tek tek aradım. 8 şahsa ulaşamadım.”
“OLAYIN OLDUĞU GÜN ÖNCESİNE KADAR ÖNLEM ALINMADI”
Bahse husus iş kazası hakkında tıpkı gün saat 10.50’de Anagold işçilerine talep üzerine mail yolu ile bildirdim yaptığını belirten Şenol Demir, tabirine şöyle devam etti;
“Konuyu daha evvelce bilmiyordum. Tıpkı günün sabahı Whatsapp kümesinden gelen bildiri ile öğrendim. Güvenlik önlemi almak benim misyonum değildir. Fakat her ihtimale karşı bildirilmesi istenen girişlerin kapatılması konusunu mail yolu bildirdim. Bununla ilgili olayın olduğu gün öncesine kadar önlem alınmadı. Bununla ilgili bilgimiz yoktu. Yarılma/ çatlama durumu kelam konusu değildi. Ben en son yığın liç bölgesine 11.02.2024 Pazartesi günü öğlenden sonra gitmiştim. Yığın liç bölgesinde sorun yoktu. Ben kabahatin yığın liçin dizayn, yani yığını yapan şirkette olduğunu düşünüyorum. Maden içerisinde bulunan yığın liç bölgesinin faz/ alan genişletmesi için yapılan patlatmalarda tesirli olabileceğini düşünüyorum. 13.02.2024 günü Anagold Maden alanında patlama yapıldı. Her gün saat 12.00 ile 12.30 ortasında patlatma yapılmaktadır. Lakin olayın olduğu 13.02.2024 günü patlatma, olayın olduğu yere 500 metrelik alandan daha uzaktır. Maden alanı boşaltılmadı, bilgim yoktur. Boşaltılması yetkisi de bende yoktur. Kimse bu türlü bir şey olmasını istemez. Üzerime atılı suçlamaları kabul etmiyorum.”
“HAREKETLENMEYE BAŞLADIĞINI FARK ETTİM, KOŞARAK UZAKLAŞTIM”
Facianın meydana geldiği gün yapılması gereken işleri ve misyonlarını yaptıklarını söyleyen Soysal Doğan ise sözünde şunları söyledi:
“Yığın liç alanında bulunan kendi konteynerlerimize gittim. Günlük rutin olan saha denetimlerimizi yaptım. Alanda çalışan İshak Demir, İsa Taşdelen ve yığın liç grup başkanlarından Kenan Öz beni cep telefonundan aradı ve ‘sahada çatlak olduğunu araç ile beni alacağını’ söyledi. Saat 08.20 sıralarında, Kenan Öz ile birlikte olayın meydana geldiği alana çıktık. Mühendisimiz Kaan Murat Akpolat, Murat Bayraktar, İSG Mühendisi Gizem Gazcı, Etraf Mühendisi Can Serdar Hastürk, Jeoloji Mühendisi Ali İstek Kalender de olaya husus alana saat 09.00 sıralarında geldiler. İncelemeleri sonrası alanda bulunan YESTİ firması ve Mürekkepçiler firması alandan çıkarıldı, çalışması durduruldu. Arkadaşlarımla lift 20 noktasına denetim için görevlendirdim, kendim de yalnız olarak lift 33 bölgesine gittim, aramızdaki uzaklık yaklaşık 30 metredir. Çatlakları denetim ederken alanın hareketlenmeye başladığını fark ettim ve alandan koşarak uzaklaştım. Alan eksiksiz kaymaya başladı, kendim inançlı bir alana gittim. Kendi konteylerimize baktığımda hiçbir şey göremedim ve derhal güvenlik ünitemizi aradım.”
