Normal kurallarda yılın bu günlerinde rekor soğukların yaşandığı Avrupa’nın kimi ülkelerinde termometreler 20 dereceyi gösterdi, kimi vakit bunu da aştı.
Mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar, Avrupalılara alışılmışın dışında bir yılbaşı tatili deneyimi yaşatırken kimi ülkelerde güneşli havanın tadı çıkarıldı.
Uzmanlar, yaşanan bu olağan dışı hava durumunda iklim değişikliğinin tesirinin olduğuna dikkati çekerken, 2022 yazını da kurak geçiren kıtada bu durumun tehlikeleri karşısında ihtarlarda bulunuyor.
İSPANYA
İspanya’da sıcaklık rekorları kıran sonbahardan sonra kışın da mevsim normallerinin üzerinde geçmesi bekleniyor.
Meteoroloji Enstitüsünün (AEMET) datalarına nazaran, 2022 sonbaharı, ülke genelinde ortalama 16,3 santigrat derece ile İspanya’da bu vakte kadarki en sıcak sonbahar olarak istatistiklere geçti. AEMET, sonbaharda hava sıcaklıklarının olağanın 3-4 derece üzerinde olduğunu açıkladı.
Ayrıca sonbaharda ülke genelinde ortalama metrekareye 152 litre düşen yağışın da olağan düzeyin yüzde 24 altında olduğu ve kuralığın devam ettiği bilgisi paylaşıldı.
Kışın birinci günlerinde de devam eden ve olağanın 3-5 derece üzerinde olan hava sıcaklıkları, İspanyollara alışılmışın dışında bir Noel ve yeni yıl geçirtti.
İstatistiklere nazaran 25,1 dereceyi gören Bilbao’da 1948’den bu yana en sıcak “1 Ocak” yaşandı. Misal halde Vitoria kentinde (19,7 derece) son 49 yılın, Pamplona’da (18,8 derece) son 48 yılın, Valladolid’de (18 derece) son 47 yılın en sıcak 1 Ocak’ı tespit edildi.
Meteoroloji uzmanları, “gerçek kışın” 15 Ocak’tan itibaren hissedilmeye başlanacağı yorumlarını yapıyor.
HOLLANDA’DA KIŞ ILIK GEÇİYOR
Hollanda’da sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle son yılların en sıcak sonbaharının akabinde kış mevsiminin de sıcak geçeceği öngörülüyor.
Kraliyet Meteoroloji Enstitüsünün (KNMI) paylaştığı bilgilere nazaran, 2022 sonbaharı, ülke genelinde ortalama 12,1 santigrat derece ile Hollanda’da 2018, 2005 ve 1959 yıllarının akabinde en sıcak dördüncü sonbahar olarak istatistiklere geçti.
KNMI’nın açıklamasında, meteoroloji bilgilerinin tutulduğu 1901’den bu yana kış mevsimi ortalama sıcaklığı 4 derecenin altında olmasına rağmen Aralık 2022’de ortalama sıcaklığın 5,8’e yükseldiği belirtildi.
Kış mevsimi ortalama sıcaklıkları, 1902-1930 yılları ortasında 2,6, 1931-1960 yılları ortasında 2,3, 1961-1990 yılları ortasında 2,7, 1991-2020 yılları ortasında 3,9 olarak ölçülürken 2023 kışında ortalama sıcaklığın 4,9 derecelerde seyrettiği kaydedildi.
Ilık geçen sonbahar ve kış mevsimiyle 2022’de yıllık ortalama sıcaklığın 11,6 derece olduğuna değinilen açıklamada, bunun 1901’den bu yana ölçülen ortalama yıllık sıcaklıktan 1 derece fazla olduğu aktarıldı.
Küresel ısınma sebebiyle kış mevsimi sıcaklık ortalamasında artış beklendiği söz edildi.
İSVİÇRE ALPLERİ’NİN KUZEYİNDE “EN YÜKSEK OCAK AYI SICAKLIĞI” YAŞANDI
İsviçre’de de yılın birinci günlerinde sıcaklıklar mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor.
1 Ocak’ta İsviçre Alpleri’nin kuzeyinde yer alan Jura kantonundaki Delemont kasabasında termometreler, 1 Ocak’ta 20,9 dereceyi gösterdi. Bu, “İsviçre Alpleri’nin kuzeyinde tüm vakitlerin en yüksek ocak ayı sıcaklığı” olarak kayda geçti.
