İYİ Parti Eskişehir Milletvekili Arslan Kabukcuoğlu, TBMM’nde düzenlediği basın toplantısında minimum fiyat konusunda açıklamalarda bulundu.
Asgari fiyatın, yasal bakımdan personellere emekleri karşılığında ödenecek en düşük düzey olduğunu söz eden Kabukcuoğlu, “Asgari fiyat personelin besin, konut, sıhhat, ulaşım ve kültürel ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden en az seviyede karşılayacak biçimde hesaplanmaktadır. 2004 tarihinde yayınlanan Minimum Fiyat Yönetmeliği’nde taban fiyat, çalışanların olağan bir çalışma günü karşılığında ödenen ve personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültürel alandaki zarurî muhtaçlıklarını günün fiyatları üzerinden taban seviyede yetecek fiyat olarak tanım edilmektedir. Memleketler arası Çalışma Organı, İLO, taban fiyatı, emekçiye kâfi ömür şartlarını sağlayacak bir seviyenin garanti edilmesi olarak tanımlamaktadır” dedi.
“ASGARİ FİYATTAN VERGİ ALINMASI KIYMETLİ BİR ÇELİŞKİDİR”
Bazı ülkelerde toplu iş mukaveleleri ile minimum fiyatların belirlendiğini belirten Kabukcuoğlu kelamlarını şöyle sürdürdü:
* İşçi sınıfının en az beklentiye sahip olduğu, en ucuz besinleri tükettiği bir ülkede halk, her türlü talihsizliklere ve sefalete açık yaşar. Bu beşerler tabana vurmuş olduklarından, daha da aşağıya çekilecekleri bir seviye kalmamıştır. Bu nedenlerle hükümetin minimum fiyat belirlemesi yerindedir. Fiyatların belirlenmesinde, doğal fiyat teorileri, fiyat fon teorisi, artı paha teorisi, marjinal verimlilik teorisi, pazarlık gücü teorisi, satın alma gücü teorisi üzere kuramlar geliştirilmişse de, tam bir mutabakat sağlanamamıştır.
* Ülkemizde taban fiyat üzerinden vergi alınması değerli bir çelişkidir. Taban seviyede yaşayacak kadar tabiri tarifin içindeyken, vergi alınarak taban fiyat aşındırılmaktadır. Dünyada taban fiyatın belirlenmesine dair pek çok prosedür vardır. Birtakım ülkelerde minimum fiyatı yargı belirlemekte iken, kimilerinde da kanun koyucu ya da yetki verdikleri makamlar belirliyor.
* Taban fiyatı, hükümetin belirlediği ülkeler de var. Birtakım ülkelerde ise faal tavsiye gücüne sahip, heyetlerce belirleniyor. Ayrıca ülkelerde misyonu minimum fiyatı belirlemek olan, aldığı karar itiraz yolu kapalı olan kurumlar var. Birtakım ülkelerde toplu iş mukaveleleri ile minimum fiyat belirlenmektedir.
“İŞÇİLER HER YIL MAAŞLARI ARTSIN DİYE HÜKÜMETE EL AÇIYOR”
Türkiye’de 10 milyon civarında çalışanın minimum fiyatla çalıştığına dikkat çeken Kabukcuoğlu şöyle konuştu:
* Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan 2022 Temmuz ayı istatistiklerine nazaran, ülkemizde 15 milyon 987 bin 428 emekçi olduğu düşünüldüğünde, çalışma hayatında yer alan emekçilerimizin yüzde 62,54’ü minimum fiyat almaktadır. Ülkemizin, Avrupa Birliği ülkeleri içinde en düşük minimum fiyata sahip ülkelerden biri olmanın yanında, minimum fiyatla çalışanların oranının en yüksek olduğu ülke olduğu gerçeğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor.
* Taban fiyatla çalışan emekçilerin oranı Yunanistan’da yüzde 4, Almanya’da yüzde 5, Fransa’da yüzde 8, Polonya’da yüzde 17 ve bize en yakın orana sahip Romanya’da yüzde 21 iken, ülkemizde yüzde 62,54’tür. Ülkemizde ekonomik istikrarlar çalışanlar aleyhine bozulmaktadır. Son 2 yılda personellerimizin ulusal gelirden aldıkları hissede yüzde 4,4, personel fiyatlarında yüzde 14 düşme oldu. Çalışanların Ulusal Gelirdeki bu kayıpları öbür kümelere transfer edilmiştir.
