[ad_1]
Birol BOZKURT
Türkiye son yıllarda uyguladığı düşük faiz siyasetini kademeli olarak terk ediyor. Seçimlerden sonra oluşturulan yeni iktisat idaresi gerçek siyasetlere geçiş sürecini başlatmış akabinde yeni Merkez Bankası idaresi de bu doğrultuda siyaset faizlerini iki ayda 900 baz puan artırarak kademeli sıkılaşma sürecini başlattı.
Bu durum bankaların kredi ve mevduat faizlerini de etkiledi. Seçimlerden evvel yüzde 50’lere kadar çıkan mevduat faizi yüzde 25’lere kadar gerilerken kredi faizlerinde tam karşıtı bir durum yaşanıyor. Kamu bankaları, seçim öncesine nazaran faizde 15 puanı aşan artışa imza attı. Birtakım özel bankalar da gereksinim kredilerinde faizi yüzde aylık 5’in üzerine çıkardı.
Sadeleşme adımları kredi faizleri yükseltti
Merkez Bankası daha evvel aldığı kararla piyasa sisteminin fonksiyonelliğini artırmak için faiz oranına nazaran menkul değer tesisi uygulaması sadeleştirmişti. Buna nazaran kredi kartı nakit kullanımlarına ve kredili mevduat hesaplarına uygulanan aylık azami faiz oranı yüzde 2,89’a yükseltilmişti.
Ayrıca yüzde 3 olan TL ticari krediler için aylık büyüme hududunun yüzde 2,5 olarak belirlenmesine karar verilmişti. Taşıt kredilerinde yüzde 3 olan büyüme hududunun yüzde 2 olarak belirlenmesine, muhtaçlık kredilerinde ise değişikliğe gidilmeyerek yüzde 3 hududunun korunmasına karar verildiği açıklanmıştı. Tüm bu düzenlemelerin akabinde bankalar kredi faizlerini artırmaya başladı.
Kredi faizlerinde yeni sıkılaşma adımları
Tüm bunlara ek olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik kredilerde yeni sıkılaştırma adımları attı. Konsey tarafından sermaye yeterliliği standart oranları hesaplamasında dikkate alınan risk yüklerinin artırılmasına karar verdi.
Buna nazaran gereksinim kredileri, ferdî kredi kartları, tüketicilere kullandırılacak binek araç edinimi gayeli taşıt kredileri ile taşıt teminatlı krediler ve tüketiciler ile yapılacak finansal kiralama süreçlerinde risk tartıları yüzde 150’ye yükseltildi. Ayrıyeten, kredi kartlarında; havayolları, seyahat acenteleri ve konaklama ile ilgili yurt dışına ait harcamalarda taksit uygulamasına son verildi.
Bireysel kredi faizleri yükselecek
BDDK ayrıyeten, konut hariç kişisel kredilerin tamamının (KMH ve kredi kartları dahil) risk tartısını yüzde 150’ye çıkardı. Bu sayede kelam konusu faiz oranlarının artması sağlanacak. 2021’de risk tartıları kartlarda 1-6 ay vadede yüzde 100, 6 aydan uzunlarda yüzde 150, muhtaçlık kredilerinde 1-12 ay vadede yüzde 100, 12 aydan uzunlarda yüzde 150’ye yükseltilmişti. Taşıt kredilerinde risk yükü yüzde 75’ti.
Kamu bankaları kredi faizlerini artırdı
Merkez Bankası’nın son toplantısında verdiği 250 baz puanlık faiz artışı kararından sonra kamu bankalarında kredi faizleri süratle yükseldi. Seçimlerden evvel aylık yüzde 1,94 olan muhtaçlık kredisi faizi, seçim sonrası aylık yüzde 2,64’e yükseldi. Aylık taşıt kredisi faizleri de yüzde 2,45’ten 2,65’e çıkarken konut kredi faizleri ise yüzde 2,19’dan yüzde 2,49’a yükseldi. Bu oran seçimden evvel yüzde 1,67’iydi. Yaklaşık bir yıldır ticari müşterilere uygulanan kredi kısıtlamasının gibisi, muhtaçlık kredisi kullanmak isteyen vatandaşa da uygulanıyor. Gereksinim kredisi musluklarını mayıs ayında kısmaya başlayan kamu bankaları, şu an en fazla 70 bin TL’ye kadar gereksinim kredisi veriyor.
Özel bankalarda kredi faizleri yükselişte
Kamu bankalarının akabinde özel bankalarda kredi faizlerinde artışa gitti. Gereksinim kredi faizleri bankadan bankaya değişiklik gösterirken 50 bin TL 12 ay taksitli kredi içim yüzde 1,89 ile yüzde 4,99 ortasında değişen oranlar karşımıza çıkıyor. Sayı yükseldikçe faiz oranı da artıyor. 100 bin TL muhtaçlık kredisinde en yüksek faiz oranı yüzde 5’i de geçiyor. Özel bankalarda taşıt kredi faizleri yüzde 2,85 ile yüzde 4,89 ortasında değişkenlik gösteriyor. Konut kredi faizlerinde ise yüzde 2,39 ile yüzde 3,40 ortasında değişiyor.
Mevduat faizleri son 1 ayda 12 puan birden düştü
Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan’ın gerçekleştirdiği 3. Enflasyon Raporu sunumunda vurgu yaptığı mevduat faizlerindeki düşüş sürüyor. TCMB datalarına nazaran mevduatlarda yüklü hissesi olan 1-3 ay vadeli mevduatlarda ortalama faiz 21 Temmuz haftası itibariyle ortalama yüzde 30,4 düzeyine geriledi. Haziran ayında mevduatlarda ortalama faiz yüzde 42 ile 23 yılın doruğunu görmüştü. Mevduat faizlerinde yaşanan son düşüş ivmesiyle son 1 ayda yaklaşık 12 puanlık gerileme izlendi. KKM faizlerinde de durum farklı değil. Bankalar KKM’ye yüzde 17,5 ile yüzde 36 ortasında değişen oranlarda faiz veriyor.
Tüketici kredi hacmi geriledi
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene nazaran, dalın kredi hacmi 21 Temmuz prestijiyle 115 milyar 659 milyon 8 lira artarak 10 trilyon 137 milyar 70 milyon liradan, 10 trilyon 252 milyar 729 milyon liraya yükseldi. Bankalar tarafından kullandırılan tüketici kredileri uzun bir ortanın akabinde düşüşe geçti. Tüketici kredileri meblağı, 21 Temmuz prestijiyle 2 milyar 44 milyon lira azalışla 1 trilyon 401 milyar 395 milyon lira oldu. Kelam konusu kredilerin 440 milyar lirası konut, 84 milyar 184 milyon lirası taşıt ve 877 milyar 211 milyon lirası muhtaçlık kredilerinden oluştu.
Finans > Genel
HABER İÇERİĞİ : Dünya
[ad_2]