“DOĞU BÖLGESİNDE 2 RADAR VE 2 ROBOTİK MAKİNE EKSİKTİ”
Şirkette Oksitproses Müdürü olarak misyon yapan Hüseyin Üstündağ, tabirinde şunları kaydetti;
“Anagold Maden şirketinde Okitproses Müdürü olarak yaklaşık 5 aydır vazife yapıyorum. Tıpkı vakitte 15 yıldır maden mühendisiyim. Liç bölgesindeki projelendirme yurt dışı kaynaklı firma olan GRE isimli şirkete aitti. Bu şirket projelendirmeyi yaptı ve bizim şirket bünyesindeki proje ofisine uygulaması bırakıldı. Şirket bünyesindeki projeye nazaran 36 kata kadar yükleme yapılmasında bir ıstırap yoktu. Biz daha 33’üncü kattaydık. Ben liç bölgesinde kırılmış materyalin serilmesi ve sulama işlerini yapıyorum. Benim altımda başmühendis Murat Bayraktar çalışmaktadır. Ben olmadığım vakit vekil olarak yerime Murat Bayraktar bakıyordu. Olayın meydana geldiği liç 2010 yılından itibaren yapılmaya başlanan liçti. Bu bölgedeki ana yönlendirmeyi Anagold’un mühendisleri yapmaktadır. Lakin bölgede çalışanlar taşeron firmanın emekçileri olabilmektedir. Radar işletme kısmı her pazartesi raporlarını bizle paylaşırdı. Bu kısmın amiri Mehmet Türk’tür. Fakat radara bakan kişi Ali İstek Kalender’dir. Liç projesine gerek kaplanılan alan gerekse de yükseklik olarak uyulmuştur. Fazla yükleme yapılmamıştır. Doğu bölgesinde 2 radar ve 2 robotik makine eksikti. Bunun için açık sürece ünitesi bütçesinde yer ayrıldı. Lakin olay olduğu tarihte bu bölgede şimdi aygıtlar alınmamıştı. Serme sürecinde serilen toprak içerisine çimento ve kireç eklenmektedir. Bunun azaltılması veyahut çoğaltılması tahlile gönderdiğimiz şirket içerisindeki teknik ünite ve dışında tahlili yapan firmaya aitti. Oradan gelen talimatlar doğrultusunda ölçüsü azaltma yahut çoğaltma yapabiliyorduk. Biz kendi bünyemizde bunun kararını veren kişi değildik. Bu olayın olduğu gün İstanbul’a araç almak için gitmiştim. Olay olduktan sonra duyar duymaz süratli bir halde olay yerine intikal ettim. Vazifeye başladığım birinci periyotta liç bölgesinde bir açılma olmuştu fakat bu radarla tespit edilmeyecek kadar az bir alandı. Burayı çakılla jeoteknik ünitenin verdiği bilgi doğrultusunda kapattık. Rastgele bir külfet olmadı.”
“ALAN GENİŞLEMESİ İÇİN PATLATMA YAPILIYORDU”
Oksit kısmı başmühendisi Murat Bayraktar, “Ben oksit kısmı başmühendisi olarak vazife yapıyorum. 2023 yılında liç bölgesindeki misyonuma başladım. Onun öncesinde Anagold şirketinde 2010 yılında kırıcı ve yığın liçi kısmında süpervisor olarak başladım. Ben 2010 yılından bu yana kırma eleme ve yığın liçini döküm işinde çalışıyorum. Borulama farklı bir üniteye aitti. Borulama işi oksit kısmı içerisinde farklı bir üniteydi. Liç bölgesi benim vazifeye başladığım devirde oluşmaya başlıyordu. 2020 yılından 2020 yılına kadar maden mühendisi olan şirket müdürlerimizce nereye ne ölçüde dökeceğimiz söyleniyordu. Bu devirde ayrıyeten dışardan takviye de alıyorduk. Lakin 2020 yılından itibaren GRS şirketiyle danışmanlık konusunda anlaşıldı. O tarihten itibaren nereye ne dökeceğimizi bu şirket çiziyordu. Bizim Anagold ünitesi içindeki proje ünitesi bu şirketle birlikte yığın liç işinde bizi yönlendiriyordu. Oradan gelen talimatlar doğrultusunda nereye ne kadar dökeceğimizi dizayna uygun belirliyorduk. Liç bölgesinde mebran işini Yesti firması yapmakta, inşaat işlerini ise Çiftay şirketi yapmaktadır. Çiftay şirketi kamyonla gereç taşınması, delme patlatma işlerini yapmaktadır. O