‘Hijyen kenti’ndeki eski konutta yaşayan yaşlı bayanın sırrı açığa çıktı, ortalık karıştı… Canavar mı kurban mı?

Brezilya’nın Sao Paulo kentinin Higienopolis (hijyen şehri) mahallesinde bulunan eski mesken yıllardır hem gelip geçenlerin hem de orada oturanların dikkatini çekiyordu. Etrafındaki tüm benzerlerinin yerine apartmanlar dikilen bu iki katlı eski mesken, dökülen boyalarıyla, yazılarla kaplı bahçe duvarlarıyla, hiç açılmayan pencereleriyle, en kıymetlisi de sahibiyle büyük merak konusuydu.

Özellikle çocukların “bruxa” yani cadı dedikleri yaşlı bir bayan yaşıyordu konutta. Köpeklerini gezdirmek dışında dışarı çıkmazdı, çıkarken de yüzüne bembeyaz bir krem sürerdi. Birden fazla vakit nazik bir insan üzere görünse de belediyenin, sevdiği ağaçları kesmesi üzere sıradan olaylar nedeniyle öfke patlamaları yaşayabilirdi.

Yan binada yaşayan bir bayan, haline üzüldüğü bu yaşlı bayanla irtibat kurmak istiyordu. Meraklı bir gazeteci de toplumun ihmal ettiğini düşündüğü yaşlı bayanın kıssasını anlatmak istiyordu. Fakat ikisi de hayli karanlık bir sırrı ortaya çıkarmak üzere olduklarından habersizdi.

Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir podcast sayesinde, yalnızca komşuları değil bütün dünya Margarida Maria Vicente de Azevedo Bonetti isimli bu bayanın inanılmaz öyküsünü öğrendi.

Bonetti, neredeyse çeyrek asırdır, herkesin gözü önünde saklanan bir kanun kaçağıydı. O ve eşi hakkında ABD’de hazırlanmış bir federal iddianame bulunuyordu. Çift Brezilya’dan Washington’a götürdükleri bir hizmetçiyi hem fizikî hem de ruhsal manada insanlık dışı şartlarda çalıştırmak ve hakkı olan ödemeleri yapmamakla yani velhasıl köleleştirmekle suçlanıyordu.

Savcılar Bonetti’nin bu cürümleri işlediğinden emindi. FBI bayanın peşindeydi. Lakin o bir biçimde kaçmayı başarmıştı.

Bir vakitler varlıklı bir adamın ayrıcalıklı kızı, bugün ise internetin en fazla merak edilen bireylerinden biri olan Bonetti hakkındaki gerçekler birinci olarak Brezilyalı gazeteci Chico Felitti’nin hazırlayıp sunduğu “A Mulher da Casa Abandonada” (Terk Edilmiş Konuttaki Kadın) podcast’i sayesinde ortaya çıktı.

Buna ek olarak yüzlerce sayfalık mahkeme evrakları ve Brezilya ve ABD’deki değerli şahısların tanıklıkları da çeşitli detayları ortaya koydu. Lakin tüm bu ipuçlarına rağmen Bonetti’nin hayatı hala bir bilmece, saklılık, palavralar ve uydurmacalardan oluşan çözülmesi imkânsız bir düğüm üzere.

* * * * *

The Washington Post’un yorum taleplerine karşılık vermeyen Bonetti, daha evvel Felitti’nin podcast’i için verdiği röportajda yanlış bir şey yapmadığını söylemişti.

Podcast’te kendisini “Papatya” olarak isimlendiren ve sık sık üçüncü tekil şahıs kullanan Bonetti, FBI’ın gerçek hayatta kendisine hiç benzemeyen bir karakter yarattığından şikâyet ediyordu. Davaya bahis olan hizmetçiden bazen “arkadaşım” ya da “dostum” diye bahsediyor bazen de bayanı yalancılıkla ve ihanetle suçluyordu.

Yıllar önce, o sırada evli olduğu kişi, mahkemede verdiği tabirde Bonetti’nin hizmetçiye vurduğuna hiç şahit olmadığını söylemiş, eşinin fizikî olarak zayıf bir durumda olduğunu, hizmetçinin ise güçlü kuvvetli bir bayan olduğunu belirtmişti.

