Yurt dışı müteahhitlik bölümü 1972’den mart ayı sonuna kadar 133 ülkede 477 milyar dolar bedelinde 11 bin 700 proje üstlendi.
Sektör, 2020’de amaç ülkelerde yaşanan önemli siyasi istikrarsızlıklar, konjonktürel sıkıntılar ve Kovid-19 salgınının tesirlerine karşın 16,2 milyar dolar pahasında 370 iş almıştı.
2021’de ise salgının dünya iktisadında yarattığı olumsuz tesirin azalmasına paralel olarak Türk firmalarının yurt dışında üstlendiği projelerin toplam bedeli 30,7 milyar dolara çıktı. Bu devirde üstlenilen proje sayısı 444 olarak kayıtlara geçti.
Yurt dışı müteahhitlik kesimi, geçen yılı da global ekonomik meseleler ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gölgesinde geçirdi. Bu devirde kesimin üstlendiği proje sayısı 492, toplam proje bedeli yaklaşık 19,1 milyar dolar oldu. Geçen yıl üstlenilen projelerin ortalama bedeli 38,8 milyon dolar olarak hesaplandı.
Sektör, bu yılın birinci 3 aylık periyodunda ise 52 proje üstlendi. Bu devirde üstlenilen projelerin bedeli 4 milyar 52 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Yılın birinci iki aylık devrinde üstlenilen projelerin ortalama bedeli ise 77,9 milyon dolar olarak hesaplandı.
Rusya ve Türkmenistan birinci iki sırada
Müteahhitlik firmalarınca 1972 yılından bugüne kadar yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere nazaran dağılımında Rusya yüzde 20,5’lik hisseyle birinci sırada yer aldı. Kelam konusu ülkede bugüne kadar 97,9 milyar dolarlık proje gerçekleştirildi.
Rusya’yı yüzde 10,7’lik hisseyle Türkmenistan takip etti. Bu ülkede üstlenilen projelerin fiyatı 50,8 milyar dolar oldu. Irak yüzde 6,9’luk hisse ve üstlenilen 33 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, Libya ve Kazakistan izledi.
Müteahhitlik kesiminin daha fazla hisse almak için odaklandığı Suudi Arabistan pazarı da yüzde 5,2’lik hisse ve 24,8 milyar dolarlık proje bedeliyle bu ülkelerin akabinde öne çıktı.
Bugüne kadar en çok proje üstlenilen alanlara bakıldığında ise konut projelerinin yüzde 14’lük hisseyle birinci sırada yer aldığı görüldü. Kelam konusu projelerin bedeli 66,6 milyar dolar oldu.
Konut projelerini yüzde 13,5’lik hisse ve 64,6 milyar dolarlık proje bedeliyle kara yolları, tünel ve köprüler takip etti.
Enerji bölümü yüzde 8,5’lik hisseyle yurt dışında üstlenilen işlerde üçüncü sırada yer aldı. Bu bölümün bugüne kadar üstlendiği proje fiyatı 40,5 doları aştı.
Türk müteahhitler, bugüne kadar yurt dışında 34,7 milyar dolarlık ticaret merkezi ve 30,7 milyar dolarlık havalimanı projesi üstlendi.
Uluslararası rekabet
Öte yandan, ENR mecmuasının geçen bir yılda üstlenilen memleketler arası projelerin toplam bedeli üzerinden her yıl belirlediği dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firmasını gösteren listede Türkiye, 2003 yılında yalnızca 8 müteahhitlik firmasıyla yer alırken 2022’de 42 firmayla uzunluk gösterdi. Mecmuanın 2022 yılı sayısında yer alan bu firmalardan 8’i kelam konusu listede birinci 100 firma ortasında yer buldu, 2 Türk firması ise birinci 50’ye girdi. Türkiye listede firma sayısı prestijiyle Çin’den sonra ikinci sırada bulunuyor.
AA
KAYNAK : Bloomberg HT