Alpler’in kuzeyinde bir evvelki rekor ocak ayı sıcaklığı 19,4 derece ile 12 Ocak 1993’te Luzern kantonunda görülmüştü.
Uri kantonunda 1 Ocak’ta sıcaklık 19,2 derece olarak ölçüldü.
İsviçre Meteoroloji Enstitüsü, Delemont’daki rekor sıcaklığa güneybatıdan esen sıcak rüzgarlar ile Jura Dağları’ndan gelen kuru ve ılık, fön rüzgarı olarak da bilinen rüzgarların neden olduğunu açıkladı.
Batı Avrupa’daki ılıman havanın, ABD’nin Florida eyaletinin doğusundaki Atlantik’ten gelen sıcak havadan kaynaklandığını belirten İsviçre Meteoroloji Enstitüsü, geçen sene de birebir durumun yaşandığını kaydetti.
Bir öbür Avrupa ülkesi Lihtenştayn’da da sıcaklıklar ocak ayına karşın yaklaşık 20 dereceye ulaştı.
İTALYA
İtalya’da “kış şimdi çekmecede” yorumu yapan meteoroloji uzmanları, ülkede sonbaharda ve kışın başlangıcında 1985 yılındakine benzeri bir halde hava sıcaklarının olağanın çok üzerinde seyrettiğini bildirdi.
2022 yazında rekor düzeylere varan sıcaklık ve kuraklık sorunu yaşayan İtalya, ekseriyetle çok yağış görülen ekim-kasım periyodunu de 2022’de az yağışlı geçirdi.
Uzmanlar, rekor düzeylerde seyreden hava sıcaklarından ötürü İtalya’nın kuzeyinden güneyine farklı bölgelerde sivrisineklerin aralık ayına kadar görülmeye devam ettiğini açıkladı.
Noel ve yılbaşı periyotlarında de olağanın çok üzerine çıkan hava sıcaklarının bilhassa ülkenin orta ve güney bölgelerinde 25 dereceyi bulduğu aktarıldı.
Hava sıcaklıklarının ocak ayının ikinci haftasından itibaren düşmeye başlayacağını kaydeden uzmanlar, buna karşın ülkenin kuzeydeki dağlık bölgelerinde olağanda çoktan olması gereken kar yağışının ne vakit başlayacağının şimdi bilinmediğini söz etti.
İstatistiklere nazaran, 2022’de tarihinin en sıcak ve kurak yılını yaşayan İtalya’da 2023’ün de benzeri formda geçeceği kestirim ediliyor.
POLONYA
Polonya’da yılın birinci gününde hava sıcaklığı 19 dereceye ulaşarak tüm vakitlerin en sıcak ocak ayının yaşanmasına neden oldu.
Polonya Meteoroloji Kurumundan yapılan açıklama nazaran, başşehir Varşova dahil ülkenin büyük bölümünde 1 Ocak’ta yüksek sıcaklıklar kaydedildi.
Aralık 2022’de sıfırın altında 18 derecenin altına düşen hava sıcaklıkları 2023’ün birinci gününde 19 dereceye ulaştı. Bu, tüm vakitlerin en sıcak ocak ayı olarak kayıtlara geçti.
Polonya aralıkta son 10 yılın en ağır kar yağışını da almıştı.
YUNANİSTAN
Yunanistan’da aralıkta 20 dereceye kadar yükselen sıcaklıklar tesirini sürdürüyor.
Başkent Atina başta olmak üzere birden fazla kıyı bölgesinde çok sayıda kişi plajlardan ve güneşten faydalanmayı tercih etti.
Uzmanlar, soğuk havanın ocak ayının ikinci yarısından itibaren tesirli olacağını kestirim ediyor.
Yunanistan’da 2022 yazında yüksek sıcaklıklar orman yangınlarına neden olmuştu.
Geçen yıl ülke genelinde yaklaşık 200 bin dönüm alan orman yangınlarında kül olmuştu. Bu sayı, 2006-2021 devri yıllık ortalamasının yüzde 46’sına denk geliyor.
İngiltere’de geçen yıl aralık ayı hariç her ay sıcaklıklar ortalamanın üzerinde seyretti. Aralık sonu daha ılıman ve yağışlı olmasına karşın, ülkenin büyük bir kısmında kar yağışı da görüldü.
MACARİSTAN
Macaristan’da sıcaklık mevsim normallerinin üstünde seyrederken hava sıcaklığı 2 Ocak’ta 18,2 derece ölçüldü.