Diğer yandan Bonetti’nin bir kurban olduğunu düşünenler de var.

Bonetti’nin yaşadığı mahalledeki polis karakolunun emniyet müdürü Roberto Monteiro, The Washington Post’a, “Bence terk edilmiş. Akli istikrarı yerinde değil. Psikiyatrik bakıma gereksinimi var” dedi.

Ancak Bonetti’nin öyküsünün yalnızca Brezilya’da değil dünyanın birçok ülkesinde hala yaygın olan kölelik ve ırkçılığın canlı bir örneği olduğunu düşünen de çok. (Bonetti beyaz, hizmetçisi olan bayan ise siyahi.)

MİLYONLARCA KİŞİ O PODCAST SAYESİNDE GERÇEKLERİ ÖĞRENDİ

Margarida Bonetti’yle ilgili podcast geçen yaz yayınlandığında, toplumsal medyada kendisini eleştirenler kadar destekleyenler de oldu. Bu durum trollerin Felitti’ye saldırmasıyla sonuçlandı. Bonetti’nin komşusu Mari Muradas da Felitti’yle iş birliği yaptığı gerekçesiyle bu akınlardan hissesini aldı. 7 kısımlık podcast’i milyonlarca kişi dinledi. Ulusal basının da günlerce işlediği bu bahis, muhtemelen podcast’in Portekizce olmasının da tesiriyle ülke dışında çok fazla dikkat çekmedi.

Brezilya’da ise kimi günler Bonetti’nin konutunun üzerinde haber helikopterleri uçtu. Kalabalıklar meskenin önünde toplanıp fotoğraflar çektirdi. O kadar ki sokağı boşaltmak için polis müdahalesinin gerektiği günler oldu.

Evin dış kapısında hâlâ asılı duran tabelada, binanın tanınmış bir cerrah olan Geraldo de Azevedo’nun babasına ilişkin olduğu yazıyor. Bonetti’nin annesi Lourdes’in herkese İspanya’da doğduğunu ve soyunun kraliyet ailesine dayandığını söylediği biliniyor. Bonetti’nin varlıklı bir iş insanı olan “baron” unvanlı dedesinin yüzünün basılı olduğu posta pulları bile bulunuyor.

Ailenin tertipli olarak gittiği kilisede 60 yıl boyunca misyon yapmış olan din adamı Mariano Felix de Carvalho, “Herkes onları tanırdı” diye konuştu.

DOS SANTOS, GENÇ İKİLİ DÜĞÜN HEDİYESİYDİ

Geraldo ve Lourdes çifti, yoksullara yardım eden, verdikleri partilere mahalledeki komşuları davet eden saygın insanlardı. Konutları şık mobilyalarla döşeliydi. Üç çocuğu olan çiftin en küçük kızları Margarida da şık giyinen, her vakit yapılı saçlarla gezen bir genç bayandı. Annesinin olduğu ortamlarda içine kapansa da öteki vakitlerde epeyce dışa dönüktü.

Azevedo ailesinin konutunda Hilda Rosa dos Santos isimli bir bayan çalışıyordu. Anapolis kentinden çok yoksul bir ailenin kızı olan dos Santos’un 11 kardeşi vardı. Babasını hiç tanımamış, okula hiç gitmemişti.

Memleketindeyken çobanlık üzere ağır işler yapan ve daima şiddet gören dos Santos, 1960’ların başlarında Sao Paulo’da Azevedoların konutunda çalışmaya başlamıştı. O sırada Margarida şimdi 9 yaşındaydı. Sonraki 20 yıl boyunca dos Santos, ailenin vazgeçilmez bir kesimi haline gelecekti.

1972 yılında Margarida, geleceği çok parlak bir mühendis olan Rene Bonetti ile evlendi. Rene, Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nde çalışıyordu. Çift birinci yıl Sao Paulo’nun dışında bir meskende yaşadı. Akabinde Rene, ABD’den bir iş teklifi aldı. Bir telekomünikasyon şirketi olan Comsat ile Washington etrafında bilimsel uydu araştırmaları yapabilecekti.

Çift ABD’ye taşınırken, Margarida’nın annesi kızına dos Santos’u da götürmelerini teklif etti. Bir nevi genç ikili düğün armağanı vermek istemişlerdi. Azevedolar bayanın maaşını ödemeye devam etme kelamı verdi ancak bu kelam maalesef tutulamadı.

