Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Erdoğan’ın açıklamalarını NTV ismine ziyareti takip eden Buse Yıldırım aktardı.
Pazar günü Rusya Devlet Lideri Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiniz. Orada Suriye başlığı ismi altında Soçi Mutabakatını hatırlattınız. Sonrasında Putin’in Ortadoğu Temsilcisi, Türkiye ile görüşmeler devam edecek dedi ve “Bir kara operasyonu yapılmaması istikametinde ikna çalışmalarımızı sürdüreceğiz” tabirini kullandı. Siz de Ankara’dan buraya gelmeden önce dediniz ki “Birlikte karar ve uygulama noktasında takviye istedik.” Artık bu kapsamda sanki ortak bir operasyon yahut ortak bir çalışma sistemi mı kelam konusu olacak? Nedir bu birlikte karar ve uygulama?
Burada her ikisi de hatta şu anda tahminen gündemde olmayan lakin daha sonra gelişmelerle gündeme gelebilecek birçok başlık kelam konusu. Fakat dikkat ederseniz bir şeyi daha açıkladım. O da şu; biz şu an prestijiyle Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz. Bunun için de evvel istihbarat örgütlerimiz bir ortaya gelsin, akabinde savunma bakanlarımız bir ortaya gelsin, daha sonra dışişleri bakanlarımız bir ortaya gelsin. Onların yaptığı görüşmelerden sonra da biz önderler olarak bir ortaya gelelim. Bunu da Sayın Putin’e teklif ettim. O da buna olumlu baktı. Böylelikle bir dizi görüşmeler zincirini başlatmış olacağız. Hızla adım atılması gereken bir öteki bahis daha var. O da nedir? Terör örgütleri Suriye’de, bilhassa Suriye’nin kuzeyinde rahat durmuyorlar. Vakit zaman ülkemizi oradan tehdit, tahrik ediyorlar, her şeyi yapıyorlar. Bizim de Soçi Mutabakatı olsun, Astana olsun buralarda verilmiş kararımız var. Nedir bu karar? Hududumuzdan 30 kilometre güneyde biz rahatsız edildiğimiz vakit bu bizim güvenlik koridorumuzdur. Bu güvenlik koridorunda biz her türlü adımı atarız. Bu yeni bir şey değil Astana’da da gündemde olan bir şeydi. Daha sonra Soçi’de de görüştük, konuştuk. Yapılan iş bu. Kaldı ki bizim Suriye’de Rusya’yla olan uyumumuz da yeni değil. Suriye’de bir de koalisyon güçleri olayı var. Bu koalisyon güçlerinin içinde kim var? Başta Amerika var. Yanında Fransa’sı, Almanya’sı, İngiltere’si var. Bütün bunların olduğu bir coğrafyada biz ülkemizin güvenliği için önlemlerimizi alıyoruz. Lakin hepsinden de öte Suriye’de bir kere terör örgütünün besleyicileri var. Artık bu terör örgütü en büyük takviyeleri nereden alıyor? Koalisyon güçlerinden alıyor. Nereden alıyor? Petrol kuyularından alıyor. Bu petrol kuyuları şu anda koalisyon güçlerinin de tıpkı vakitte garantisinde. Nereye satıyorlar? Rejime satıyorlar. Kim satıyor? Terör örgütü satıyor. Biz doğal bugüne kadar daima sabrettik. Lakin artık sabır bitti. Artık onların, o rafinerileri, petrol kuyuları vesaire, bunlara yönelik de her türlü adımı attık, atıyoruz. Bu da natürel terör örgütlerinin çok büyük bir şaşkınlığın içerisine girmesine neden oldu. Bundan sonraki süreçte de olacak. Lakin bilhassa başta Amerika olmak üzere diyoruz ki şayet sizler hala binlerce tır silah, mühimmat, araç, gereç bunları bu terör örgütlerine vermeye devam edecek olursanız biz de her vakit söylediğimiz üzere kendi göbeğimizi kendimiz keseriz.
