Hazine ve Maliye Bakanlığı vazifesine 2 Aralık 2021 günü atanan Nureddin Nebati ortadan geçen bir yılda ‘performansıyla’ isminden kelam ettirdi. Nebati’nin faiz kararlarından, borsadaki düşüşe, döviz alıp ziyan eden küçük yatırımcıdan içeriden bilgi sızdırıp büyük kâr eden yabancılara kadar bir çok başlıkta yaptığı açıklamalar çok tartışıldı. Canlı yayın performansları, kullandığı kavramlar, bilgileri ele alış biçimiyle ilgi çeken Nureddin Nebati’nin bir yıllık performansında öne çıkan başlıklar şöyle:
FAİZ KARARININ EVVELCE DUYURDU
Yapısı gereği bağımsız olan Merkez Bankası’nın faiz kararlarını Para Siyaseti Heyeti alıyor. Lakin Nureddin Nebati, basına birinci demecinde faiz kararından evvel dikkat çeken iletiler verdi. Habertürk’ten Sevilay Yılman’a konuşan Nebati, “Çok süratli bir formda düzelecek iktisat. Kâfi ki bize güvenilsin. Faiz artırmayacağız. Bu işi faiz artırmadan da yapabildiğimizi göreceksiniz” dedi.
‘EN FAZLA NEYİNİ KAYBEDERSİN MAAŞINI’
Nebati, Sevilay Yılman’a iktisatla ilgili yaptığı değerlendirmede “Bitersek daima birlikte biteceğiz. Kazanırsak daima bir arada. Karamsar tablo çizenler var. Hiçbir formda bize inanmayanlar. Onlara diyorum ki; “Sen maaş alıyorsun. En fazla neyini kaybedersin? Enflasyonun altında ezilirsin. Lakin ben bütün varlığımı kaybederim bu iş düzelmezse şayet. 1000 çalışanımız var. 1000 bireyle bir arada bütün varlığımı kaybederim. Ben babadan görme bir beşerim. Babamın bana bıraktıklarını kaybederim.” demişti.
‘İÇERİDEN BİLGİ ALDILAR’ DEDİ
21 Aralık 2021 günü TRT yayınına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, sunucunun borsadaki sert düşüşleri hatırlatması üzerine, “Christmas yaklaşıyor, yurt dışı çıkışlar oluyor. İki gün sonra paralarını alıyorlar. Alınan kararlarla ilgili biz toplantılar yaptık, herhalde haberlerini aldılar. Yarın da tahminen bir şey olabilir ondan sonrasında bir badire yok. Yabancı ilgisi artar” dedi. Nebati’nin bu açıklamaları piyasa oyuncuları tarafından şaşkınlıkla karşılandı.
BORSA DÜŞECEK İMASI
Nebati, Türk Lirası’nın bir gece yüzde 30 bedel kazanmasını sağlayan kararlar öncesinde yapılan toplantılardan dışarıya bilgi sızdığını ve birilerinin bundan yarar elde ettiğini itiraf etmiş oldu. ‘Insider trading’ olarak da bilinen içeriden öğrenenlerin ticareti yahut bilgi suiistimali yasa dışı bir uygulama ve cezası bulunuyor.
Bakan ayrıyeten, bir sonraki gün de Borsa İstanbul’un düşeceğini televizyon ekranlarından ima etti.
GÖZLERİME BAKAR MISINIZ?
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 21 Aralık 2021 günü TRT Haber’in konuğu oldu. Nureddin Nebati’ye taleplerin ne kadar ölçüye ulaştığı soruldu. Sayı veremeyeceğini söylen Nebati, “Rakamlar çok çok âlâ Gülçin Hanım. Gözlerime bakar mısınız? Ne görüyorsunuz? Ne görüyorsunuz gözlerimde?” dedi. Gülçin Can’ın, “Orada o sevinci görüyorum lakin sayıları da duymayı isterim artık ekomomi işi sayı işi.” kelamlarına Maliye Bakanı Nebati şu sözlerle karşılık verdi:
“Ekonomi sayı işi, iktisat temenni işi, iktisat itimat işi, iktisat istikrar işi , iktisat beklenti işi, iktisat gözlerdeki ışıltıdır. Benim gözlerimdeki ışıltıyı arkadaşlarım görüyor” dedi. Nebati’nin bu açıklamaları uzun mühlet konuşuldu.