Filha de um médico paulistano e neta do Barão de Bocaina, um importante fazendeiro, banqueiro e comerciante, Margarida Bonetti, de 63 anos, era uma socialite brasileira que, em 1970, se casou com Renê Bonetti, um engenheiro, e se mudou para os Estados Unidos. pic.twitter.com/YbKhO1Faat

— Crimes Reais (@CrimesReais) July 28, 2022

* * * * *

Rene Bonetti’nin mesleği ABD’de yükselişe geçti. Comsat’ta 17 yıl çalıştı, akabinde diğer bir şirkette üç yıllık bir programı yönetti. Uzay araştırmaları NASA tarafından ödüllendirildi; terfi üstüne terfi, artırım üstüne artırım aldı.

Bonetti ailesi oğullarıyla birlikte Maryland eyaletinde yaşıyordu. Ekonomik durumları çok uygundu. Kiliseye gitmek dışında çok fazla sosyalleştikleri söylenemezdi. Komşuları Kari Salmonsen, “İçe kapanık yaşarlardı. Bonettileri hakikaten tanıyan kimse olduğunu sanmıyorum” diye konuştu.

Çiftin bir diğer tanıdığı Victor Ochy Pang’e nazaran, Margarida Bonetti her haliyle zevk sahibi varlıklı bir bayan olduğunu gösteriyordu. Düzgün eğitimli olduğu düzgün İngilizcesinden aşikardı. Ancak bir sorun vardı. Margarida, Brezilya’da çok saygın bir ailenin üyesiyken ABD’de hiç kimseydi. Üstelik ülkesinde mühendislik eğitimi almış olmasına rağmen konut dışında çalışmıyordu da… Ochy Pang bu boşluk nedeniyle bayanın takıntılı bir insan haline geldiğini belirtti.

Komşular konuttaki öteki bayanın kim olduğunu da merak ediyordu. Bayanı vakit zaman lime lime olmuş giysileriyle karları kürerken, ağaçlardan dökülen yaprakları süpürürken, elma toplarken görüyorlardı. Bazen komşulardan yemek istiyordu. Haline acıyıp eline üç beş kuruş sıkıştıranlar oluyordu.

ABD’ye taşındıktan 19 yıl sonra yani 1998 başında dos Santos, Bonettileri terk etti. Bu süreçte en büyük yardımcısı arkadaş olduğu komşu Vicki Schneider’dı. Schneider ve başkalarının yardımıyla dos Santos’a kalacak bir yer bulundu. FBI ve eyalet yetkilileri Bonettiler hakkında aylar süren bir soruşturma başlattı.

BODRUMDA TAHTA YATAK ÜZERİNDE YATIYORDU

Sosyal hizmetliler vazifelisi Annette Kerr, Nisan 1998’de Bonettilerin konutuna gerçekleştirdiği ziyaret sırasında gördükleriyle şaşkına döndü. Daha evvel de sıkıntı olaylarla uğraşmıştı lakin bu seferki değişikti. Dos Santos konutun bodrum katında buz üzere bir odada yaşıyordu. Yerde üzeri suntayla kapatılmış kocaman bir delik vardı. Tuvalet yoktu. (Rene Bonetti daha sonra mahkemede verdiği sözde dos Santos’un bodrumda yaşadığını, burada tuvalet ve banyo olmadığını, yerdeki deliğin suntayla kapatıldığını doğrulamıştı. Dediğine nazaran dos Santos’un üst kattaki bir duşu kullanması mümkündü ancak bayan bunu istemiyordu.)

Dos Santos üst katta kovaya doldurup aşağı taşıdığı sularla metalden bir küvetin içinde yıkanıyordu. Döşeği çok ince olan bir kamp yatağında yatıyordu. Yatağını ormana atılmış bir döşekle yükseltmeye çalışmıştı. Üst kattaki buzdolabı kilitli olduğundan açıp yemek alması mümkün değildi. Kerr, “ABD’de bu türlü şeyler yaşandığına inanamıyordum” diye konuştu The Washington Post’a.