Suriye, Rusya bir ortada bir adım atalım istiyoruz dediniz. Elbette bunun zamanlaması kıymetli olacaktır. Ek olarak şunu da sormak istiyorum. Amerika Birleşik Devletleri eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Amerika Birleşik Devletleri’nin Esad’la görüşmeye olumlu bakmadığı istikametinde bir açıklama yaptı. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Siz demek ki hala Cumhurbaşkanınızı tanıyamadınız. Ben kiminle, ne vakit, nasıl görüşeceğimi birilerinden müsaade alarak yapmam. Ben Mısır Cumhurbaşkanıyla Katar’da bir görüşme yaptım. Kimseden müsaade almadım. Suriye konusunda atacağımız adımlarda belirleyici konu da ulusal çıkarlarımız olacaktır. Suriye’de inançlı bölgeden tutun, terör örgütüne karşı alacağımız önlemler içerisinde bu da bizim atacağımız adımlardan bir adedidir.
AB Dış Münasebetler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyesi ülkeler üzere Rusya’ya karşı yaptırımlara uyması tarafında konuştu. Nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir de ek soru olarak Avrupa Birliği’ndeki önderler ortasında, muhataplarınız ortasında Rusya-Ukrayna siyaseti konusunda kendi siyasetinize nispetle en yakın hangi başkanı buluyorsunuz?
Borrell’i muhatap olarak almıyorum. O, olsa olsa Mevlüt Bey’in muhatabı olabilir. Yaptığı açıklama hiç şık değil. Yani bir kere bizim Rusya’yla bağlarımızı Borrell tayin, tanzim edemez. O bu bahislerde bu türlü bir karar verecek ne kalitededir ne kapasitededir. Çok nahoş bir açıklama. Sen nasıl olur da kalkarsın bizim Rusya’yla bağlantılarımızı yaptırımlar içerisinde değerlendirirsin. Yani Avrupa’nın şu anda çektiği tahılın yüzde 44’ü nereden geliyor? Karadeniz’den geliyor. Bunun ortacısı kim? Türkiye. Bunun için bir teşekkür etti mi? Yok. Bütün Avrupa başkanları teşekkür ediyor, sen kalkıp bu türlü bir açıklamayı yapıyorsun. Kaldı ki artık Rusya’yla ilgili de tıpkı vakitte gübre konusu, amonyak konusu gündeme gelecek. Bir de Sayın Putin’in çok enteresan bir jesti var. O da nedir? “Ben göndereceğim tahılı bilabedel göndereceğim” diyor. “Biz de bunu sizden aldıktan sonra bilabedel değirmenlerimizde öğütüp ondan sonra az gelişmiş ülkelere gönderelim.” dedik. Natürel Sayın Putin’e bizim verdiğimiz bu karşılık da onu çok keyifli etti. Zira yüzde 44-46 Avrupa, yüzde 14 Afrika’ya gidiyor. Biz bu teklifle bir arada çıkınca demek ki herhalde Borrell’in burada oyunu, planı bozuldu. O da bu türlü bir açıklama yapmak zorunda kaldı.
Almanya’da darbe teşebbüsü kuşkusuyla bir küme insan tutuklandı. Terör örgütü nitelemesi yaptılar ve darbe teşebbüsü soruşturması açıldı. Ama Türkiye’de olanlarla kıyaslanacak bir durum orada gözükmüyor şu anda. Bunu yapan bir ülke tıpkı vakitte hem terör örgütünü PKK’yı hem de darbeci terör örgütü FETÖ’yü tıpkı anda ülkesinde barındırıyor. Bu haberi duyduğunuzda ne hissettiniz? Almanya biraz Türkiye ile empati yapar diye düşündünüz mü, beklentiniz var mı?