6 AY SONRA UYANSAM
Nureddin Nebati vazifeye geldikten kısa bir müddet sonra “Hani şöyle hayal edersiniz ya ‘Bir uyusam da altı ay sonra uyansam’ diye… Bir uyuyun altı ay sonra uyanın Türkiye’de… Çok farklı noktalarda olacağız.” dedi. Yeni iktisat modeli ile birlikte vaat edilenin tam karşıtı bir tablo ortaya çıktı. Dolar, enflasyon, kredi faizleri ve cari açık süratle yükseldi.
TÜRK LİRASI EN DÜŞÜK DURUMDA
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, mart 2022’de dolar 14,84 iken “Türk Lirası en düşük durumda, daha ineceği bir yer yok, vatandaş rahat olsun” demişti… Bugün dolar 18.60’ı aşarken Nebati’nin borsa konusundaki öngörüleri de tutmadı. Nebati geçtiğimiz eylül ayında ‘borsa her geçen gün cazip hale geliyor’ derken, BİST 100 endeksi yüzde 4, bankacılık endeksi yüzde 18’den fazla paha kaybetti. Cazip hale geldiği söylenen borsanın manipülasyon ile yükseldiği ortaya çıktı ve bu süreci gerçekleştirenler tutuklandı.
TÜRKİYE İKTİSADINI KURTARDIK
Nebati 19 Mart 2022’de yaptığı değerlendirmede ise “Milli para ünitemize lütfen inancın. Bitti… Türkiye ekonomik modeliyle bundan sonra risklerin bertaraf edildiği, birinci başta yaşanmış olan risklerin artık güzelleştirildiği, geleceğe inançla bakan bir Türkiye’de olduğumuzu lütfen unutmayın. Faiz ve kur odağında sığ bir alan içerisinde sıkışan Türkiye iktisadını kurtardık elhamdülillah.” dedi.
BÜROKRASİYİ ALAŞAĞI EDERİZ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin Mart 2022’de yabancı yatırımcılara “Bir sorun mi yaşadınız? Rahat olun. Bize çabucak ulaşırsınız. Bürokrasiyi alaşağı ederiz, ardımızda Cumhurbaşkanımız var rahat olun. Mevzuatı da değiştiririz” demesi de büyük reaksiyon topladı.
EPİSTEMOLOJİK KOPUŞ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önderliğinde, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin himayesinde ve Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu’nun kontrolünde geçtiğimiz yılın sonundan itibaren uygulanmaya başlanan yeni iktisat modelinin en dikkat çeken değerlindermesi de Nebati’den geldi. Modeli, eylül ayında “Neoklasik iktisat niyetinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım” olarak tanımlayan Nebati’nin bu kelamları hem sokakta hem de akademik dünyada konuşuldu.
NÖROLOGLARA GİTSİNLER
Nebati, tenkitlere, “Ülkenin 20 yılda nereden nereye geldiğini, sağladığımızı çok âlâ bir biçimde söz etmeyi beceririz lakin hem alaylı hem de mektepli olarak bir üniversite hocasıyla da oturup konuşurken hangi lisanı nasıl tabir edeceğimizi de çok yeterli biliriz. Siz manipülatif, spekülatif, palavra dolan, hezeyanlarla sözlerinizi devam ettirin. Siz havuzunuzda çırpınmaya devam edin” halinde karşılık verdi ve daha sonra “Bu nöro iktisat ile ilgili dalga geçmişler. Nörologlara gitsinler o vakit ne yapayım” diye ekledi.
HER TÜRLÜ DURUMA HAZIRIM
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, haziran ayında TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda ek bütçeyle ilgili tenkitleri yanıtlarken enteresan açıklamalarda bulundu ve “Ben çiftçiyim, iş adamıyım, ekonomistim, siz ne derseniz deyin. Her türlü konuma hazır birisiyim” dedi.
