AKP iktidarının 2002-2023 yılları ortasında eğitimde mali bütçesi ve idari kararları masaya yatırıldı. CHP Küme Başkanvekili Engin Altay’ın koordinatörlüğünde Uzman Eğitimci ve CHP Kümesi Eğitim Danışmanı Ali Taştan tarafından hazırlanan rapor, çarpıcı sonuçlarıyla dikkat çekti. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na sunulan 48 sayfalık rapor; okulda olması gereken 953 bin çocuğun trajik durumunu gözler önüne serdi.
Uzman Eğitimci Ali Taştan çarpıcı raporu CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na sundu.
EĞİTİME YÜZDE 2.3
İktidar, 2023’te eğitime 649 milyar 800 milyon lira bütçe ayırmakla övünse de, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da (GSYH) eğitime ayrılan hisse yüzde 2.3’de kaldı. 19 milyon öğrenci ve 1.1 milyon öğretmeni olan MEB’e eğitim bütçesinin yüzde 66.9’u olan 435 milyar 351 milyon lira ayrıldı. Fakat bu bütçenin yüzde 20.7’si YÖK ile üniversitelere, yüzde 0.23’ü ÖSYM’ye ve yüzde 12’si KYK’ya gitti.
“PANSUMANA YETMEZ”
Çarpıcı raporda ayrıyeten şu bilgilere yer verildi: “Eğitim bütçesi, bırakın ulusal eğitim sistemini düzgünleştirmek için ameliyat yapmayı, pansuman parasına bile yetmez. Eğitimin kronik sıkıntılarına deva olmayacağı üzere, muhtaçlıkları karşılamaktan çok uzak. Merkezi bütçeden 5 yıl evvel eğitime ayrılan yüzde 19.2’lik hisse, 2023’te yüzde 14.5’e geriledi. 4+4+4 modeli öncesinin de altına düşüldü.”
7.6 MİLYON ÇOCUK AÇ
“Türkiye’deki 22 milyon 738 bin çocuktan yüzde 33.7’si olan 7 milyon 662 bin 807’si aç kalıyor. 15-17 yaş ortası çocukların işgücüne katılma oranı yüzde 16.4 oldu. Erkeklerin yüzde 22.9’u, kızların yüzde 9.5’i işe gidiyor. 520 bin çocuk çalışırken, 87 bin çocuk iş arıyor. 346 bin 135 çocuk, ne eğitimde ne de istihdamda yer almıyor.”
10 LİRAYA DOYUN!
“2002’de 521 olan yatılı okul sayısı 270’e, öğrenci sayısı 278 binden 51 bine geriledi. 20 yılda yatılı okul sayısı yüzde 48, öğrenci sayısı yüzde 81.6 azaldı. Yatılı okullarda üç öğün yemek ve bir orta öğün için ayrılan bütçe öğrenci başına günlük 29 lira. Öğün başına düşen para 10 TL’nin altına indi. Taşımalı öğrencilere ise günlük 18 lira yemek parası veriliyor.”
180 bin öğretmen çok acil atanacak!
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na sunulan raporun sonuç kısmında şu kararlar yer aldı: “Bütçede eğitime ayrılan hisse 2 katına çıkarılacak. Eğitim şurası yine toplanacak. Öğretmen yetiştirme sistemi yenilenecek. Tüm öğrencilere fiyatsız öğlen yemeği, 24 Kasım Öğretmenler Günü’nde öğretmenlere birer maaş ikramiye verilecek. Öğretmenlik Meslek Kanunu yenilenip, maaşlar güzelleştirilecek. 2 yıl içinde 180 bin öğretmen çok acil atanıp, kontratlı, fiyatlı öğretmen sistemi son bulup, tamamı takıma alınacak.”
Raporu hazırlayan Uzman Eğitimci Ali Taştan:
Eğitimin yükü velilerde
■ “İktidar eğitim bütçesinin daima arttığını söylese de, sayılar tam aksine son 6 yıldır azaldığını gösterdi. Öğrenci başına eğitim harcamasında Türkiye, OECD ülkeleri içinde Meksika ve Kolombiya’dan sonra lakin sondan 3. olabildi. Bir öğrencinin mecburî eğitimine en düşük yatırımı yapan Kolombiya’dan sonra ikinci ülkeyiz. Bu araştırma gösterdi ki; Türkiye’de eğitimin yükü velilerin ve öğretmenlerin omzunda.”