Alman makamlarının darbe hazırlığındaki bireylere karşı aldıkları tedbirleri gerçek buluyoruz. Sürecin hukuk devleti unsurları ışığında tüm boyutlarıyla aydınlatılması kıymetlidir. Darbe planlarına karşı Almanya’da oluşan hissiyatı en âlâ anlayacak olan benim halkım, benim ülkemdir. Lakin maalesef, dostumuz ve müttefikimiz Almanya’dan birebir duygudaşlığı ve anlayışı gördüğümüzü söylemem mümkün değildir. Biz on yıllardır Almanya’nın Türkiye’yle empati yapması gerektiğini daima savunduk. Lakin son devirlerde nedense gariplikler olmaya başladı. Şu anda terör örgütünün Avrupa’daki en kıymetli sığınak yeri Almanya’dır. Şu anda PKK/YPG/PYD bunlar nerede? Orada. FETÖ nerede? Orada. Bunları istiyoruz, bunları vermek üzere bir kederleri de yok. Artık alışılmış geldi terör bunların da kapısını çaldı. Yani biz bir Solingen faciasını unutamayız. Bir de o malum NSU cinayetini unutamayız. Biz Merkel’le kaç defa konuşmuşuzdur. “Yaptık yapıyoruz, çözdük çözüyoruz” dedi. Bu hala devam edip gidiyor. Bir de alışılmış bilhassa oradaki bizim vatandaşlarımız ne eğitimde ne öğretimde maalesef o beklenen hak ve özgürlükler noktasında olmadığı üzere, bizim oradaki sivil toplum kuruluşlarına da çok önemli cezalar yağdırıyorlar. Bunları da daima söyledik kendilerine. Dediler ki “Endişe etmeyin çözeceğiz, merak etmeyin.” Ancak hiçbir şeyin çözüldüğü filan yok. Şu anda Almanya’da bizim etraflıca ele aldığımız vakit ikili vatandaş, tek vatandaş olmak üzere 3 milyonun üzerinde vatandaşımız var. Bu beşerler 1960’lı yıllarda oraya gittiler, orada çok önemli çabalar verdiler. Badirelerle başlayan bir süreçten sonra orada artık üçüncü nesil meydana geldi. Bu üçüncü jenerasyon orada artık yer yurt sahibi olduğu üzere, esnafa bakıyorsunuz çok önemli manada iş sahibi olan ve toplamda 100 binlerce Alman’ı kendi iş yerlerinde çalıştıran Türkler var. Bütün bunlar ortadayken, biz Almanya’yla çok daha hoş günleri hazırlayalım derken maalesef bunu başaramadılar. Şu anda Sayın Scholz’la da bunları daima görüştük, görüşüyoruz. Doğal ikili görüşmelerimizde Scholz’dan ben doğrusu mutluyum. Yani anlaşılmayacak bir insan değil. Bu hususta da münasebetlerimiz pek yeterli. Ama daha kararlı bir çıkış ve kararlı adımlar bekliyoruz ki Türkiye’nin Almanya’ya, Almanya’nın Türkiye’ye muhtaçlığı olduğuna inanıyorum. Hele hele savunma sanayiinde bizim Almanya’yla attığımız ve atacağımız birçok adım var. Lakin bu adımlarda maalesef ön kesenler var. Bu ön kesme noktasında bu işin önü maalesef açılmıyor. Şayet bunlar açılsa Türkiye-Almanya ortasındaki ticaret hacmi inanıyorum ki şu andaki sayının çok çok fevkinde olacaktır.
Çocuk istismarı mazeretiyle CHP’nin 28 Şubat’ı hatırlatan bir tutum içerisinde olduğunu görüyoruz. Muhafazakar kısmı rencide eden, hatta tehdit eden bir lisan kullanıyorlar. Tıpkı vakitte 6’lı masada 28 Şubat’ın savunucuları ile mağdurları oturuyorlar. Bu, onlar ortasındaki makası da açıyor. Siz CHP’nin bu tavrını nasıl değerlendiriyorsunuz? Bunun için 28 Şubat zihniyetinin bir kalıntısıdır ya da oylarına talip oldukları muhafazakâr kesite karşı yaptıkları takiyenin bir göstergesidir denilebilir mi?
