Seçim tarihini “Rahmetli Menderes 14 Mayıs 1950’de “Yeter kelam milletin” demiş ve sandıktan büyük bir zaferle çıkmıştı. Milletimiz 73 yıl sonra bir defa daha birebir gün 6’lı Masa diyerek karşımıza çıkan darbe şakşakçılarına “Yeter” diyecektir.” kelamlarıyla duyuran Erdoğan’ın atıfta bulunduğu seçim tekrar gündeme geldi.
14 MAYIS 1950’DE NE OLDU?
14 Mayıs 1950 yılında “Gizli oy, açık sayım” formülünün birinci sefer uygulandığı seçim gerçekleştirildi.
Türkiye tarihinin birinci demokratik seçimi olarak kabul edilen 1950 seçimi Cumhuriyet tarihinde tek dereceli olarak düzenlenen ve birden fazla partinin katıldığı ikinci milletvekilliği genel seçimidir.
Liste yöntemi çoğunluk sisteminin uygulandığı seçimlerde oyların yaklaşık yüzde 55’ini alan Demokrat Parti kazandığı 416 milletvekilliğiyle TBMM’deki sandalye sayısının yaklaşık yüzde 85’ini elde etti. Bu seçimlerle Cumhuriyet Halk Partisi’nin 27 yıllık iktidarı da sona erdi.
Bir hafta sonra açılan TBMM’de yapılan cumhurbaşkanlığı oylaması sonrası Celal Bayar, Çankaya Köşkü’ne çıktı, hükümeti kurma misyonu de eski bir CHP’li olan Demokrat Parti Aydın Milletvekili Adnan Menderes’e verildi. Menderes, 27 Mayıs 1960 ihtilaline kadar başbakanlık yaptı.
14 MAYIS 1950 SEÇİMLERİNİ KİM KAZANDI?
DP’nin üstünlüğüyle sonuçlanan seçimler sonunda CHP 27 yıllık iktidarını yitirdi. Liste yolu çoğunluk sistemi nedeniyle, oyların yüzde 55’ini alan DP kazandığı 416 milletvekilliğiyle TBMM’nin yüzde 85’ini elde ederken, buna rağmen CHP yüzde 40 oy oranıyla kazandığı 69 milletvekilliğiyle TBMM’nin lakin yüzde 14’ünü elde edebildi. MP ve Bağımsızlarsa birer milletvekiliyle TBMM’ye girdiler. DP listelerinden bağımsız olarak seçimlere giren 5 aday (Ali Fuat Cebesoy (Eskişehir), Halide Edib Adıvar (İzmir), Hamdullah Suphi Tanrıöver (Manisa), Ender Nadi (Muğla), Sinan Tekelioğlu (Seyhan)) milletvekili seçildi. Seçime iştirak oranı %89,3 olarak gerçekleşti. 63 seçim etrafından 52’sinde DP, 10’unda CHP, 1’inde de Bağımsızlar birinci oldu.
22 Mayıs 1950’de Celal Bayar Türkiye’nin üçüncü cumhurbaşkanı seçildi. Birebir gün Adnan Menderes başkanlığındaki birinci DP hükûmeti de kuruldu. Celal Bayar’dan boşalan DP genel başkanlığına da 9 Haziran’da Adnan Menderes getirildi.
14 Mayıs 1950 seçimi sonuçları:
Toplam seçmen sayısı: 8 milyon 905 bin 743 kişi
Toplam kullanılan oy sayısı: 7 milyon 85 kişi
Demokrat Parti aldığı oy sayısı: 4 milyon 391 bin 694 kişi (Oy oranı yüzde 55,2)
Cumhuriyet Halk Partisi aldığı oy sayısı: 3 milyon 148 bin 626 kişi (Oy oranı yüzde 36,2)
Millet Partisi aldığı oy sayısı: 368 bin 537 kişi ( Oy oranı yüzde 4,6)
Bağımsızların aldığı oy sayısı: 44 bin 537 kişi ( Oy oranı yüzde 0,6)
KAYNAK : Sözcü
