Ağır can kayıplarının yaşandığı Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin artçıları hem zelzele bölgesinde hem de iktisatta sürerken, fatura ise ağırlaşıyor. Yapılan varsayımlar Türkiye’nin seçime yanlışsız ilerlediği bu süreçte enflasyonda baz tesirinin ortadan kalktığını, cari açıkta artış ve büyümede kayıp yaşanacağını ortaya koydu. Hesaplamalara nazaran sarsıntının direk maliyetinin 50 milyar doları aşması beklenirken, ihracattan kur siyasetine, enflasyona tüm maksat ve varsayımlarda de revizyona gidildi. En son açıklanan bilgilere nazaran, 11 ili etkileyen zelzele 43 binden fazla can kaybına neden oldu. Reuters tarafından hazırlanan, hükümet yetkilileri ve ekonomistlerin görüşlerinin yer aldığı tahlile nazaran, sarsıntıyla birlikte istihdam ve üretimde yaşanan sıkıntıların ekonomik tesirlerinin vakte yayılması beklenirken, sarsıntının iktisada 50 milyar doları aşan bir maliyet oluşturmasına kesin gözüyle bakılıyor.
EK BÜTÇE GEREKECEK
Analize nazaran Türkiye, mayıs-haziran periyodu olarak varsayım edilen ve şimdi yeni bir kararın gelmediği seçime sarsıntının tesiriyle yaklaşık yüzde 45 enflasyonla girecek. JP Morgan da yıl sonu enflasyon varsayımını yüzde 43’ten yüzde 45’e revize etmişti. Sarsıntı ayrıyeten Türkiye genelinde elektrik tüketiminin birinci gün yüzde 11, birinci hafta yüzde 7 düşmesine neden olmuş ve birinci hafta kredi kartı harcamaları da yüzde 20’ye yakın gerilemişti. Sarsıntının büyümeyi 1-2 puan düşüreceği de genel beklenti haline gelirken, ekonomistlerin sarsıntı öncesi yüzde 3 civarındaki bütçe açığı kestirimleri zelzele sonrası yüzde 5’e hakikat yükseldi. Reuters’a bilgi veren bir hükümet yetkilisi ise “Mevcut bütçe ile yılın tamamlanması kolay görünmüyor. Bir ek bütçe muhtaçlığı doğacak” tabirlerini kullandı.
Kayıpların telafisi için 45.7 milyar dolarlık finansman gerekiyor
Yaşanan sarsıntının iktisada tesirini ferdî blogunda yayınladığı bir yazı ile tahlil eden İktisatçı Mahfi Eğilmez, bugünkü görünüm prestijiyle Türkiye’nin zelzele kayıplarını karşılaması, onarması ve yine yerine koyması için bulması gereken finansmanın 45.7 milyar dolar olduğunu kaydetti.
Mahfi Eğilmez
2023 yılı için GSYH kaybını ise toplam 21 milyar dolar olarak hesaplayan Eğilmez, “Toplam ihracat kaybımızın yaklaşık olarak 7 milyar dolar olacağını iddia ediyoruz. Bu vilayetlerimizin tümünde karşımıza çıkacak vergi kaybının toplamda 3 milyar doları bulmasını bekliyoruz. Bu tesirler altında 2023 yıl sonu enflasyon iddiamızı yüzde 50 olarak revize ediyoruz” tespitlerini yaptı.
KAYNAK : Sözcü