gün de 12.00 üzere patlama yapıldı. Mürekkepçi isimli firma da tıpkı Çiftay üzere inşaat ve kaba hafriyat işlerini liç bölgesinde yapmaktadır. Lakin projeye uygun yönlendirmeyi Anagold şirketi proje ünitesi yapmaktadır. Her basamak 8 metreden oluşturulmakta projeye nazaran 36’ncı basamağa kadar çıkma yetkimiz vardı. Biz 33’üncü basamaktayken bu olay meydana geldi. Liç içerisine katılacak çimento 16, kireç 2-4 kilogram ortasında değişmektedir. Kireci PH için kullanmaktayız. Çimentoyu ise bağlayıcılık özelliği nedeniyle kullanmaktayız. Son vakitlerde ton başına 16 kilogram halinde karışım yapardık. Karışımı denetleyen kişi kırıcı mühendisimiz Şenol Demir’dir. Bu karışım yapılarak büyütme yapılır. Döktüğümüz liç, topak topak hale getirilir birebir vakitte bu dökülen gereç teste sarfiyat. Rastgele bir eksiklik olduğunda çimento ve su karışımıyla bu eksiklik giderilir. Olayın meydana geldiği gün saat 08.30’da iş güvenliğiyle ilgili rutin yaptığımız toplantıyı yapmak üzere toplandık. Yığın için kıdemli süpervisorumuz Kenan Öz bize çatlaklar olduğunu söyledi. Ben direkt toplantıyı bırakarak alana çıktım. Çıkmadan evvel de Abdulkadir Cansız Bey’e husus hakkında bilgi verdim. Ben çıktığımda üstte Kenan Öz, Ramazan Çimen, Kaan Murat Akpolat ve Yesti firmasının çalışanları yaklaşık 25 kişi ve Mürekkepçi firması çalışanlarından bir kısım çalışan vardı. Tekrar proje departmanından İsak Aslan vardı. Biz alanda evvel çatlakların olduğu yeri gezdik. Çatlaklar çizgi hat uzunluğu halindeydi. Güneybatıdan kuzeydoğuya süreklilik arz ediyordu. Jeoteknik Berkay Mısır ile görüşme yaptık. Kendisi 70 milim kayma olduğunu söyledi. Bu kayma ölçüsü tehlikeli bir ölçüdür. Bütün çalışanların alanı terk etmesi için hızlı bir biçimde bağırarak ikazda bulundum. Ellerinde ne gereç varsa bırakıp çıkmalarını söyledim. Onlar alanı terk edene kadar ben alanı terk etmedim. Biz alanı büsbütün boşalttık. Saat 10.00’da toplantıya katılmak için oradan ayrıldım. 10.30’da liç bölgesine gittik yolların hepsini kapattırdım. Sonra liç bölgesine gittik. Biz gidene kadar solüsyon devam ediyordu. Masraf gitmez tüm yolları kapattık, çalışmayı bitirdik. Alanı büsbütün boşalttık. Lakin şirket bünyesinde çalışan üst seviye yönetici olduğunu düşündüğüm 3 yabancı şahıs vardı. Bu şahıslar liç alanını görmek istiyorlardı. Bizim dubalarla yolu kapattığımız görünce Soysal Beyefendi, mahzur olmaya çalışıyordu. Kaan Murat Akpolat’ı arıyor. Kaan Murat Beyefendi müsaade verince 3 otomobille liç bölgesine giriyorlar. O otomobilin birisinde Adnan Keklik, ikisinde Elif Hanım ile Kaan Murat Beyefendi, üçüncü araçta ise 3 yabancı şahıs bulunuyormuş. Muhakkak bu bireylerin alana girmesinde bilgim olmamıştır. 3 yabancı şahıs, Elif Hanım ve Kaan Murat Beyefendi liç bölgesinin üst kısmına çıkıyorlar. Fakat Adnan Keklik alt orta kısımdan geri dönüyor. 14.28’de tam dönerken olay meydana geliyor. Kenan Öz ve Ramazan Çimen de farklı otomobille tekrar onlarla bölgeye girmişler. Benim bunlardan haberim yok. Bu alanın yıkılmasına sebep olarak birinci aklıma gelen sebep dizaynında bir sorun olmuş olabilir. Ben projelendirmede meşakkat olduğunu düşünüyorum. Ayrıyeten patlamanın da bu olayı tetiklemiş olabileceğini düşünüyorum. Zira hibliç alanının genişletilmesi için de hibliçin art tarafından patlamalar yapılıyordu. Bunun da bu olaya sebep olabileceğini düşünüyorum” dedi.