Ülkede bugüne kadar yapılan ölçümlerde 2 Ocak’taki en yüksek sıcaklık, 1992’de Szentgotthard kentinde 16,4 derece olarak ölçülmüştü.
Ülkede ayrıyeten 2022 yazının ortalama 22,8 dereceyle 1901’den beri yaşanan en sıcak yaz mevsimi olduğu açıklanmıştı.
AVRUPA’DA SON 500 YILIN EN KURAK DEVRİ YAŞANDI
İklim değişikliği kaynaklı etraf sıkıntıları, dünya genelindeki kuraklık tehlikesinin boyutunu süratle artırırken bunun en çarpıcı tesirleri, bu yaz Avrupa kıtasında görülmüştü.
Avrupa Birliği (AB) Kurulunun Ortak Araştırma Merkezi (JRC) uzmanları, 23 Ağustos’ta Avrupa’nın son 500 yılın kurak periyodunu geçirdiğini bildirmişti.
JRC’nin Avrupa Kuraklık Gözlemevinin tahlil ve bilgileri temelinde hazırladığı “Avrupa’daki Kuraklık-Ağustos 2022” raporunda, temmuzdaki telaş verici kuraklığın devam ettiği belirtilmiş, AB topraklarının yüzde 47’sinin hala “uyarı verici” durumla karşı karşıya olduğu, AB’nin yüzde 17’sinde ise “alarm verici” bir kuraklık bulunduğu kaydedilmişti.
Başta İspanya, Portekiz, Fransa ve İtalya olmak üzere yaz aylarında çok sıcaklar ve orman yangılarına teslim olan Avrupa’da İtalya, İspanya, Fransa, Almanya ve İngiltere’de kuraklık, yetkilileri ve halkı endişelendirmişti.
JRC’nin hazırladığı “Drought in Europe 2022” raporuna nazaran, kıta genelinde son 500 yılın en büyük kuraklığının yaşandığı ihtimali üzerinde duruluyor.
Merkezin İngiltere’yi de dahil ederek yayımladığı Temmuz 2022 kuraklık raporuna nazaran, Avrupa topraklarının yüzde 44’ü kuraklık tehdidiyle yüz yüze bulunuyor.
AB topraklarının yüzde 44’ü “uyarı”, yüzde 9’u ise “alarm” düzeyinde kuraklık riski altında bulunurken Avrupa’da kuraklıktan en çok etkilenen ülkenin, İtalya olduğu görülüyor. Kıtadaki en şiddetli kuraklık da bu ülkedeki Po Irmağı havzasında yaşanıyor.
Rapora nazaran, İspanya’da su rezervlerindeki doluluk oranı da son 10 yılın ortalamasından yüzde 31 düşük ölçülüyor.
Portekiz’de hidroelektrik gücü üretmek için kullanılan suyun son 7 yıl ortalamasının yüzde 50 gerilemesi dikkati çekiyor.
Aşırı sıcaklar, bilhassa Fransa, Romanya, İspanya, Portekiz ve İtalya’da tarımı olumsuz etkiliyor.
AVRUPA ORMAN YANGINLARIYLA ÇABA ETTİ
AB ülkelerinde ocak-eylül ortasında çıkan yangınlarda yaklaşık 750 bin hektar alan küle döndü.
Avrupa Orman Yangınları Bilgi Sisteminin bilgilerine nazaran, 1 Ocak’tan 3 Eylül’e kadar AB ülkelerindeki yangınlarda 750 bin hektarlık alan yandı. 2006-2021 devrinde yanan alan ölçüsü yıllık ortalama 260 bin hektardı.
Sadece ağustos ayında yanan alan ölçüsü 508 bin hektarın üzerinde ölçülmüştü. Bu ölçünün son 15 yıllık ortalaması 215 bin hektardı.
Avrupa Birliği’nin (AB) Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS) de Avrupa’da çıkan yangınların, kıtada yaz mevsiminde son 15 yılın en yüksek karbon emisyonuna neden olduğunu bildirdi.
1 Haziran’dan 31 Ağustos’a kadar geçen müddette AB ülkeleriyle İngiltere’de çıkan yangınlar 6,4 megaton karbon oluşturdu.
Özellikle Fransa ve İber Yarımadası’ndaki yangınların sebep olduğu bu karbon ölçüsü, 2007’den bu yana yaz mevsiminde ölçülen en yüksek düzey olarak kaydedildi.
Yaz mevsiminde Fransa ve İspanya’daki karbon emisyonu ise son 20 yılın en yüksek düzeyine çıktı.