Kerr, dos Santos’la da görüşmeler yapmıştı. Bayan Margarida Bonetti’nin kendisini tekraren dövdüğünü, yumrukladığını, tokatladığını, saçlarını yolup etine tırnaklarını geçirdiğini anlatmıştı. Bir defasında yüzüne sıcak çorba atıldığını, bir seferinde de kırılmış bir bardağı temizlerken kesilen bacağındaki yaranın bakımsızlıktan iltihaplandığını ve berbat makus koktuğunu söylemişti.

Üstelik bayan yıllar boyunca daha sonra tabiplerin “basketbol topu” büyüklüğünde diye tanım ettiği bir tümörle yaşamıştı. Neyse ki tümör kanserli değildi.

Kerr, “Hayatı boyunca hiç kelam hakkı olmamış” derken dos Santos’un bu şartlar nedeniyle çok korkak bir bayana dönüştüğünü belirtti. Bayanın doğruyu söylediğinden emin olduğunu da kelamlarına ekleyen Kerr, “Yalan söylemek için fazla ürkekti” diye konuştu.

O yıl Eylül ayında FBI casusları Bonettilerin kapısını çaldı. Çifti sorgulayan Don Neily, “O konutun içinde yaşananları bir milyon yıl da düşünseniz kestirim edemezdiniz” derken Margarida Bonetti’nin Brezilya üst sınıfında yetişmiş olması sayesinde edindiği çarpık bir dünya görüşü olan “sofistike bir hanım” olduğunu söyledi ve ekledi: “Anladığım kadarıyla meskeninizde çalışan hizmetkârları tokatlayabiliyordunuz ve kimsenin umurunda olmuyordu.”

Margarida Bonetti bir sonraki ay babasının vefatının akabinde Brezilya’ya gitti ve bir daha da geri dönmedi.

* * * * *

ABD’li savcılar aylar boyunca belgeyi oluşturmaya çalıştı. Nihayet 1999 ilkbaharında Bonettiler hakkında bir iddianame hazırlandı. Çift, yasadışı bir göçmene yataklık etmekle ve bu bireye ağır fizikî ziyan vermekle suçlanıyordu.

Rene Bonetti, Şubat 2000’de mahkeme karşısına çıkarıldığında Margarida binlerce kilometre uzaktaydı. Çift telefonla konuşmuş ve bayan kocasının savunma avukatına birtakım kanıtlar göndermişti.

Mahkeme sırasında dos Santos, Rene Bonetti’nin pasaportuna el koyduğunu ve ülkeden çıkmasına mani olduğunu söylerken Bonetti suçlamaları reddetti. Dos Santos ayrıyeten Portekizcede de İngilizcede de okuma yazma bilmediği için ne otobüse binebildiğini ne de ABD’nin karmaşık göçmenlik sistemi içinde hareket edebildiğini söyledi. Bu yüzden 19 yıl boyunca başına gelen her şeye katlanmak zorunda kalmıştı. Kendisini döven yalnızca Margarida’ydı fakat “Dr. Rene” dediği eşi de bu duruma göz yummuştu.

Rene Bonetti ise hakkındaki suçlamaları “aptalca ve büsbütün yanlış” olarak nitelendirdi. Dos Santos’un maharetsiz bir hizmetçi olduğunu belirtti. Bu söz Margarida’nın dava için Brezilya’dan ABD’ye giden annesi ve kız kardeşi tarafından da desteklendi. Bonetti, dos Santos kendileriyle yaşadığı periyotta meskenin çok dağınık ve pis olduğunu, bayan taşındıktan sonra konut derli toplu tutmanın daha kolay olduğunu belirtti.

Ancak Savcı Steven Dettelbach sorularıyla sıkıştırdıkça Bonetti’nin dos Santos’un göçmenlik evraklarında kimi usulsüzlükler yaptığını itiraf etmek zorunda kaldı. ABD’ye taşındıktan dört yıl sonra Margarida’nın anne ve babasının dos Santos’un maaşını ödeme kelamından döndüklerini de ekleyen Bonetti, “Sonraki 15 yıl boyunca bir aile dostumuz üzere bizimle birlikte yaşadı. Onu seviyoruz” diye konuştu.

Bonetti bayana kalacak bir yer ve yemek verdiklerini, tek başına sokağa çıksa karşılaşacağı “ırkçılık”tan koruduklarını da belirtti.

