Uluslararası yardım ve kalkınma kuruluşu Christian Aid’in “2022’nin Maliyeti: İklimin Çöktüğü Yıl” başlıklı raporundan derlenen bilgilere nazaran, bu yılki en maliyetli 10 iklim felaketinin her biri 3 milyar doların üzerinde ekonomik hasara neden oldu.
Söz konusu maliyetler yalnızca sigorta kapsamında karşılanan kayıplara nazaran hesaplandığından iklim felaketlerinin gerçek maliyetlerinin daha yüksek olacağı kestirim ediliyor. Ekonomik maliyeti en yüksek iklim felaketlerinin, sigortayı karşılama oranı yüksek gelişmiş ülkelerde daha fazla olduğu görülüyor.
Öte yandan, gelişmiş ülkelere kıyasla iklim değişikliğine tesiri çok daha az olan gelişmekte olan ülkelerde ise sigortanın karşıladığı maliyetler düşük seyrediyor.
Buna nazaran, eylülde ABD’nin güney kıyılarını ve Küba’yı tesiri altına alan Ian Kasırgası’nın ekonomik maliyeti en az 100 milyar doları bulurken, kasırga nedeniyle 40 binin üzerinde kişinin göçe zorlandığı hesaplanıyor.
Haziran-eylül ortasında Pakistan’da yaşanan sellerin ekonomik maliyeti Dünya Bankası iddialarına nazaran 30 milyar dolar düzeyinde olmasına rağmen sigortanın karşıladığı maliyet en az 5,6 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Pakistan’daki seller nedeniyle en az 7 milyon kişi yaşadığı yeri terk etti ve 1.700’ün üzerinde insan hayatını kaybetti.
Yaz aylarında Birleşik Krallık ve Avrupa’da tesirli olan sıcak hava dalgası ve kuraklığın neden olduğu maliyetler en az 20 milyar dolar, yazın Çin’de yaşanan sellerin maliyeti de en 12,3 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Çin’deki seller nedeniyle 239 kişi yer değiştirdi.
ÇİN VE BREZİLYA’DA KURAKLIK TÜM YIL SÜRDÜ
Şubat-mart aylarında Avustralya’da meydana gelen sellerin maliyetinin ise en az 7,5 milyar dolar olduğu ve 60 binin üzerinde insanı yaşadığı yeri terk etmeye zorladığı iddia ediliyor.
Yine şubatta Avrupa ve Birleşik Krallık’ta tesirini gösteren Eunice Fırtınası’nın ekonomik hasarı 4,3 milyar doları aşarken, fırtına nedeniyle 16 kişi ömrünü yitirdi.
Eylülde Karayipler ve Kanada’yı etkileyen Fiona Kasırgası da iki hafta içinde en az 3 milyar dolar ekonomik kayıp oluşturdu. Kasırga, 13 bin kişiyi yerinden etti ve 25 kişinin vefatına yol açtı.
Güney Afrika’da nisanda yaşanan sel felaketi 40 bin insanı yerinden etmeye ve 459 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmasının yanı sıra en az 3 milyar doları aşan ekonomik maliyet oluşturdu.
Çin ve Brezilya’da tüm yıl boyunca süren kuraklığın ekonomik hasarı ise sırasıyla en az 8,4 milyar ve 4 milyar dolar olarak hesaplandı.
FELAKETLER, KRİZİN CİDDİYETİNİ GÖSTERİYOR
Raporda hesaplanabilen ekonomik kayıpları birinci 10’a girmeyen lakin insani tesirleri yüksek ve iklim krizi açısından telaş verici boyutlara ulaşan birçok iklim felaketi de yer alıyor.
Nijerya, Kamerun, Mali ve Nijer’de tesirini gösteren Batı Afrika selleri nedeniyle 600 kişi ölürken, 1,3 milyon kişi yerinden oldu. Bangladeş’teki Sitrang Siklonu nedeniyle 1 milyon insan meskenini terk etti.
Afrika Boynuzu’ndaki kuraklığın 36 milyon kişiyi etkilediği varsayım edilirken, Filipinler’deki tropikal fırtına nedeniyle 850 bin kişi, Malezya’daki seller nedeniyle 70 bin kişi yer değiştirmek zorunda kaldı. Brezilya’daki seller de 1.400 kişiyi yerinden etti.
Hindistan ve Pakistan’daki çok sıcak hava dalgaları, Afrika’nın güneydoğusundaki fırtınalar, Şili, Arktik ve Antarktik’teki çok sıcak hava dalgaları da iklim krizinin tesirlerini gözler önüne seren felaketler olarak öne çıktı.
“MALİYETLER ARTMAYA DEVAM EDECEK”
Christian Aid Üst Yöneticisi (CEO) Patrick Watt, rapora ait değerlendirmesinde, her biri en az 3 milyar dolara mal olan felaketlerin, iklim krizine karşı aksiyon almamanın faturasını gösterdiğini belirterek, “Dolar figürlerinin gerisinde milyonlarca insanın kaybı ve acısının kıssası var. Sera gazı emisyonlarında büyük düşüşler olmadan, bu insani ve finansal maliyet yalnızca daha da çok artacak.” dedi.
İklim değişikliğinin insani maliyetinin sellerin yıktığı konutlarda, fırtınaların yol açtığı can kayıplarında ve kuraklığın ziyan verdiği geçim kaynaklarında görüldüğünü aktaran Watt, “Özellikle iklim krizinin tesirlerine karşı ön cephede yaşayan beşerler ortasındaysanız bu yıl bu açıdan hayli yıkıcı oldu.” tabirini kullandı.
Merkezi Kenya’da bulunan iklim ve güç fikir kuruluşu Power Shift’in Afrika Yöneticisi Mohamed Adow ise iklim krizinin sel, kuraklık, çok sıcak hava yahut siklon fark etmeksizin tesirini gösterdiğine dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu felaketler, 2023’te neden hemen ve daha argümanlı halde aksiyon alınması gerektiğinin ispatı. Fosil yakıtların devreden çıkarılmasına, yenilenebilir güç kurulumlarının hızlanmasına ve iklim krizine karşı kırılgan durumda olanların daha fazla desteklenmesine gereksinim var. Örneğin, Afrika’da iklim krizinde en az sorumluluğu bulunan beşerler iklim krizinden en fazla ziyan görenler. Bu nedenle 2023 herkes için bir uyanış yılı olmalı ve dünya tarafını hakikat tarafa çevirmeli.”