* Çalışanların üçte ikisi taban fiyatla çalışıyor olması hükümetin eline öteki bir koz vermiştir. Emekçiler her yıl maaşları artsın diye hükümete ellerini açıyor, gözlerini kapatıyorlar. Böylelikle hükümet ne verse emekçi çaresiz. Ülkemizde minimum fiyat hükümetçe oy istismarına uğrayan bir alan olmuştur. Toplu iş kontratında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı 4 toplantı yapıyor. Sonuçta kararı hükümet veriyor. Güya çalışanların fikri alınıyormuş üzere yapılıyor.
“İŞ KOLLAR İÇİN FARKLI AYRI TABAN FİYAT BELİRLENMELİ”
Ülkemizde şimdiye kadar minimum fiyat uygulamalarının pek çok mahsurları olduğunu ve bunların düzeltilmesi için, Aralık 2022 tarihi bir fırsat olduğunu da belirten Kabukcuoğlu, minimum fiyat belirlenirken şu konuların dikkate alınması gerektiğini söyledi:
* İşçinin aile fertleri de dikkate alınmalıdır.
* Taban fiyat üzerindeki vergiler emekçiyi daha da yoksullaştırmaktadır; minimum fiyat vergi dışı kalmalıdır.
* Bölgeler ortasında büyük farklılıklar vardır. Bölgeler ortasındaki farklılığa nazaran taban fiyat belirlenmelidir. Vanlı İstanbullunun yüzde 25’i kadar, Mardinli İstanbullunun yüzde 30’u kadar, Erzurumlu İstanbullunun yüzde 40’ı kadar kişi başına gelir elde ediyorlar. Minimum fiyat, İstanbul dışında yaşayan vatandaşların, İstanbul’da yaşayan vatandaşların gelirini yakalamasına vesile olmalıdır.
* İş kolları için başka ayrı taban fiyat belirlenmelidir.
* Hükümetin son yıllarda oynadığı ekonomik siyasetler yüzünden, ücretliler kıymetli gelir kaybına uğradılar. Oluşturulacak yeni minimum fiyatla, yoksulluğun azaltılması hedeflenmelidir. Son yıllarda görülen enflasyonun, ücretlilerin gelirlerinde neden olduğu kayıpları telafi için, minimum fiyat belirlenmesi değerlidir. Ayrıyeten minimum fiyat 2020 yılından itibaren ortalama fiyat olmaya süratle yönelmiştir.
* Taban fiyat sırf minimum ücretliler değil, üst küme çalışanları de yakından ilgilendirmektedir.
* Ülkemizde minimum fiyat geçmişe yönelik olarak belirlenmektedir. Türk-İş genel liderinin söylediği üzere, evvel taban fiyat artacak propagandası yapılmakta, tüketim eserlerinin fiyatı yükselmekte, sonra da yeni taban fiyat ilan edilmektedir. Bu büsbütün çalışanın aleyhine çalışan piyasa düzeneğidir. 4 kişilik bir personel ailesinde, minimum fiyat açlık sonu civarındadır. Bu görüşle belirlenen taban fiyatla bir personel ailesinin refahı yakalaması mümkün değildir. Taban fiyat belirlenirken çalışanın ailesinin dikkate alınmaması büyük bir haksızlıktır.
* Ülkemizde personel sayısının düşmesinden öteki sendikalı personel sayısı da azalmaktadır. 2020 yılında Türkiye’de sendikalı çalışanların oranı yüzde 10’dan az iken, Belçika’da yüzde 50, İsveç’te yüzde 65, Hollanda’da yüzde 15, Almanya’da yüzde 16’dır. Çalışanların sendikalı olmamaları, onların faal hak aramasına mani olmakta, siyasi güçlerini zayıflatmaktadır. Sendikalı emekçilerin sayısal azlığı, sendikasız personellerin de haklarının verilmemesine neden oluyor.
