Wyniki kontroli NIK. “System nadzoru nad służbami jest nieskuteczny”

NIK zaprezentowało wnioski z kontroli zatytułowanej “Realizacja zadań związanych z koordynacją, nadzorem i kontrolą funkcjonowania służb specjalnych prowadzących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej czynności operacyjno-rozpoznawcze”.

Pełny raport oraz stwierdzone nieprawidłowości są niejawne ze względu na bezpieczeństwo państwa. Dlatego instytucja przedstawiła jedynie wybrane oceny oraz rekomendacje w obszarach wymagających najpilniejszej zmiany. 

NIK ujawnia wnioski ws. nadzoru poprzedniego rządu nad służbami

Wśród nich jednoznacznie stwierdzono, że obowiązujący w Polsce system nadzoru, koordynacji oraz kontroli działalności służb specjalnych jest nieskuteczny oraz nie opowiada standardom obowiązującym w demokratycznych państwach prawa.

“Osoby odpowiadające za nadzór i koordynację działalności służb specjalnych, w szczególności Prezes Rady Ministrów – Mateusz Morawiecki, Minister Koordynator Służb Specjalnych – Mariusz Kamiński oraz członkowie Kolegium do Spraw Służb Specjalnych nierzetelnie realizowały powierzone im zadania” – czytamy.

ZOBACZ: Nowe wymagania dla youtuberów. Treści generowane przez AI na celowniku giganta

NIK wskazuje, że z powodu zaniechań poprzednia władza tak naprawdę nie wiedziała jak funkcjonują służby, a tym samym nie mogła reagować na ewentualne nieprawidłowości. Co więcej wskazano, że system nadzoru nad służbami wynikający z prawa zastępowano m.in. bezpośrednimi spotkaniami i ustnymi wytycznymi.

“Przeprowadzona kontrola wykazała konieczność podjęcia pilnych działań zmierzających do ustanowienia realnego i odpowiadającego standardom demokratycznego państwa prawa systemu nadzoru, koordynacji oraz kontroli działalności służb specjalnych w Polsce” – wskazuje NIK. 

NIK proponuje zmiany w prawie

Instytucja podkreśla, że jest “konieczność wprowadzenia daleko idących zmian legislacyjnych”, które obejmą:

• ustanowienie zewnętrznego, niezależnego organu posiadającego nieograniczone przedmiotowo uprawnienia kontrolne wobec służb
• przyznanie obywatelom prawa do informacji na temat prowadzonych wobec nich czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz prawa do skargi na działalność służb
• przyjęcie ustawy regulującej tematykę wewnątrzadministracyjnego nadzoru i kontroli nad służbami specjalnymi
• przyjęcie aktu normatywnego określającego definicje czynności operacyjno-rozpoznawczych, metod, form i technik przeprowadzania tych czynności oraz wspólne dla wszystkich służb i formacji zasady oraz warunki ich prowadzenia
• wzmocnienie kontroli sądów nad zarządzaniem i przedłużaniem kontroli operacyjnej.

Co więcej, w komunikacie na stronie NIK poinformowano, że w czwartek izba skierowała sześć zawiadomień o zaistnieniu okoliczności wskazujących na popełnienie przestępstwa utrudniania kontroli.

Kontrolą objęto Prezesa Rady Ministrów, Ministra Koordynatora Służb Specjalnych, Przewodniczącego Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, Ministra Obrony Narodowej oraz szefów trzech służb specjalnych: ABW, CBA i Służby Kontrwywiadu Wojskowego

Czytaj więcej