Her şeyden evvel bir yavrumuzun 6 yaşındayken yaşadığı argüman edilen olayda bu yavruyu korumak yahut bu yavrunun hukukunu savunmak manasında CHP’nin önemli manada bir adım attığını mı düşünüyorsunuz? Bu CHP’ye şunu söylemek lazım; sen 10, 11, 12, 13, 14 yaşında kızları dağa kaçırılan Diyarbakır Annelerini bugüne kadar hiç savundun mu? O gözü yaşlı anneleri bugüne kadar hiç gidip ziyaret ettin mi? Bu dağdaki, bu Kandil’deki teröristlerin, bu yavruları silahlandırdığını, onlara taciz tecavüz ettiklerini bildiğin halde, bu istikamette attığın bir adım var mı? Şu anda onların ardında olan, onlarla bir arada olan PKK’nın parlamentodaki uzantılarıyla sen şu anda seçim hazırlığı yapıyorsun. Onlar 6’lı masada değil ancak 6’lı masanın dışından sana aslında şu anda istikamet veriyorlar. Sen de onlarla bir arada dirsek teması içerisindesin, zihinsel temas içerisindesin. Ve seçime de onlarla bir arada hazırlanıyorsun. Onun bir kere bu biçim bir sabiyi savunma noktasındaki olayı istismardan diğer bir şey değildir. Bu bahiste samimi değildir, bu bahiste dürüst değildir. Bunun Adalet Bakanlığının kapısına giderek yaptığı büsbütün gösteridir. Hayatı gösteri. Evvel sen şu dağa kaçırılmış yüzlerce kızın hesabını ver. Onların gerisinde duranlarla birlikte dirsek temasında olma, zihinsel temasta olma. Evvel bunu çöz, bunu hallet. Onun için CHP’nin bu noktada rastgele bir samimiyeti yoktur. 6’lı masada bu gördüğünüz şahısların de maalesef ondan farkı yoktur.
Sizin yaptıklarınızı çok kısa özetleyerek, bundan sonraki hareket planını sormak istiyorum. Aile mahkemelerinin kuruluşu 2003. Tıpkı yıl içinde iş kanununda bayan lehine yapılan düzenlemeler de çıkıyor. 2004’te bayan sığınma meskenlerinin sayısını artırılmasında belediyelere yetki veren yasa çıkıyor. 2005’te tekrar cinsel kabahatlere verilen cezaları ağırlaştıran kanunların altında sizin imzanız var. Bayanın vücut ve ruh sıhhatini bir bütün olarak kabul edip, buna yönelik istismarı önleyen maddelerin altında sizin imzanız var. Çocuğa yönelik cinsel cürümlerin cezalarını ağırlaştıran kanunların altında sizin imzanız var. Bunların hepsi sizin iktidarınız periyodunda oldu. Cinsel hücum cürümlerinin kapsamını genişleten, bunun için de çocukların ahlak, güvenlik ve sıhhatlerini tehlikeye sokan durumlarda ana, babaya ceza getiren yasa da yeniden sizin hükümetiniz ve iktidarınızda çıkan yasalar. Aile hukukundan doğan bakım, eğitim yahut dayanak olma yükümlülüklerini yerine getirmeme durumunda ebeveyni cezalandıran yasalar da tekrar o denli. Reşit olmayan bireyle cinsel bağda bulunmanın kabahat olarak tanımlanması da o denli. Çocuklara cinsel atağın kapsamının genişletilmesi de o denli. Yani bütün bunlara baktığımızda 20 yıllık iktidarınız periyodunda çocuklara yönelik cinsel cürümleri engellemek üzere birinci kez çıkan yasalar olduğu üzere, cezaları ağırlaştıran en az 30-40 hususla karşılaşıyoruz. Yani 20 yıl sizin bununla gayret ettiğiniz bir periyot. Artık bir çocuğun 6 yaşında yaşadığı sav edilen olay hepimizin vicdanını sızlattı. Sizin de çocuklara hassasiyetinizi ve bu mevzuda odunsuz olduğunuzu biliyoruz. Yeni bir hareket planı ortaya konabilir mi bu cürümlere yönelik daha caydırıcı cezalar konusunda? Devlet yasal seviyede elinden geleni yapmış bu hususta ancak bunu bir adım daha ileriye götürmek için bir aksiyon planı çalışmanız var mı çocukları muhafaza noktasında?
