Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Zelzeleleri Raporu”ndan yapılan derlemeye nazaran, 2022’de toplam 254,2 milyar dolar olan ülke ihracatının yüzde 8,6’sına karşılık gelen 21,9 milyar dolarlık kısmı sarsıntı bölgesindeki vilayetlerden sağlandı.
Deprem bölgesinde 314’ü büyük, 779’u orta, 3 bin 769’u küçük ve 42 bin 719’u mikro ölçekli olmak üzere 47 bin 581 imalat endüstrisi firması yer alırken, afet öncesi bölgede 38 organize sanayi bölgesinin (OSB) hizmet verdiği ve buralarda faaliyet gösteren 4 bin 997 firmanın yaklaşık 550 bin bireye istihdam sağladığı tespiti yapıldı.
31 BİN 127 İŞ YERİ
Bölgedeki OSB’lerdeki istihdam, ülke genelindeki tüm OSB’lerdeki istihdamın yaklaşık yüzde 22’sine karşılık gelirken, 116 küçük sanayi sitesinde de (KSS) 31 bin 127 iş yerinin yer aldığı belirlendi.
İlk değerlendirmelere nazaran zelzele, bölgedeki planlı sanayi alanlarında (OSB ve KSS) değerli bir hasara yol açmadı. Fakat güç ve ulaştırma-haberleşme altyapısında oluşan hasar yahut iş gücü eksikliği nedeniyle kimi tesislerde üretimin bir müddet aksayabileceği öngörülüyor.
PERSONEL KAYBI KAYNAKLI KESİNTİLER BEKLENİYOR
Depremin imalat endüstrisi iş yerleri üzerindeki en kıymetli ve telafisi güç olan tesiri, vasıflı iş gücünde ortaya çıkan kayıp oldu. Birtakım tesislerde kilit işçi kaybı ve işçi şartlarından kaynaklanan zorluklar nedeniyle operasyonlarda kesintilerin olması bekleniyor.
İhracata yönelik üretim yapan birtakım kuruluşlarla bu kuruşlara orta malı üreten tesislerin sarsıntı hasarları nedeniyle üretimdeki ve teslimattaki aksamalar sonucunda ihracatın olumsuz tarafta etkileneceği iddia ediliyor. Üretime orta verilmesi nedeniyle kimi eserlerde oluşacak talep açığı ithalatla karşılanabilir.
81 MİLYAR LİRALIK HASAR VAR
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca gerçekleştirilen anket ve saha çalışmasında 11 vilayette 2 bin 398’i ile yüz yüze, 6 bin 201’i ile telefon yoluyla olmak üzere toplam 8 bin 599 firmayla görüşüldü.
Bakanlığın yaptığı bu çalışmaya nazaran, 8 bin 599 firma için imalat endüstrisinde toplam hasarın 81 milyar 155 milyon lira olması bekleniyor. Bu hasarın 31 milyar 117 milyon lirasını bina, 24 milyar 852 milyon lirasını makine ve 15 milyar 126 milyon lirasını ise stok hasarı oluşturdu.
Deprem sonrası yapılan birinci tespitlere nazaran sanayi tesislerinde bina ve makine-teçhizat bağlamında önemli bir sorun bulunmazken temel sorunun insan kaynağında yaşanması bekleniyor. Firmaların, bu bahiste meseleler yaşayacağı ve bu durumun da üretim süreçlerini etkileyeceği bedellendiriliyor. Bu sebeple iş gücü kaybına ve muhtaçlığına yönelik kapsamlı çalışma yapılması gerekiyor.
Bina, makine-teçhizat ve insan kaynağında oluşan ziyan tespit çalışmaları devam ederken ortaya çıkacak maliyete nazaran gerekli düzenlemeler yapılacak. (AA)
KAYNAK : Sözcü