“EN BÜYÜK ÇATLAK 6 SANTİM BÜYÜKLÜĞÜNDEYDİ”
Mahkemede tercüman eşliğinde tabir veren Kanadalı Jain Ronald Gulle, “Ben Kanada vatandaşıyım. Maden alanında yapılan süreçlerin gözlemlenmesi ve raporlanmasından sorumluyum. Madenden asıl sorumlu kişi operasyon yöneticisi olarak vazife yapan Kenan Özdemir olmadığı için Abdullah Cansız’dır. Oksidasyon kısım sorumlusu ise Murat Bayraktar’dır. Benim misyonum maden alanını gözlemleyerek şirket merkezindeki ülke müdürüne raporlama yapmaktır. Murat Bayraktar’dan aldığım bilgileri şirket merkezindeki ülke sorumlusuna aktarmaktayım. 18 yıldır şirkette çalışmaktayım. Liç bölgesinde benim rastgele bir vazifem yok. Ben olay günü liç bölgesine Murat Bayraktar ile giden kişilerdenim. Oradaki çatlakları gördük akabinde bunu da bildirmek için Anagold madendeki odama gittim. Amerika’daki merkeze bu durumu saat 11.00’de bildirdim. Saat farkından ötürü gece 02.00 olması nedeniyle tarafıma rastgele bir dönüş yapılmadı. Bana 2022 yılı Ağustos ayında 8 metre olması gereken yüksekliğin geçildiği bildirildi. Ben başlamadan evvel kelam konusu raporlama yapılmıştı. Hatta gereken düzeye indirilmesi için rapor düzenlenmişti. Projeye uygun hale gelmesini raporladım. Esasen liç bölgesinde nizamlı olarak firmalar kontrol yapıyordu. Olay günü alana çıktığımda küçük çatlaklar gördük. En büyük çatlak 6 santim büyüklüğündeydi. Daha âlâ görebilmek için yüksek bir noktaya çıktık. Solüsyon verilmeye devam ediliyordu. Tehlike anlaşıldığından solüsyonun farklı noktalara aktarılmasını söyledim. Üzerime atılı suçlamayı kabul etmiyorum. Ayrıyeten kalp rahatsızlığım var. Kalp krizine sebep olan Angina isimli hastalığım var. İlaç kullanıyorum. Kanada hastanesinden alınmış evraklarım var. Tutuklanma talebimi reddediyorum. Rastgele bir kusurum olmadığı için isimli denetim uygulamasını da kabul etmiyorum. Lakin mahkeme aksi kanaatte ise isimli denetim kararlarının uygulanmasını talep ediyorum” diye konuştu.
“LİÇ BÖLGESİNİN GENİŞLEMESİ İÇİN YAPILAN PATLAMALARA AİT BİLGİM YOKTUR”
Mahkemede, 2018 Haziran ayından beri Anagold Çöpler Madeninde Bakım Müdürü olarak vazife yaptığını anlatan Abdulkadir Cansız, “Çalışma alanım oksit ve tesis ekipmanlarının bulunduğu yer. ADR ve kural kısımlarıyla bir de sülfit tesisinin bakımlarını yapan şahısım. Liç bölgesinde benim rastgele bir misyonum bulunmamaktadır. Ben 5 Şubat’tan itibaren sonlu halde bakıyordum. Operasyonlar direktördeydi. Oksit kısmı liç kısmı kırma kısmı hepsi ona bağlıydı. O olmadığı için toplantılarına ben vekalet ediyordum. Olay sabahı oksitten sorumlu başmühendis olan birebir vakitte da liçten sorumlu olan bana gelerek çatlaklar konusunda bilgi verdi. Ben de saat 10.00 toplantısında bunun aktarılması için söyledim. Bu toplantıya o da katılıyordu. Ona aktarmasını söyledim. Bütün operasyonlar ve iş güvenliği üniteleri ona bağlıydı. Olay günü liç bölgesine gitmedim. Teknik bir bilgim olmadığı için katılmadım. Davet de edilmedim. Benim altımda elektrik sistemleri başmühendisi mekanik bakım başmühendisi, bakım planlama ve güvenlik başmühendisi bir de proses başmühendisi vardı. Benim birimimde toprak altında kalan rastgele bir kimse yoktu. Taşeronlarımızdan da yoktur. Liçe verilen solüsyon borulardan öbür bir kişi sorumludur. Fakat ne kadar solüsyon verileceğini bildiğim kadarıyla mühendisler hesaplıyordu. Liç bölgesinin genişlemesi için yapılan patlamalara ait bilgim yoktur. Ben teknik olarak liç bölgesinin rastgele bir kısmından aktivitesinden sorumlu değilim. O bahislerde teknik bilgim de bulunmamaktadır. Bu soruşturmada olmam ise sanıyorum vekil olmam nedeniyledir. Benim İngilizcemin âlâ olması ve daha düzgün bağlantı kurabileceğim sebebiyle vekaleten yerine bakmam söylendi. Aslında benim onunla çalıştığı üniteyle ilgili çok bilgim yok. Ben ona yardımcı olma niyetiyle yerine bakıyordum. Liç bölgesinin fizibilitesinde asıl vazifeli ünite proje ünitesidir. Benim uzmanlık alanım elektrik mühendisliğidir. Benim bu alanla ilgili rastgele bir vazifem yoktu. Benim rastgele bir risk durumda yığın liçinde bir vazifem yoktu. Ayrıyeten radarla ilgili bir olaydan bahsedilmiş. Benim radarla ilgili de bir vazifem yoktur. Tutuklama talebinin reddiyle tutuksuz yargılanmayı talep ederim” dedi.
[ad_2]