Tabii bu planların, atılacak adımların hiçbir vakit sonu yoktur. Bu mevzuda alınacak önlemlerle ilgili geldiğimizden bu yana kararlılığımızı daima sürdürürdük, sürdürüyoruz. Hiçbir vakit “Bizden evvel birtakım müeyyideler konmuş, şu anda biz ne yapıyoruz” demedik. Tam bilakis, bu cezaların daha da artırılması gerekiyorsa, çekinmeden artırdık ve üzerine üzerine gittik. Bu mevzuda sığınma meskenlerine varıncaya kadar, bütün bunların hepsi bizle başladı ve bunları çok daha geliştirmek suretiyle adımlar attık. Yalnızca devlete değil, tıpkı vakitte mahallî idarelerde de bu cins adımların atılması kararlarını, yasal düzenlemelerini getirdik. Aldığımız çok önemli önlemler var. Yeni yasal düzenlemelerle getirdiğimiz cezai müeyyideler var. Artık bu bahisle ilgili bile Sayın Kılıçdaroğlu bir şeyler söylüyor. İnanın bilmiyor. Adalet Bakanım açıklama yaptı, Aile Bakanım bahisle ilgili açıklamalarını yaptı, İçişleri Bakanım birebir biçimde birçok açıklamalar yaptı. Kılıçdaroğlu’nun bu hususlarda biraz insafı olsa, evvel kendi partisinin içerisindeki tacizlere, tecavüzlere yolsuzluklara bir bakmasında yarar var. Şu anda kendi partisi kaynıyor, tacizlerle kaynıyor. Yani neredeyse Türkiye’de hiçbir vilayet yok ki oradaki teşkilatında bu cins taciz, tecavüz olmasın. Lakin bakıyorsun kimileri gösteri yapıyorlar. Hatta kalkıyor belediye lideri, işte bu vakfın uzantısı vakfa giderek, o vakfın kapatılması üzere şeylerle gösteri yapıyor. Öncelikle bir kere sen kendin ne yaptığının farkında mısın? Buna bir bak. Mesela farklı bir mevzu fakat Beşiktaş Belediyesi’nde şu andaki tutuklama yahut gözaltına alma sebepleri çok çok berbat. Tekrar yolsuzluk, yeniden bu cins ezalar. Lakin başka tarafta taciz, tecavüz her şey de CHP’de var, HDP’de var. Bundan kaçmaları mümkün değil. Zira yalancının mumu yatsıya kadar yanar ve artık bu mızrak çuvala sığmıyor.
AK Parti, Türk siyasetinde bayan teşkilatları en yaygın parti. 2002’de ortaöğretimde kız çocuklarının okullaşma oranı yüzde 39 iken, bugün yüzde 95’e ulaşmış durumda. Başörtüsü yasağı sizin liderliğinizde kaldırıldı. Kız çocuklarının ve bayanların üniversiteye erişimi yüzde 50’lere ulaştı, hatta erkekleri geçti. Kamuda çalışan bayanların oranı yüzde 40’larda. Hatta birtakım alanlarda bayanlar erkekleri geçmiş durumda. Tarihi bir seçime gidiyoruz. Yasaklarla çaba etmiş bir başkan olarak sizce kız çocuklarının eğitim durumu, bayanların toplumdaki, siyasetteki yeri istediğiniz düzeye ulaştı mı? Bir de bayanlar üzerinden siyaset yapanlara bir bildiriniz olacak mı?