Köylünün çocuğu eğitim alamıyor
AKP iktidara geldiğinde köylerdeki 32 bin 409 okulda 3 milyon 275 bin öğrenci varken, 20 yılda okul sayısı 12 bin 693’e ve öğrenci sayısı da 609 bin 137’ye geriledi.
YATILILAR KAPATILDI
İktidar, 20 yılda 19 bin 708 köy okulunu kapatt. 2002’de 286 olan yatılı bölge ortaokulu sayısı 270’e, öğrenci sayısı 57 bin 50’den 2022-2023 eğitim/öğretim yılında 51 bin 152’ye geriledi. 2002 yılından bu yana yatılı okulların sayısı yüzde 48, öğrenci sayısı yüzde 81.6 azaldı.
Eğitime yatırım yok
■ “2002 öncesi eğitim yatırımları için bütçeden yüzde 17.1 hisse ayrılırken, 2023’te bu oran yüzde 9.1’e düştü. Bu düşüş, taşımalı ve ikili eğitimin 2023’te artarak süreceğini gösteriyor.”
Öğrencinin hakkı dinci vakıflara
■ “MEB 2023 bütçesinin 4.1 milyar lirası vakıf ve derneklere gitti. Genel Orta Öğretime 48.3 milyar, Mesleksel Teknik Eğitime 51.9 milyar, Din Öğretimine 31.5 milyar ayrıldı.”
Yurt dışına 3.5 milyar lira
■ “Türkiye Maarif Vakfı’na 2022’te aktarılan bütçe 2 katına çıktı. Geçen yıl 1 milyar 871 milyon lira almıştı. 2023’te bu vakfa 3 milyar 499 milyon lira daha aktarıldı.
Varsa yoksa imam hatipler!
■ “Genel liselerin yüzde 51.8’i yani yarısında derslik başına öğrenci sayısı 30’u geçerken, İHL’de bu oran yüzde 11’de kaldı. Tekrar, genel liselerdeki öğrencilerin yüzde 19.6’sı bilimsel, kültürel, sanatsal, sportif en az bir faaliyete katılırken, İHL’de birebir oran yüzde 80.5 oldu.”
İlkokullar tıkış tıkış!
■ “Öğrenci sayısı geçen yıla nazaran yüzde 5.9 artarken, derslik sayısı yüzde 2.3 arttı. Öğretmen sayısı yüzde 2.4 artabildi. İlkokul öğrencilerinin yüzde 41.9’u, ortaokulun yüzde 34.1’i, imam hatip ortaokullarının ise yüzde 9.75’i ikili eğitim alıyor.”
Eğitim özelleşti
■ “10 yıl evvel 4 bin 664 olan özel okul sayısı yüzde 204 artışla, 14 bin 179’a çıktı. Özel okullarda öğrenci sayısı yüzde 194 arttı. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’ne, MEB bütçesinden, 2023’te 13.8 milyar lira ayrıldı.”
SORU – CEVAP
AKP’Lİ BAKANLAR NE YAPTI?
■ Erkan Mumcu, bir gecede 1300 bakanlık yöneticisini vazifeden aldı.
■ Hüseyin Çelik, öğretim programlarını değiştirip, liseyi 4 yıla çıkardı.
■ Nimet Çubukçu, Fatih Projesi’ni başlatıp, Anadolu liselerini genel lise yaptı.
■ Ömer Dinçer, 4+4+4 sistemine geçip, ulusal bayramları statta kutlamayı yasakladı.
■ Nabi Avcı, 40 bin eğitim yöneticisini vazifeden alıp, Öğrenci Andı’nı kaldırdı.
■ İsmet Yılmaz, kontratlı öğretmenlik getirip, dinci vakıflarla protokol imzaladı.
■ Ziya Selçuk, liselerde ikili eğitime geçip, TÜGVA’yla süresiz protokol imzaladı.
■ Mahmut Özer, eğitim dışı onlarca kişiyi genel müdür atadı. Diyanet’e kapı açtı.
NOT DEFTERİ
■ Türkiye’de 5-17 yaş ortasındaki mülteci çocukların yüzde 61.7’si okula gidiyor.
■ Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bağlı 800 yurt ve 825 bin yatak kapasitesi var.
■ Yurt muhtaçlığı olan 4 milyon öğrencinin yüzde 20.6’sına yurt sağlanabiliyor.