Diğer yandan mahkeme sürecinde dos Santos’a 19 yıl boyunca hiç kimse tarafından hiç ödeme yapılmadığı ortaya çıktı. Bunun üzerine Bonetti birinci 4 yılı telafi etme teklifinde bulundu. Önerdiği fiyat ABD standartları için çok düşüktü fakat Bonetti bunun Brezilya için olağan olduğunu belirtmiş ve savcının yansısını çekmişti.

SUÇLU BULUNDU, MAHPUS VE TAZMİNATLA CEZALANDIRILDI

Bonetti hatalı bulunduktan sonra işler daha da karıştı. Çiftin oğlu Arthur, davanın sorumlusu olan FBI casusu Neily’i arayarak, “Evimizde yaşanan istismarlar konusunda mahkemede doğruları söyleyemedim zira annemin ruhsal sıkıntıları var. FBI’a konuştuğumu öğrenirse öldürülebilirim” dedi.

Arthur Bonetti o sırada 20’li yaşlarındaydı. Annesi üzere ortadan kaybolmuştu. FBI tarafından aranıyor fakat bulunamıyordu.

Neily tıpkı vakitte Margarida’nın bir emlakçıyla anlaşarak konutunu satılığa çıkarma planı yaptığını da keşfetti. Hedef parayı gizlice Brezilya’ya kaçırmak ve dos Santos’a tazminat ödenmesini önlemekti. Rene Bonetti de lüks arabası dahil varlıklarını gizlemeye çalışıyordu. Bunun üzerine çiftin varlıkları donduruldu.

Bonettiler hakkında açılan federal davanın yanı sıra, bir de tazminat talebiyle asli hukuk davası açıldı. Nihayetinde Bonetti hakkında 6,5 yıl mahpus cezası verildi. Bonetti, The Washington Post’a yaptığı açıklamada, 5 yıl mahpusta kaldığını, 110.000 dolar da tazminat ödediğini belirtti.

Kendisine hem maddi hem de manevi manada büyük bedeller ödeten 20 yıllık bir davanın yine gündeme getirilmesine de reaksiyon gösteren Bonetti, “Lütfen eski bir yarayı kaşımayı bırakın” sözlerini kullandı.

Kemp ise Rene Bonetti için bir nebze de olsa empati duyduğunu belirterek, karısının kabahatlerinin faturasının ona kesildiğini belirtti.

Margarida nihayet Brezilya’da ortaya çıktı. ABD’nin Brezilya Büyükelçiliği, Rene Bonetti’nin ceza almasından sonra lokal makamlara Margarida’nın iadesi için başvurdu. Lakin müracaatın retle sonuçlanacağı en başından muhakkaktı.

Benzer suçlamalarla Brezilya’da da dava açılması kelam konusu olabilirdi. Lakin bu da olmadı. İlerleyen devirde medyada yer alan dokümanlara nazaran, ABD’nin Brezilya’dan gelen yazılı bilgi talebine karşılık vermemesiyle belge bir noktada kapandı.

* * * * *

Brezilyalı gazeteci ve muharrir Chico Felitti, 2021 yılında bir gün Higienopolis civarında köpeğini gezdirirken kirli kıyafetler içinde ufak tefek bir bayana denk geldi.

Bir komşudan öğrendiğine nazaran, kendini Mari olarak tanıtan bayan sokağın ilerisindeki yıkık dökük malikanede yaşıyordu. Burnu haber kokusu alan Felitti, bayanla konuşmaya başladı. Sohbetin ilerlediği noktada “her şeyini kaybetmiş ve berbat şartlarda yaşayan biri hakkında hoş ve şairane bir içerik üretmeye” karar verdi.

Başta işler güzel gidiyor üzereydi lakin Mari ansızın Felitti’yle konuşmayı reddetti.

Ama yıkık dökük konut Felitti’nin aklından çıkmıyordu. Araştırma yaparken, bir tarih sitesinde binada yaşayan tanınmış bir hekimle ilgili bir makaleye denk geldi. Makalenin altındaki 2 yorum Felitti’yi şoke etti.

Yorumlardan biri 2018 yılına aitti ve bayanın Margarida Bonetti olduğunu belirtiyordu. 2019 tarihli yorumda ise tabibin kızının FBI tarafından aranan bir kaçak olduğu yazılıydı. Felitti kısa bir internet aramasından sonra Rene Bonetti’nin davasıyla ilgili 2000 tarihli bir haber buldu.