Biz geldiğimizde kız öğrencilerimizin durumu neydi, şu anda ne? Üstelik kreş, anaokulu buralardan alarak, ortaöğretim ve üniversiteye kadar kız öğrenciler nereden nereye geldi. Buna baktığımız vakit, zati bizim devrimiz külliyen bir sıçrama periyodudur. Bu adımları attık, atıyoruz ve atmaya devam edeceğiz. Yalnızca o değil, mesela akademisyenlere bakalım. Akademisyenlerin içerisinde bayanların sayısının ne noktaya geldiğini görüyoruz. Önemli manada burada da sıçrama var ve yüklü birçok bölgede bayan akademisyenlerin önde olduğunu görüyoruz. Tıpta da bayanlar lehine önemli manada gelişmeler, sıçramalar var. Bundan sonraki süreçte de biz bunu birebir formda devam ettireceğiz. Bunlardan taviz asla vermemiz mümkün değil.
Anayasa değişikliği Meclis gündemine geldi. ÂLÂ Parti Genel Yönetim Şurası, ‘biz bu anayasa değişikliğini yüklü olarak destekleyebiliriz’ halinde bir söz eder oldu. CHP’den de Kılıçdaroğlu, ‘eğer verdiğimiz kanun teklifine muhalif bir şey yoksa, biz de düşünürüz’ dedi. Bu sözler çerçevesinde Meclisteki oylamada nasıl bir sonuç bekliyorsunuz?
Doğrusu ben olumlu gelişmeler bekliyorum. Yani olay 336 imzayla gitti fakat Mecliste başta DÜZGÜN Parti olmak üzere buraya takviyeler gelecek diye düşünüyorum. Buna şayet HDP’den dayanak gelirse, buna da şaşmayın. Oradan da yeşil ışıklar yanıyor. Münasebetiyle CHP’den de gelecektir. Kaldı ki bu Anayasa değişikliğinde yalnızca başörtüsü olayı yok. Aile olayı var. Aile olayı parlamentodaki bütün siyasi partileri önemli manada ilgilendiriyor. Zira bizim için aile kutsalımızdır. Doğrusu ben parlamentoda, kutsalımız olan aileyi dışlayacak bir parti göremiyorum. Şu ana kadar arkadaşlarımızın yaptıkları görüşmelerde de olumlu istikamette beyanlar var. Temennim odur ki Mecliste bu iş görüşme safhasına geldiğinde inşallah yanılmayız. Ve buradan olumlu neticeyi de alırız.
Samsun Mitinginde “2023’te milletimizden kendi ismimize son kere istediğimiz dayanaktan alacağımız güçle Türkiye Yüzyılı’nın inşasını başlatıp bu kutlu bayrağı gençlere teslim edeceğiz” dediniz. Bu siyaset serüveninizde ne mana taşıyor?
Bu soruya iki karşılık verilir. Bir; şu anda cumhurbaşkanı adayı olarak iki kere seçime girme, aday olma talihiniz var. Üçüncü defa bu türlü bir talih yok. Hasebiyle doğal AK Parti’nin Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde artık işin içinden çekilmesi manasına gelmez ve Tayyip Erdoğan’ın da siyasetten çekilmesi manasına gelmez. Öncelikle biz bu seçimde Cumhur İttifakı olarak adayız, şu anda çalışıyoruz. Milletimizin teveccühünün olması halinde Cumhurbaşkanı olarak misyonumuza inşallah devam edeceğiz. Parlamentoda da önemli bir dayanağı milletimizden almamız halinde parlamentoda da güçlü bir imajla inşallah bundan sonraki 5 seneyi de başarılı bir formda sürdüreceğiz. Gerek altyapı gerek üst yapıda bugüne kadar 20 yılda ne üzere muvaffakiyetler ortaya koyduysak, bundan sonra da birebir muvaffakiyetleri inşallah devam ettireceğiz.
“Bir sonraki periyot için Cumhurbaşkanı adayı olamam lakin bu siyaseti bırakacağım manasına gelmez” dediniz. Siyaseti bırakmadığınız vakit neler yapacaksınız?
AK Partiliyim. Ben bu partimden ayrılır mıyım? Ben kurmuşum bu partiyi. Bu arkadaşlarımı yalnız bırakmam mümkün mü? Bir arada yürüdük biz bu yollarda, birlikte ıslandık yağan yağmurda. Artık dinlediğim tüm müziklerde bana her şey AK Parti’yi söylüyor.
