[ad_1]
Emre ERGÜL
Dedolarizasyon… En kolay tabiriyle, Amerikan dolarının global piyasalardaki hakimiyetini azaltmak manasına geliyor. 24 Şubat 2022’de start alan Ukrayna Savaşı sonrası Rusya’ya yönelik başlatılan yaptırımlar ve Çin’in COVID kısıtlamalarının kalkması sonrası dünyaya açılmasıyla, Çin yuanı global ticarette Amerikan dolarının karşısında öne çıkmaya başladı.
Rusya, İran, Brezilya, Arjantin derken, en son Asya ülkesi Bangladeş de yuancı ülkeler ortasına katıldı. Bangladeş, nükleer santral inşası için Rusya’ya yuan ile ödeme yapmayı kabul etti. Bangladeş, Rusya’ya dolar olarak ödeme yapamadığı için iki ülke, bir yıllık görüşmelerin akabinde yuanda karar kıldı.
İlk olarak ruble istendi
Bangladeş devletine ilişkin nükleer güç şirketi Rosatom, başlangıçta ödeme için ruble talep etmişti. Fakat Washington Post’un 17 Nisan’da yayınladığı bir habere nazaran, Çin ismi açıklanmayan kimi Bangladeşli bankalara Çin ile yuan üzerinden mutabakatlar yapma yetkisi verdiği için, iki ülke nihayet muahedeyi yuan cinsinden yapmayı kabul etti.
Brezilya ve Arjantin ortak para ünitesi istiyor
Bangladeş’teki Siyaset Araştırma Enstitüsü’nün yönetici yöneticisi Ahsan Mansur’a nazaran, “Güney Asya ülkesinin kendi ulusal çıkarları doğrultusunda hareket etmesi ve güç güvenliği için pragmatik bir karar vermesi gerekiyordu.”
Insider mecmuasına konuşan Mansur, “Bangladeş üzere Üçüncü Dünya ülkelerinin çıkarları ile Çin ve ABD’nin çıkarları tıpkı değil. İkisiyle de ilgilerimizi sürdürmek zorundayız” dedi. “Yuanlı ticaret beşlisi”nin kuşkusuz en önde gelen ismi Rusya…
Ülkenin 640 milyar dolarlık döviz rezervlerinin en az yarısı ticaret kısıtlamaları nedeniyle donduruldu. İşte bu yüzden kendisine alternatif arayan Moskova, 2030’da global iktisadın işveren olması beklenen Çin’in kapısını çaldı.
Rusya merkez bankası, mart ayında 41.9 milyar ruble (538 milyon dolar) kıymetinde Çin yuanı satın aldı. Rusya’nın döviz piyasalarında, ruble-yuan ticaretinin toplam hacmi yüzde 39’a çıktı ve ruble-doların yüzde 34’lük hissesini geride bıraktı.
Arjantin’le ortak para ünitesi yaratmayı hayal eden Brezilya da dedolarizasyoncuların başını çekiyor. Çin bankası BOCOM’un sahibi olduğu Brezilya bankası Banco BOCOM BBM da mart ayında Çin ile varsayılan para ünitesi olarak doları kullanmak yerine direkt gerçek ve yuan cinsinden süreçlere müsaade vermek için bir mutabakat yaptı.
Lula: Dolar kullanılmasına kim karar verdi?
Brezilya başkanı Lula da Silva Pekin’i ziyaret ettiğinde “Neden kendi para ünitemizle ticaret yapamıyoruz? Altın standardının ortadan kalkmasından sonra doların para ünitesi olduğuna kim karar verdi?” diye konuşmuştu. Arjantin de Çin’den yaptığı yaklaşık 800 milyar dolarlık ithalatın bedelini yuan cinsinden ödemeye başlayacak. Ağır yaptırımlar uygulanan İran’ın yuanlı ticaretinin geçmişi ise Çin’in İran’dan ham petrolü yuanla almaya başladığı 2012’ye dayanıyor.
Çin’in Avrupa’ya yatırımı 10 yılın en düşüğü
AB, Çin’in bir dizi satın alımını engellemek için kuralları sıkılaştırdıkça, Çin’in Avrupa’ya yaptığı yatırım geçen yıl on yılın en düşük noktasına geriledi. Avrupa’nın teknoloji ve altyapı kesiminde önerilen 16 Çin mutabakatından 10’u düzenleyiciler tarafından engellendi. Çin’in AB ve İngiltere’ye yaptığı toplam yatırım düzeyinin 2022’de yüzde 22 düşüşle 7.9 milyar euroya düştü.
Doların hakimiyeti 1920’lerde başladı
1920’ler: I.Dünya Savaşı sonrası dolar, milletlerarası rezerv para ünitesi olarak İngiliz sterlininin yerine geçmeye başladı. ABD devrin savaş vakti altın akışının değerli bir alıcısıdır.
1944: Bretton Woods Anlaşması’na nazaran, global ticaret ABD dolarıyla yapılmaya başlandı.
1960’lar: Avrupa ve Japonya’nın ihracatı ABD’nin ihracatıyla daha rekabetçi hale geliyor. Dünya çapında büyük bir dolar arzı var ve bu da doları altınla desteklemeyi zorlaştırıyor.
1971: ABD Lideri Nixon ABD dolarının direkt altına dönüştürülebilirliğini durdurdu.
1981: Hiperenflasyonlu uzun yıllardan sonra ABD doları satın alma gücünün üçte ikisini kaybetti.
2007-2008: Global bankacılık krizi: Yatırımcılar, para ünitesinin pahasını muhafazasını bekleyerek ABD dolarının peşine düştü.
2014: Kırım’ın ilhakı sonrası, Rusya Batı yaptırımlarına karşı dedolarizasyonu önceliği yaptı.
2022: Ülkeler rezervlerini dolardan ayrıştırırken; merkez bankaları 1967’den bu yana en süratli formda altın almaya başladı. Ukrayna Savaşı sonrası ruble-yuan ticareti 8 ayda 80 kat arttı.
2023: *Brezilya ve Arjantin ortak para ünitesi kurmayı tartışmaya başladı.
*BAE ve Hindistan petrol dışı emtia ticaretinde rupi kullanmayı keşfetti.
*Rusya ve İran altın takviyeli bir kriptopara yaratmayı masaya yatırdı.
Ekonomi > Genel
‘Dedolarizasyon’da son ülke: Bangladeş! yazısı ilk önce BASIN BÜLTENİ PR üzerinde ortaya çıktı.
[ad_2]