Felitti’nin yorum yazanlardan biri olan Mari Muradas’la ortak bir arkadaşı vardı. Harabe durumundaki malikânenin yanındaki binada oturan Muradas ile Felitti bu arkadaş vasıtasıyla tanıştı.

Muradas, Felitti’ye yardım etmek istiyordu. Bu isteğini bir komşusuna aktardığında Margarida’nın geçmişiyle ilgili gerçeği de öğrendi. Komşu, “2000’lerde büyük olaydı bu lakin o vakitten bugüne unutuldu” demişti.

Muradas The Washington Post’a, “Onun için üzüldüğüme inanamadım. Beyaz, güçlü ve varlıklı olduğu için burada yakalanmamıştı. Bu beni çok sinirlendirdi” diye konuştu.

Muradas’ın öteki tasaları da vardı. Bebek sahibi olmak istiyordu ve yıkıntı halindeki konutun dang humması taşıyan sivrisineklerin üreme alanı olduğundan endişeleniyordu. Bazen yürüyüş yaparken Margarida’yla karşılaştıklarında bayana, “Senin kim olduğunu, ne yaptığını biliyorum” diyordu. Bonetti bazen kimliğini reddediyor ya da Muradas’a öfkeli reaksiyonlar veriyordu.

Muradas öteki komşularla da konuşmak istemişti ancak kimsenin umurunda değil üzereydi. FBI’a internet üzerinden ihbarda bulunmuş ancak karşılık alamamıştı. Söyleyeceklerini dinlemeye meraklı tek kişi Chico Felitti üzere görünüyordu.

* * * * *

Felitti öykünün inanılmazlığının farkındaydı lakin podcast’ini yayınladığında yaşanacak çılgınlığı iddia dahi etmemişti. İnsanlar kendisini sokakta durdurup “iyi bir aileye makus şeyler yaptığı” için azarlıyordu. Ancak Bonetti’yi bir canavar olarak görenler de vardı. Meskeninin önünde toplanan kalabalıkların reaksiyonlarının yoğunluğu nedeniyle Felitti bayanın hayatının tehlikeye girmesinden korkuyordu. Konutun duvarlarına kocaman harflerle “KÖLE SAHİBİ” yazılmıştı. 40’tan fazla polis ve hayvan hakları aktivistleri Margarida’nın konutunu basıp makûs muamele gördükleri gerekçesiyle köpeklerine el koydu. İçerisi bir çöp mesken üzereydi.

Olay yerindeki kameralara yansıyan imgelerde Bonetti bir başı karışmış üzere görünüyor, bir öfkeleniyordu.

Bugün Margarida’yı bir kurban olarak görenler de var. Aile üyeleri hakkında ilgisizlik suçlamasıyla dava açılması ihtimali kelam konusu lakin Margarida polisle iş birliği yapmayı reddettiğinden bu ihtimal gerçekleşmiyor.

Rene’den yıllar önce boşanmış olan bayan ömür şartlarından şad olduğunu ve ölene kadar o meskende kalmak istiyor

Avukatı Helena Monaco Margarida’nın kız kardeşinin meskeni satmak istediğini fakat ablasının pürüzüne takıldığını belirtti.

Margarida’nın toplumsal medyada pek çok hayranı var. Bu hayranlık onun üzere giyinenlerden The Sims 4 oyununda Margarida’ya emsal karakterler yaratanlara kadar gidiyor.

Podcast’in yayınlanmasının üzerinden aylar geçmiş olmasına rağmen hala beşerler meskenin önüne gidip selfie çektiriyor. Margarida’yla tanışmak, el sıkışmak, arkadaş olmak isteyen de çok.

Bonettilerin kilisesinde çalışmış din adamı de Carvalho ise kölelik uygulamalarının Brezilya için olağan olduğunu, tıpkı mahallede pek çok köleleştirilmiş insan yaşadığını belirterek, “Bence o âlâ bir insan. Herkesin yaptığı bir şey nedeniyle cezalandırılmamalı” diye konuştu.

The Washington Post’un “The Fugitive Heiress Next Door” başlıklı haberinden derlenmiştir.

KAYNAK :Hürriyet