EYT konusunun 2023’e girmeden gündemden kalkacağını, geniş kapsamlı bir tahlile kavuşacağını söyleyebilir miyiz?
Tabii bizim amacımız, arkadaşlarımızla da yaptığımız görüşmelerde, bu yıl sonuna kadar emeklilikte yaşa takılanlar olayını çözmek. Taban fiyat sıkıntısıyla ilgili çalışmalar da tıpkı biçimde zati ağır bir biçimde devam ediyor. 2023’e bu iki değerli mevzuyu masamızın üzerinden kaldırarak girelim diyoruz. Çalışma bu istikamette devam ediyor. İnşallah hoş bir sonuca varır ve böylelikle de adımı atarız.
Son yıllarda Türk dünyasının birlik ve beraberliğinin yeni bir siyasi ufuk haline geldiğini, yapılan ziyaretler ve atılan somut adımlarla da görüyoruz. Geleceğe yönelik birlik ve beraberliği geliştirecek farklı adımların atılması bekleniyor mu?
Atılan bu adımlarla bu noktada sağladığımız gelişmeler her alanda hamdolsun olumlu sinyaller vermeye devam ediyor. Kaldı ki burada Hazar’a kıyıdaş olan ülkeler -Rusya ve İran hariç- aslında Türk Devletleri Teşkilatı’nda da bir aradalar. Bir ortada olan bu ülkeler birbirleriyle olan münasebetlerini çok sıkı tutuyorlar. Bunların içerisinde Türkmenistan daimi üye değildi, şu anda daimi üyeliği de bundan sonraki süreçte gündemde. Fakat gözlemci üye olarak son bir ortaya gelişimizde, hatta İstanbul doruğunda başlayan süreçte ve sonrasında Semerkant’ta bu yeni bir noktaya geldi. Artık bundan sonraki süreç, Türkmenistan’ın da burada daimi üye olması sürecidir. Bunların hepsi esasen olumlu adımların, olumlu gelişmelerin bir tezahürüdür.
Türkmenistan’ın dünyanın dördüncü büyük doğalgaz rezervine sahip olduğu söyleniyor. Bunun evvel Türkiye’ye sonra Avrupa’ya akması iş birliği açısından nasıl bir gelecek vadediyor? Nasıl değerlendiriyorsunuz? Sayın Putin’in açtığı davet nasıl bir yere gerçek gidiyor şu anda?
Tabii Sayın Putin’in bilhassa de Türkmenistan’la olan münasebetleri çok ileri bir pozisyondaydı. Türkmenistan gazından o da istifade ediyordu. Alışılmış şu anda yeni bir süreç başladı. Bu yeni süreçte Rusya gazını Avrupa’ya satmada Putin’in eski rahatlığı yok. Bu türlü bir durum şu anda kelam konusu değil. Şu anda Türkmenistan’ın bu türlü bir imkânı var. Lakin Türkmenistan’ın da bu doğalgazını Avrupa’ya sanki direkt kendisinin satma talihi var mı yok mu diye baktığımız vakit, bu hususta olağan Türkiye, Türkmen gazının Avrupa’ya satılabilmesi noktasında değerli bir hub. Gerek Rus doğal gazının bizim üzerimizden Avrupa’ya satılması noktasındaki son gelişmeler gerekse şu anda Türkmen gazının tekrar bizim üzerimizden satılabilmesi olayı da natürel kıymetli bir adım olacak. Lakin burada atılması gereken bir adım var. O da nedir? Şu anda Hazar’a kıyıdaş olarak Türkmenistan’ın Azerbaycan’la bu işi çözmesi konusu var. Şu anda görüşmeler devam ediyor. Bugün bizimle birlikte yapılan görüşmelerde olumlu bir noktaya geliniyor. Bu olumlu noktada da alışılmış bu işin üç boyutu gözüküyor. Bir, Azerbaycan ve Türkmenistan bu adımı atarken bu işin mali boyutunu kim, ne kadar üstlenecek? Azerbaycan ve Türkmenistan’ın bu hususta bu işi paylaşmaları gerekiyor. Hatta bu mevzunun içinde Türkiye olarak biz de şayet yer alacaksak bizim de bu hususta bir mali külfeti üstlenmemiz lazım. Yok, Avrupa Birliği de bu işin içinde yer alacaksa Avrupa Birliği de ne kadarını üstlenecek? Artık bugün biz bir karara vardık. Bu kararda da üç ülke, Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan güç bakanları hızla bir ortaya gelmek suretiyle bu bahsin etraflıca ayrıntılarını konuşacaklar. Güç Bakanımıza “Gerek Azerbaycan’daki muhatabınla gerek Türkmenistan’daki muhatabınla görüşmek suretiyle hiç gecikmeden bir ay içerisinde bu işi bir sonuca bağlayacaksınız” diye talimat verdim. Onlar sonuca bağladıktan sonra da biz görüşmelerimizi yapacağız. 2023’ün başında da Türkmenistan Devlet Lideri Serdar Beyefendi inşallah resmi ziyaretini bize yapacak. Orada da bu işin noktasını inşallah koyacağız. Tıpkı vakitte İlham Bey’le de bunları görüşeceğiz. Hızla bu adımı atıp inşallah bu süreci kolaylaştıracağız. Avrupa Birliği noktasındaki bahisleri ondan sonra görüşeceğiz. TANAP bütün hacmini doldurmuş durumda; 32 milyar metreküp. TAP, 6 milyar metreküp; o da bu türlü bir pozisyonda. Münasebetiyle artık arkadaşlarımız yeni bir sınırın kurulup kurulmaması konusunda bununla ilgili çalışmaları yapacaklar ki ona nazaran adımlar atılsın. Bunu biz natürel üç önder ortamızda görüştük. Lakin artık bu işin teknik alt yapısını, maliyet boyutlarını, hepsini görüşmek suretiyle biz geleceğe yönelik adımı da atmış olacağız.
Sizin Twitter ile ilgili görüşlerinizi, bu platforma karşı tutumunuzu biliyoruz. Ama Amerika’da çok ağır tartışmalar var. Elon Musk idaresi devraldıktan sonra eski Twitter idaresinin politik sansürleri ile ilgili evrakları ifşa etmeye başladı. Trump, ABD Lideri iken nasıl kısıtlandığını ya da Twitter idaresinin Demokratların önünü nasıl açtığını, nasıl manipülasyon yaptığını gösteren belgeler yayınladı. Trump, ABD Lideri iken bunu yapan Twitter idaresinin öteki siyasi başkanlara de bu tip siyasi operasyonlar çekmiş olabileceği konuşuluyor. Siz dünyada Twitter’da etkileşimi en yüksek üç önderden birisiniz. Daha evvel toplumsal medyada sizi destekleyen etiketlerin engellendiğini, gündemden düşürüldüğünü gözlemlemiştik. Bu türlü bir şey olmuş olabilir mi? Türkiye bunu sorgulayabilir mi? Elon Musk’tan bir talep olabilir mi?
Yani bu türlü bir şey olursa, Elon Musk’la oturur konuşuruz. En azından bir telefon görüşmesi yaparız. Uzayı konuştuğumuz üzere Twitter’ı da konuşuruz. Daha evvelki Twitter idaresinin siyasal alana yönelik müdahalelerine ait gündeme gelen konuları yakından takip ediyoruz. Ancak ben zati toplumsal medyaya pek olumlu bakmadığımı daha evvel de söz etmiştim. Biz siyasetteki ya da diplomasideki başarılarımızı toplumsal medya sayesinde elde etmedik. Siyasetin er meydanı toplumsal medya değildir. Siyaset direkt milletle, millet için yapılır. Milletinizle hasbi bir gönül bağınız varsa sizi ne Twitter ne öteki bir güç engelleyebilir.
